Pancerniki typu New York
Pancerniki typu New York – typ amerykańskich pancerników z okresu I i II wojny światowej, którym określa się dwa okręty: USS „New York” (BB-34) i USS „Texas” (BB-35).
_underway_at_high_speed_on_29_May_1915_(19-N-13046).jpg) USS „New York”, główny okręt typu | |
| Kraj budowy | |
|---|---|
| Użytkownicy | |
| Stocznia | |
| Wejście do służby |
1914 |
| Wycofanie |
1946 |
| Zbudowane okręty |
2 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
dane na przykładzie USS „New York”: |
| Długość |
175 m |
| Szerokość |
29,1 m |
| Zanurzenie |
8,7 m |
| Napęd |
28 100 KM, 2 śruby, maszyny potrójnego rozprężania, 14 kotłów |
| Prędkość |
21 węzłów |
| Załoga |
1042 oficerów i marynarzy |
| Uzbrojenie |
10 × 356 mm (5xII) |
Projekt edytuj
W 1910 roku amerykańskiemu Bureau of Ordinance udało się zaprojektować i przetestować działo morskie kalibru 356 mm. Działo okazało się wyjątkowo celne i można było z niego oddawać strzały o powtarzalnych parametrach. Postanowiono, że na nowych okrętach będzie ono zastosowane jako główne uzbrojenie, gdyż na świecie pojawiła się tendencja do zwiększania kalibrów dział artylerii głównej wraz z wejściem do służby brytyjskich pancerników typu Orion uzbrojonych w działa 343 mm. Niemiecka marynarka zmieniła kaliber z 280 mm na 305 mm.
Pancerniki typu New York miały być piątym przedsięwzięciem w ramach budowy amerykańskich pancerników i były na etapie projektu wraz z szóstym typem – pancernikami typu Nevada. W tamtym czasie żaden z amerykańskich drednotów nie został przyjęty do służby, gdyż wszystkie znajdowały się na różnych stadiach projektowania i budowy. Praktycznie cała amerykańska Battle Line została zaprojektowana na podstawie doświadczeń z predrednotami lub obserwacji okrętów innych krajów[1].
Pancerniki typu New York edytuj
Okręty typu New York były ulepszonymi jednostkami typu Wyoming. Główną różnicą było to, że okręty późniejszego typu miały 5 dwudziałowych wież z armatami kal. 356 mm, w przeciwieństwie do 6 wież dwudziałowych z działami 305 mm. Cztery działa znajdowały się w dwóch wieżach umieszczonych w superpozycji z przodu okrętu, cztery w podobnym ustawieniu z tyłu okrętu. Piąta wieża była umieszczona na śródokręciu, skierowana w tył i mogła strzelać tylko na boki. W pobliżu wieży centralnej i jej magazynów amunicyjnych przebiegały wychodzące z maszynowni przewody pary pod wysokim ciśnieniem, co sprawiało, że trudno było w nich utrzymać odpowiednio niską temperaturę. Typ New York był ostatnim, w którym użyto maszyn parowych potrójnego rozprężania. Zapewniały one większy zasięg niż turbiny, charakteryzowały się jednak gorszym stosunkiem prędkości maksymalnej do mocy.
Projekt pancerza edytuj
Okręty były wyposażone w schemat opancerzenia podobny do pancerników typu Wyoming z małymi zmianami. Schemat opancerzenia pokładu był jednolity w przeciwieństwie do schematu wszystko albo nic (ang. All or Nothing) zastosowanego na pancernikach typu Nevada.
Historia służby edytuj
- 1916–1918 – oba okręty służyły w 6. Eskadrze Bojowej (ang. 6th Battle Squadron) Grand Fleet. W tym czasie „Texas” został pierwszym amerykańskim pancernikiem wyposażonym w platformę dla samolotów.
- 12 listopada 1918 – oba okręty były obecne przy kapitulacji niemieckiej Hochseeflotte w Scapa Flow
- lata 20. XX wieku – oba okręty przeszły przebudowę, w skład której wchodziło wymienienie kotłów, usunięcie jednego komina, instalacja 76 mm dział przeciwlotniczych, zamiana masztów kratownicowych na trójnożne oraz instalacja katapult i pomieszczeń dla trzech samolotów.
- 20 maja 1937 – USS „New York” był obecny na koronacji Jerzego VI.
- II wojna światowa – oba okręty brały udział w działaniach wojennych. Oba służyły we Flocie Atlantyckiej, a do ich obowiązków należało eskortowanie konwojów i wsparcie ogniowe w czasie lądowania w Casablance. „Texas” ostrzeliwał także cele nabrzeżne w trakcie lądowania w Normandii i w południowej Francji. Okręty przeszły także do Floty Pacyfiku, by wspierać amerykańskich żołnierzy lądujących na Okinawie i Iwo Jimie. Tam też „New York” został trafiony przez samolot kamikaze. Po wojnie „New York” został użyty jako okręt cel w operacji Crossroads – testach bomb atomowych i został zatopiony w czasie ćwiczeń w 1948 roku. USS „Texas” został oddany stanowi Teksas na cele muzealne i do dziś pozostaje w San Jacinto State Park w pobliżu Houston. USS „New York” otrzymał w czasie służby trzy odznaczenia battle star, natomiast „Texas” 5 battle star i Medal Służby Okupacyjnej Marynarki Wojennej. „Texas” jest ostatnim istniejącym amerykańskim pancernikiem z okresu I wojny światowej.
Przypisy edytuj
- ↑ Norman Friedman: U.S. Battleships, An illustrated design history. s. 96. ISBN 0-87021-715-1.
Bibliografia edytuj
- Max R. Newhart: Battleships. Missoula: 2002.
- David Miller: WARSHIPS: 1860 to Present. Saint Paul: MBI Publishing, 2001.
- M. Hill Goodspeed: US Navy, A Complete History. Hugh Lauter Levin Associates, Inc., 2003.
- Norman Friedman: U.S. Battleships, An illustrated design history. ISBN 0-87021-715-1.