Partia stulecia
Partia stulecia, gra stulecia – określenie partii szachowej, rozegranej 17 października 1956 roku między Donaldem Byrnem a Bobby Fischerem w Nowym Jorku. Autorem określenia był redaktor „Chess Review”, Hans Kmoch, który zwrócił uwagę na bardzo dojrzałą grę kombinacyjną trzynastoletniego Fischera.
Tło
edytujPartia odbyła się w prestiżowym Marshall Chess Club w ramach turnieju Rosenwald Memorial. Fischer został zaproszony do rozgrywek z uwagi na jego triumf w mistrzostwach USA juniorów trzy miesiące wcześniej i był to jego pierwszy poważny turniej seniorski. W siódmej rundzie Fischer miał zagrać z Byrnem, dawnym mistrzem USA, którego grę cechowała agresywność. Do tego momentu Fischer odniósł w turnieju trzy remisy i trzykrotnie przegrał, z kolei Byrne pokonał wcześniej m.in. Samuela Reshevsky'ego. Byrne grał białymi, a Fischer czarnymi[1].
Przebieg partii
edytujŹródła komentarzy: chessgames.com[2], chess.com[3]
a | b | c | d | e | f | g | h | ||
8 | 8 | ||||||||
7 | 7 | ||||||||
6 | 6 | ||||||||
5 | 5 | ||||||||
4 | 4 | ||||||||
3 | 3 | ||||||||
2 | 2 | ||||||||
1 | 1 | ||||||||
a | b | c | d | e | f | g | h |
- Białe: Donald Byrne
- Czarne: Bobby Fischer
- Otwarcie: Obrona Grünfelda, D92
a | b | c | d | e | f | g | h | ||
8 | 8 | ||||||||
7 | 7 | ||||||||
6 | 6 | ||||||||
5 | 5 | ||||||||
4 | 4 | ||||||||
3 | 3 | ||||||||
2 | 2 | ||||||||
1 | 1 | ||||||||
a | b | c | d | e | f | g | h |
- 1. Sf3 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Gg7
Fischer pozwala Byrne'owi opanować centrum pionami, w zamian fianchettując gońca z zamiarem rozwoju innych figur.
a | b | c | d | e | f | g | h | ||
8 | 8 | ||||||||
7 | 7 | ||||||||
6 | 6 | ||||||||
5 | 5 | ||||||||
4 | 4 | ||||||||
3 | 3 | ||||||||
2 | 2 | ||||||||
1 | 1 | ||||||||
a | b | c | d | e | f | g | h |
- 4. d4 O-O 5. Gf4 d5
Następuje transpozycja do obrony Grünfelda.
a | b | c | d | e | f | g | h | ||
8 | 8 | ||||||||
7 | 7 | ||||||||
6 | 6 | ||||||||
5 | 5 | ||||||||
4 | 4 | ||||||||
3 | 3 | ||||||||
2 | 2 | ||||||||
1 | 1 | ||||||||
a | b | c | d | e | f | g | h |
- 6. Hb3 dc4
Fischer pozbywa się swojego piona z centrum, zmuszając jednak hetmana do zajęcia pola, które można zaatakować.
- 7. H:c4 c6 8. e4 Sbd7
Bardziej aktywnym ruchem jest 8. … b5, po którym następuje 9. … Ha5.
- 9. Wd1 Sb6 10. Hc5
Kolejne pole, na którym biały hetman może być zaatakowany. Lepszym posunięciem było 10. Hb3.
- 10. … Gg4 11. Gg5?
Lepsze byłoby Ge2, po którym nastąpiłaby roszada.
- 11. … Sa4!!
Fischer oferuje ofiarę skoczka. Na jej przyjęcie Fischer odpowiedziałby … S:e4 z możliwą dalszą grą 13. Hb4 S:g5 14.S:g5 G:d1 15.K:d1 G:d4 16.Hd2 G:f2 i wygraną czarnych.
- 12. Ha3 S:c3 13. bc3 S:e4!
Fischer wykorzystuje fakt, iż Byrne jeszcze nie zrobił roszady, i otwiera linię e.
- 14. G:e7 Hb6 15. Gc4
Byrne nie bije wieży z uwagi na możliwe 15. G:f8 G:f8 16. Hb3 S:c3! 17. H:b6 (17. H:c3?? Gb4) ab6 18. Wa1 We8+ 19. Kd2 Se4+ 20. Kc2 S:f2 21. Wg1 Gf5+.
- 15. … S:c3! 16. Gc5 Wfe8+
Fischer kontynuuje swój plan, szachując króla, który pozostał w centrum.
- 17. Kf1 Ge6!!
Fischer poświęca hetmana, aby zastosować taktykę młynka i zyskać materiał.
- 18. G:b6?
Byrne przyjmuje ofiarę hetmana. Jej odrzucenie również mogłoby być problematyczne: 18. G:e6 Hb5+ 19. Kg1 Se2+ 20. Kf1 Sg3+ 21. Kg1 Hf1+ 22. W:f1 Se2X. Z kolei na 18. H:c3 Fischer mógłby odpowiedzieć 18. … H:c5.
- 18. … G:c4+ 19. Kg1 Se2+ 20. Kf1 Sxd4+ 21. Kg1 Se2+ 22. Kf1 Sc3+ 23. Kg1 ab6 24. Hb4 Wa4! 25. H:b6 S:d1
Za hetmana Fischer otrzymał piona, wieżę i dwa gońce, uzyskując przewagę materialną.
- 26. h3 W:a2 27. Kh2 S:f2 28. We1 W:e1 29. Hd8+ Gf8 30. S:e1 Gd5 31. Sf3 Se4 32. Hb8 b5
Każda bierka czarnych jest broniona, natomiast hetman białych jest pasywny.
- 33. h4 h5 34. Se5 Kg7 35. Kg1 Gc5+
Następuje mat forsowny.
- 36. Kf1 Sg3+ 37. Ke1 Gb4+ 38. Kd1 Gb3+ 39. Kc1 Se2+ 40. Kb1 Sc3+ 41. Kc1 Wc2X
Po partii
edytujRozgrywka została szeroko doceniona za granicą, między innymi w Wielkiej Brytanii i ZSRR, gdzie Jurij Awerbach pochwalił talent Fischera. Sędzia turnieju, Hans Kmoch, przyznał, że zbierał już wówczas zapisy z partiami Fischera, przyrównując je do wczesnej twórczości Rembrandta[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Frank Brady , Bobby Fischer's Game of the Century [online], chessbase.com, 29 maja 2011 [dostęp 2020-04-04] .
- ↑ Donald Byrne vs Robert James Fischer [online], chessgames.com [dostęp 2020-04-04] .
- ↑ Partia Stulecia Byrne - Fischer (1956) [online], chess.com, 22 sierpnia 2018 [dostęp 2020-04-04] .