Order Zasługi Przedsiębiorczej
Order Zasługi Przedsiębiorczej (port. Ordem do Mérito Empresarial) – portugalski cywilny order, najniższe, dziewiąte w kolejności starszeństwa odznaczenie państwowe.
 Awers Klasy Zasługi Rolniczej 1 stopnia | |
.jpg){kind=icon} Awers Klasy Zasługi Handlowej 5 stopnia i Klasy Zasługi Przemysłowej 3 stopnia | |
| Ustanowiono |
4 czerwca 1893 (królew.) |
|---|---|
| Wycofano |
1910–1926 |
| Powyżej | |
| Poniżej |
odznaczenia zagraniczne |
Historia
edytujOrder kontynuuje tradycję orderu ustanowionego przez króla Karola I Braganzę 4 czerwca 1893 o nazwie Order Cywilny Zasługi Rolniczej i Przemysłowej (Ordem Civil do Mérito Agrícola e Industrial), zniesionego wraz z innymi odznaczeniami w czasie likwidacji Królestwa Portugalii w 1910. W czasach republikańskich odnowiono go 13 listopada 1926 jako Order Zasługi Rolniczej i Przemysłowej (Ordem do Mérito Agrícola e Industrial). Do zmiany statutów doszło w 1962. Został zreformowany 19 lutego 1991 poprzez dodanie Klasy Zasługi Handlowej i do 2011 nadawany pod nazwą Order Zasługi Rolniczej, Handlowej i Przemysłowej (Ordem do Mérito Agrícola, Comercial e Industrial)[1][2][3]. Jego obecną nazwę i statut reguluje ustawa z 13 listopada 2011[4].
Osoby cywilne noszą go na ostatnim miejscu po ósmym odznaczeniu państwowym – Orderze Wychowania Publicznego[5], a w przypadku wojskowych zakładany jest na siedemnastym miejscu, za wszystkimi medalami wojskowymi, wśród innych narodowych odznaczeń (Orderu Zasługi i Orderu Wychowania Publicznego), zgodnie z chronologią nadania. Po nim noszone są już tylko odznaczenia zagraniczne[6].
Podział i przeznaczenie
edytujOrder przeznaczony jest zarówno dla przedsiębiorców jak i pracowników. Podzielony został na trzy klasy:
- Klasa Zasługi Rolniczej (Classe do Mérito Agrícola), za zasługi dla rozwoju lub poprawy jakości rolnictwa, hodowli, rybołówstwal lub leśnictwa[7],
- Klasa Zasługi Handlowej (Classe do Mérito Comercial), za zasługi dla rozwoju lub poprawy jakości handlu, turystyki i usług[8],
- Klasa Zasługi Przemysłowej (Classe do Mérito Industrial), za zasługi w zakresie rozwoju i modernizacji przemysłu[9].
Każda z klas jest dodatkowo podzielona na pięć stopni[4]:
- Krzyż Wielki (Grã-Cruz),
- Wielki Oficer (Grande-Oficial),
- Komandor (Comendador),
- Oficer (Oficial),
- Medal (Medalha).
| Baretki Orderu Zasługi Przedsiębiorczej | |||
|---|---|---|---|
| Klasa Zasługi Rolniczej | Klasa Zasługi Handlowej | Klasa Zasługi Przemyslowej | |
| Krzyż Wielki |  |
 |
 |
| Wielki Oficer |  |
 |
 |
| Komandor |  |
 |
 |
| Oficer |  |
 |
 |
| Medal |  |
 |
 |
Wygląd insygniów
edytujOdznaka orderowa ma kształt dziewięcioramiennej gwiazdy, z emaliowanymi ramionami, nakładanej na dziewięć pozłacanych pęków promieni. Wewnątrz odznaki umieszczono okrągły medalion, na którym tarcza z portugalskim godłem znajduje się wewnątrz pozłacanego dysku otoczonego białym pierścieniem z pozłacanym napisem. Odznakę ze wstęgą lub wstążką łączy zawieszka w kształcie wieńca z liści laurowych[5].
