Pomnik Wdzięczności Ameryce

nieistniejący pomnik w Warszawie

Pomnik Wdzięczności Amerycepomnik dłuta Xawerego Dunikowskiego, który znajdował się w latach 1922–1930 na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie[1][2].

Pomnik Wdzięczności Ameryce
Ilustracja
Pomnik na pocztówce z 1922
Państwo

 Polska

Miejscowość

ul. Krakowskie Przedmieście

Typ obiektu

posąg

Projektant

Xawery Dunikowski

Całkowita wysokość

4 m

Data budowy

1922

Data odsłonięcia

29 października 1922

Ważniejsze przebudowy

1930 usunięto pomnik górny

Data likwidacji

1951 rozbiórka fontanny

brak współrzędnych

Historia

edytuj

Po odsłonięciu 29 października 1922 pomnik został przekazany miastu, a na łamach prasy rozpoczęła się dyskusja na temat jego wartości artystycznej[3].

Wykonany z piaskowca monument już w 1925 zaczął się rozpadać[3]. Pojawiły się obawy, że pomnik upadnie. W 1930 górna część została usunięta[3]. Pomnik miał być poddany renowacji, ale plany przerwała wojna[4]. Dolna część przetrwała do lat 50., została rozebrana w 1951[3].

Na początku XXI wieku pojawiły się inicjatywy odbudowy pomnika[5][6].

Projekt i wymowa

edytuj

Pomnik był wyrazem podziękowania polskiego rządu i społeczeństwa dla Stanów Zjednoczonych za ich pozytywne stanowisko w sprawie niepodległości Polski w czasie I wojny światowej oraz pomoc gospodarczą udzieloną Polsce po 1918[2]. Stanął na skwerze Hoovera (Herbert Hoover był dyrektorem Amerykańskiej Administracji Pomocy).

Pomnik składał się z dwóch części: górnej (rzeźba dwóch kobiet tulących małe dzieci) i dolnej (fontanna). Rzeźba kobiet wykonana w dwukolorowym piaskowcu symbolizowała Polskę i Amerykę[3]. Miał wysokość ok. 4 m. Na cokole fontanny znajdowały się napisy. Autorem oprawy architektonicznej fontanny był Zdzisław Kalinowski[3].

Przypisy

edytuj
  1. Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 668. ISBN 83-01-08836-2.
  2. a b Wiesław Głębocki: Warszawskie pomniki. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, s. 141. ISBN 83-7005-211-8.
  3. a b c d e f Andrzej Grodzki. Krucha wdzięczność - zapomniany pomnik. „Stolica”, s. 51, styczeń-luty 2016. 
  4. Szukają miejsca dla pomnika. Jego powrót powstrzymała wojna [online], TVN Warszawa, 27 lutego 2019 [dostęp 2024-04-19] (pol.).
  5. Wojciech Karpieszuk, Nowy pomnik stanie na Krakowskim Przedmieściu? Na upamiętnienie ofiar katastrofy smoleńskiej nie było tam miejsca [online], warszawa.wyborcza.pl, 18 kwietnia 2024 [dostęp 2024-04-19].
  6. Katolicka Agencja Informacyjna KAI, Nieskuteczne starania o odtworzenie Pomnika Wdzięczności Ameryce | eKAI [online], eKAI | Portal Katolickiej Agencji Informacyjnej, 12 sierpnia 2019 [dostęp 2024-04-19].

Linki zewnętrzne

edytuj