Wikipedia

Państwo biurokratyczne

Państwo biurokratyczne – według koncepcji Feliksa Konecznego państwo, w którym administracja jest oddana w ręce biurokracji. Jego przeciwieństwem jest państwo obywatelskie, gdzie administracja jest oddana w ręce obywateli.

Koneczny twierdzi, że istnieją tylko dwa rodzaje państw, jeśli będziemy je rozróżniać według istoty rzeczy, a nie według pozorów: państwo biurokratyczne i obywatelskie. Zupełnie zaś jest obojętnym, czy monarchia, czy republika to nie ma nic do rzeczy[1]. Podział ten jest przeprowadzony według metody administracji, zarządzania państwem.

Potocznie państwem biurokratycznym określa się takie państwo, w którym zbyt wiele spraw, od których zależy codzienne funkcjonowanie organizacji i obywateli zależy od urzędów i urzędników, w tym szczególnie od urzędników administracji centralnej. Istnieje w nim zbyt wiele niejasnych praw i rozporządzeń, z którymi muszą się zmagać obywatele[a].

Przejście od państwa obywatelskiego do państwa biurokratycznego to proces, kiedy obywatelom ubywa praw wobec państwa, aż do momentu, gdy administracji względem obywatela wszystko jest dozwolone.

Natomiast w administracji państwa obywatelskiego olbrzymia większość spraw będzie przechodzić stopniowo do samorządu; całe urzędy staną się niepotrzebnymi[3] zmniejszona zostanie biurokracja, którą Koneczny poddaje ostrej krytyce: Bez biurokracji żyłoby się w atmosferze wzajemnej życzliwości państwa a społeczeństwa. Zniknęłyby powody do starć, gdyby urzędy państwowe ograniczyły się do spraw państwowych, a przestały mieszać się w sprawy społeczne[4]. Koneczny proponuje też inne określenia owych dwóch rodzajów państw: Czym większe znaczenie posiądzie klasa urzędnicza, tym bardziej centralizuje się państwo. Centralizm a biurokracja – to to samo. Można podział państw według rodzajów administracji wyrazić również słowami: państwa centralistyczne i decentralistyczne – a znaczy to zupełnie to samo co: państwa biurokratyczne a obywatelskie[5].

Współczesne państwa demokratyczne starają się realizować ideę samorządności, oddając wiele spraw organom samorządowym, dążą więc do państwa obywatelskiego, jakim je chciał widzieć Koneczny. Z drugiej jednak strony współczesne państwo ma bardzo rozbudowany aparat biurokratyczny i kieruje się wieloma bardzo szczegółowymi nieraz aktami prawnymi, a więc - spełnia wiele cech państwa biurokratycznego. Również państwa autorytarne i totalitarne są państwami biurokratycznymi.

Państwa biurokratyczne w historii edytuj

Według Konecznego średniowieczne państwo stanowe było państwem obywatelskim, a Francja sprzed drugiej wojny światowej – jest państwem biurokratycznym, podobnie wcześniej Austro-Węgry i Prusy[6].

Najsłynniejszym przykładem państwa zbiurokratyzowanego było Bizancjum[7]. Znamienną cechą Cesarstwa Bizantyńskiego była centralizacja władzy i ucisk fiskalny skutkujący rosnącą emigracją z prowincji cesarstwa. Bizancjum targały liczne wojny domowe, czego skutkiem były ogromne wydatki na armię, również będącą strukturą silnie zbiurokratyzowaną. Przykład Bizancjum pokazuje, że cechami państwa biurokratycznego są makiawelizm, korupcja i niechęć obywateli do własnego państwa.

Zobacz też edytuj

Uwagi edytuj

  1. ↑ „Olbrzymia większość uchwalanych przez sejmy ustaw nie jest nikomu do niczego potrzebna, a krótkotrwałość ich i ciągła zmienność stanowi niebezpieczeństwo publiczne” (Feliks Koneczny)[2].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Koneczny 1997 ↓, s. 61.
  2. ↑ Koneczny 1997 ↓, s. 189.
  3. ↑ Koneczny 1997 ↓, s. 89.
  4. ↑ Koneczny 1997 ↓, s. 90.
  5. ↑ Koneczny 1997 ↓, s. 92.
  6. ↑ Feliks Koneczny: Bizantynizm niemiecki. Warszawa: Dom Wydawniczy „Ostoja”, 2005, s. 24. ISBN 83-60048-75-4.
  7. ↑ Feliks Koneczny: Cywilizacja bizantyjska.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Państwo_biurokratyczne&oldid=52955312”