Odruchy nosowe
Odruchy nosowe (ang. nasal reflexes) - zespół odruchów fizjologicznych, których wspólną cechą jest występowanie podrażnienia śluzówki nosa, co wywołuje kichanie[1].
Odruch nosowo-nosowy
edytujPrzy odruchu nosowo-nosowym (ang. nasonasal reflex) za podrażnienie śluzówki nosa odpowiadają zanieczyszczenia, dostające się do dróg oddechowych podczas wymiany gazowej.
Bodźce generujące klasyczny odruch nosowy
edytujBodźce zmieniające prawdopodobieństwo wystąpienia
edytujZmiana prawdopodobieństwa wystąpienia odruchu nosowego jest związana ze zmianą drożności dróg oddechowych na odcinku nosowym[4].
Sytuacje fizjologiczne
edytujDrożność nosa, a tym samym prawdopodobieństwo wystąpienia odruchów nosowych, rośnie w następujących sytuacjach:
- ćwiczenia fizyczne[5]
- zmiana pozycji ciała[6]
- zmiana temperatury otoczenia (ekspozycja skórna)[7]
- ekspozycji ciała na punktowe światło w ciemnym otoczeniu[4]
- spożycie alkoholu etylowego, zwłaszcza win[8]
Spada natomiast w sytuacjach:
Sytuacje patologiczne
edytujOdruch nosowo-oskrzelowy
edytujOdruch nosowo-oskrzelowy (ang. nasobranchial reflex) jest elementem odruchów związanych z nurkowaniem. Jego przyczyną jest nagła ekspozycja głowy na zimną wodę. Wywołuje to m.in. zwężenie światła oskrzeli i zwężenie światła dróg oddechowych w nosie. Odruch ma za zadanie zmniejszyć prawdopodobieństwo dostania się wody do płuc[4].
Udało się powiązać przebieg drogi eferentnej odruchu nosowo-oskrzelowego z nerwem trójdzielnym, a konkretnie z nerwem szczękowym[4].
Odruch oskrzelowo-nosowy
edytujOdruch oskrzelowo-nosowy (ang. bronchonasal reflex) jest elementem odpowiedzi alergicznej i jest związany czynnościowo z nerwem błędnym[12].
Odruch nosowo-zatokowy
edytujOdruch nosowo-zatokowy (ang. nososinal reflex) został zaproponowany w 1991 roku jako jeden z mechanizmów obronnych organizmu. Ma on polegać na celowym wynaczynieniu krwi do światła dróg oddechowych, a znajdujące się w płynie komórki układu immunologicznego (głównie mówi się o eozynofilach, ze względu na ich działanie przeciwpasożytnicze) miałyby działać w śluzówce dróg oddechowych[13].
Nerwica nosowa - odruch nosowo-genitaliowy
edytujUczeń Sigmunda Freuda - Dr. William Fliess, w swoich badaniach klinicznych dowodził istnienia połączenia neurologicznego pomiędzy śluzówką nosa, a genitaliami. Jej występowanie następnie wiązał, zgodnie z teoriami swego mistrza o podświadomości, z występowaniem biseksualizmu, jako zaburzeniem właśnie w funkcjonowaniu tego połączenia[14]. Obaj panowie - uczeń i mistrz - rozpoczęli wspólne badania, których jednak nie ukończono[4].
Udowodniono jednak, że połączenie to jest kluczowe przy powstawaniu neurastenii i innych zaburzeń neurogennych[4].
Jednak samo istnienia odruchu nosowo-genitaliowego (ang. nosogenital reflex) nie zostało potwierdzone w badaniach na dużej grupie badanych[15].
Przypisy
edytuj- ↑ Nasal Reflex - Medical Definition from MediLexicon [online], www.medilexicon.com [dostęp 2016-12-29] [zarchiwizowane z adresu 2017-08-06] .