Gwiazda orderowa (o średn. 75 mm) jest pozłacana dla 1. i 2. stopnia lub posrebrzana dla 3. stopnia, ma wygląd odznaki (bez zawieszki), ale ramionami ma emaliowane, pięcioramienne gwiazdki umieszczone na promieniach[5].
Odznaka Krzyża Wielkiego (o średn. 65 mm) wieszana jest na wielkiej wstędze (szarfie o szer. 100 mm dla mężczyzn i 60 mm dla kobiet). Odznaki Wielkiego Oficera i Komandora (również o średn. 65 mm) noszone są na komandorii dla mężczyzn (wstęga na szyi szer. 40 mm) lub na kokardzie dla kobiet (wstążka szer. 30 mm). Odznaki Oficera i Medalu (o średn. 47 mm) są przypinane do lewej piersi za pomocą sześciokątnej wstążki (szer. 30 mm) z klamrą. Oficerowie pośrodku klamry mają rozetki (o średn. 10 mm)[5].
Odznaki i gwiazdy w każdej klasie wyglądają identycznie, z wyjątkiem koloru emalii (zielony, niebieski lub czerwony) i napisów (Mérito Agrícola, Mérito Comercial lub Mérito Industrial), każda z klas ma też wstęgi i wstążki, różniące się kolorem (zielone, niebieskie lub czerwone), ale wszystkie mają biały pasek pośrodku[5].
Przypisy
edytuj- ↑ Ordem do Mérito Agrícola, Comercial e Industrial. ordens.presidencia.pt. [dostęp 2016-10-09]. (port.).
- ↑ Paul Hieronymussen: Orders and Decorations of Europe in color. Nowy Jork: Macmillan, 1967, s. 205-206.
- ↑ Ordens do Mérito Civil. acd-faleristica.com. [dostęp 2016-10-09]. (port.).
- ↑ a b Ordem do Mérito Empresarial. ordens.presidencia.pt. [dostęp 2016-10-09]. (port.).
- ↑ a b c d e Lei 5/2011, de 2 de Março 2011. Lei das Ordens Honoríficas Portuguesas. publicos.pt. [dostęp 2016-10-09]. (port.). (pdf ze szkicami insygniów)
- ↑ Decreto-Lei 316/2002, 27 Dezembro 2002. Aprova o Regulamento da Medalha Militar e das Medalhas Comemorativas das Forças Armadas. publicos.pt. [dostęp 2016-10-09]. (port.).
- ↑ Classe do Mérito Agrícola. [w:] Ordem do Mérito Empresarial [on-line]. ordens.presidencia.pt. [dostęp 2016-10-09]. (port.).
- ↑ Classe do Mérito Comercial. [w:] Ordem do Mérito Empresarial [on-line]. ordens.presidencia.pt. [dostęp 2016-10-09]. (port.).
- ↑ Classe do Mérito Industrial. [w:] Ordem do Mérito Empresarial [on-line]. ordens.presidencia.pt. [dostęp 2016-10-09]. (port.).
Bibliografia
edytuj- Decreto-Lei 80/91, de 19 de Fevereiro 1991. Cria, na Ordem do Mérito Agrícola e Industrial, a classe do mérito comercial e altera a Lei Orgânica das Ordens Honoríficas Portuguesas. publicos.pt. [dostęp 2016-10-09]. (port.).
- Decreto-Lei n.º 414-A/86, de 15 de Dezembro 1986. Aprova a Lei Orgânica das Ordens Honoríficas Portuguesas. publicos.pt. [dostęp 2016-10-09]. (port.).
- Decreto-lei 44721, de 24 de Novembro 1962. Promulga a Lei Orgânica das Ordens Honoríficas Portuguesas. dre.tretas.org. [dostęp 2016-10-09]. (port.).
- Anuário Ordens Honoríficas Portuguesas 1975-2007. ordens.presidencia.pt. [dostęp 2016-10-09]. (port.).