Nikolaus Fellenstein
Niclaus Fellenstein, (także jako: Mikołaj Fellenstein, Fellensteyn) – pochodzący przypuszczalnie z Koblencji w Nadrenii projektant, mistrz budowlany i fortyfikator zatrudniony przez Zakon krzyżacki w latach 1400-1418[1][2].
 Zamek w Bytowie | |
| Miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Narodowość |
niemiecka |
| Praca | |
| Styl | |
| Budynki |
Zamek w Bytowie |
W 1392 roku wymieniono go jako mieszczanina z Gdańska[3]. W 1400 roku wstąpił na służbę Zakonu Krzyżackiego ze stałą pensją oraz 20 grzywien rocznie[3]. W tym samym roku z synem Niclausem młodszym przeniósł się do Malborka, gdzie zamieszkał. Wbrew dawnym twierdzeniom, Fellenstein nie pracował przy budowie Pałacu Wielkich Mistrzów na zamku w Malborku, który to pałac rozpoczęto budować około 1380 roku, a więc 20 lat przed jego zatrudnieniem przez Zakon[2]. W 1402 roku Fellenstein pracował na zamku w Rogóźnie[3]. W latach 1403-1406 nadzorował budowę siedziby wójta krzyżackiego w Grabinach Zameczku pod Gdańskiem[3]. W 1404 roku pracował przy budowie zamku w Bytowie[4], który był jednym z najpóźniej zbudowanych zamków krzyżackich i przy jego projektowaniu uwzględniono już rozwój broni palnej. W 1406 roku budował dom letni i kaplicę w Zamku Kiszewskim. W 1406 Fellenstein pracował w Królewcu. W 1407 pracował na zamku Ragnecie. W 1408 nadzorował prace budowlane na zamku w Tylży, gdzie w dokumencie określono go jako towarzysz wielkiego mistrza[5]. W 1415-1418 roku pracował przy zakładaniu miasta Sztum, przy zamku w Papowie Biskupim, Lipienku i Sobowidzu[3].
W 1418 zmodernizował fortyfikacje zamku w Malborku, gdzie zbudował Bramę Nową (Brama Piaskowa). Około 1415 roku na zamku w Brodnicy zmodernizował zewnętrzny pas umocnień przystosowując je do użycia broni palnej, w tym zastąpił część baszt cylindrycznymi bastejami[6], z których można było prowadzić ostrzał z broni palnej.
Po 1420 roku jego działalność budowlana nie jest wzmiankowana[3]. Najpóźniej wymieniony jest w 1427 roku[5].
Przypisy
edytuj- ↑ Christofer Herrmann, Der Hochmeisterpalast auf der Marienburg, Petersberg 2019, s. 19–29.
- ↑ a b Christofer Herrmann, Mistrz Jan – architekt Pałacu Wielkich Mistrzów na zamku malborskim. "Oeuvre" i oryginalny styl wybitnego mistrza budowlanego działającego między 1375 a 1406 r., „Studia z Dziejów Średniowiecza” (26), 2023, s. 61–85, DOI: 10.26881/sds.2023.26.03, ISSN 2544-2562 [dostęp 2024-06-25].
- ↑ a b c d e f Roswitha Beyer, Fellenstein Niclaus, [w:] Neue Deutsche Biographie (NDB) Digitale Bibliothek - Münchener Digitalisierungszentrum, t. 5, Berlin: Duncker & Humblot, 1961, s. 72-73 [dostęp 2024-06-25] (niem.).
- ↑ Bernhard Schmid, Niclaus Fellenstein budowniczy Zakonu Niemieckiego. Studium z historii architektury [w:] Sprawozdania zarządu Towarzystwa Odbudowy i Upiększania Zamku Malborskiego, redakcja Artur Dobry i Janusz Trupinda, Muzeum Zamkowe w Malborku, 2020, s. 533 – 537.
- ↑ a b Opowiem ci historię, odcinek 104. Mikołaj Fellenstein, budowniczy zamku w Bytowie i innych krzyżackich twierdz [online], WeekendFM.pl [dostęp 2024-06-25] (pol.).
- ↑ ruiny zamku, ob. muzeum - Zabytek.pl [online], zabytek.pl [dostęp 2024-06-26] (pol.).