- ↑ P. Kemppainen , C. Forster , H.O. Handwerker , The importance of stimulus site and intensity in differences of pain-induced vascular reflexes in human orofacial regions, „Pain”, 3, 2001, s. 331–338, ISSN 0304-3959, PMID: 11275391 [dostęp 2016-12-29] .
- ↑ H.C. Everett , SNEEZING IN RESPONSE TO LIGHT, „Neurology”, 14, 1964, s. 483–490, ISSN 0028-3878, PMID: 14144120 [dostęp 2016-12-29] .
- ↑ a b c d e f g h i James N. Baraniuk , Samantha J. Merck , Nasal Reflexes: Implications for Exercise, Breathing, and Sex, „Current allergy and asthma reports”, 2, 2016, s. 147–153, ISSN 1529-7322, PMID: 18417057, PMCID: PMC4209300 [dostęp 2016-12-29] .
- ↑ H.B. Richerson , P.M. Seebohm , Nasal airway response to exercise, „The Journal of Allergy”, 5, 1968, s. 269–284, ISSN 0021-8707, PMID: 5239929 [dostęp 2016-12-29] .
- ↑ V. Singh , R. Chowdhary , N. Chowdhary , Does nasal breathing cause frictional trauma in allergic rhinitis?, „The Journal of the Association of Physicians of India”, 5, 2000, s. 501–504, ISSN 0004-5772, PMID: 11273143 [dostęp 2016-12-29] .
- ↑ Paraya Assanasen i inni, Elevation of the nasal mucosal surface temperature after warming of the feet occurs via a neural reflex, „Acta Oto-Laryngologica”, 5, 2003, s. 627–636, ISSN 0001-6489, PMID: 12875586 [dostęp 2016-12-29] .
- ↑ Ulf Nihlen i inni, Alcohol-induced upper airway symptoms: prevalence and co-morbidity, „Respiratory Medicine”, 6, 2005, s. 762–769, DOI: 10.1016/j.rmed.2004.11.010, ISSN 0954-6111, PMID: 15878494 [dostęp 2016-12-29] .
- ↑ A.D. Wilde , A.S. Jones , The nasal response to axillary pressure, „Clinical Otolaryngology and Allied Sciences”, 5, 1996, s. 442–444, ISSN 0307-7772, PMID: 8932950 [dostęp 2016-12-29] .
- ↑ P.J. Goadsby , Trigeminal autonomic cephalgias (TACs), „Acta Neurologica Belgica”, 1, 2001, s. 10–19, ISSN 0300-9009, PMID: 11379270 [dostęp 2016-12-29] .
- ↑ Horacio Kaufmann , Italo Biaggioni , Autonomic failure in neurodegenerative disorders, „Seminars in Neurology”, 4, 2003, s. 351–363, DOI: 10.1055/s-2004-817719, ISSN 0271-8235, PMID: 15088256 [dostęp 2016-12-29] .
- ↑ G. Gherson i inni, Non-specific nasal reactivity: a proposed method of study, „European Journal of Respiratory Diseases”, 1, 1986, s. 24–28, ISSN 0106-4339, PMID: 3743685 [dostęp 2016-12-29] .
- ↑ C.G.A. Persson i inni, Plasma exudation as a first line respiratory mucosal defence, „Clinical & Experimental Allergy”, 1, 1991, s. 17–24, DOI: 10.1111/j.1365-2222.1991.tb00799.x, ISSN 1365-2222 [dostęp 2016-12-29] (ang.).
- ↑ Annie Riddington Young , Freud's friend Fliess, „The Journal of Laryngology and Otology”, 12, 2002, s. 992–995, DOI: 10.1258/002221502761698702, ISSN 0022-2151, PMID: 12537609 [dostęp 2016-12-29] .
- ↑ A. Zucker , D. Wiegand , Freud, Fliess, and the nasogenital reflex: did a look into the nose let us see the mind?, „Otolaryngology--Head and Neck Surgery: Official Journal of American Academy of Otolaryngology-Head and Neck Surgery”, 4, 1988, s. 319–322, ISSN 0194-5998, PMID: 3132686 [dostęp 2016-12-29] .