Przybysz z kosmosu (ang. Robot Monster[a]) – amerykański trójwymiarowy film science-fiction z 1953 roku w reżyserii Phila Tuckera, zapamiętany w późniejszych dziesięcioleciach jako jeden z najgorszych filmów, jakie kiedykolwiek powstały[1].

Przybysz z kosmosu
Robot Monster
Ilustracja
Gatunek

science fiction

Rok produkcji

1953

Data premiery

24 czerwca 1953

Kraj produkcji

Stany Zjednoczone

Język

angielski

Czas trwania

62 min

Reżyseria

Phil Tucker

Scenariusz

Wyott Ordung

Główne role

Claudia Barrett
George Barrows
George Nader
John Mylong
Gregory Moffett
Selena Royle
Pamela Paulson

Muzyka

Elmer Bernstein

Zdjęcia

Jack Greenhalgh

Montaż

Merrill G. White

Produkcja

Phil Tucker
Alan Winston
Al Zimbalist

Wytwórnia

Three Dimension Pictures, Inc.

Dystrybucja

Astor Pictures

Budżet

20 510,54 USD

Przychody brutto

1 000 000 USD

Strona internetowa

Fabuła edytuj

Zwiadowca z kosmicznego imperium – Ro-Man Extension XJ-2 za pomocą kalcynatora śmierci niszczy całe ludzkie życie na Ziemi, z wyjątkiem ośmiu ludzi. Ocaleni to profesor George, jego żona Martha, ich dwie córki – dorosła Alice i małoletnia Carla, syn – małoletni Johnny, asystent profesora – Roy oraz piloci kosmiczni Jason i McCloud. Obaj piloci wyruszają rakietą na orbitującą platformę kosmiczną. Cała ósemka wykształciła odporność na promień śmierci Ro-Mana, po otrzymaniu eksperymentalnej surowicy antybiotykowej opracowanej przez profesora[2].

Ro-Man dowiaduje się o istnieniu niedobitków i poprzez wideofonię nakazuje im dobrowolne poddanie się w zamian za bezbolesną śmierć. Później Roy podsłuchuje Ro-Mana prowadzącego rozmowy ze swym przełożonym – Wielkim Przewodnikiem, gdzie wyraża swoje pierwsze wątpliwości w życiu. Roy informuje resztę, a Ro-Man po bezowocnych negocjacjach z ludźmi niszczy statek kosmiczny Jasona i McClouda wraz z platformą kosmiczną. George kontaktuje się z Ro-Manem i ogłasza, że Ziemianie nie poddadzą się. Uwagę Ro-Mana przykuwa Alice i oznajmia, że to z nią będzie prowadził pertraktacje[2].

Alice decyduje się na konfrontację mimo ostrzeżeń rodziny. Johnny dostrzega Ro-Mana i śledzi go. Gdy spotyka go, chce poznać motywacje kosmity. Ro-Man odkrywa, że surowica faktycznie działa. Johnny niechcący wygaduje się o Jasonie i McCloudzie. W międzyczasie Alice i Roy podczas poszukiwań nawiązują ze sobą romans. Gdy wszyscy się odnajdują, Alice i Roy decydują się na ślub. Ro-Man po konsultacji z Wielkim Przewodnikiem obiecuje wyeliminować ludzi wszystkimi możliwymi metodami[2].

Ro-Man dusi Carlę, a następnie zrzuca Roya z urwiska na i porywa Alice. Jego misja zostaje jednak udaremniona, gdy rozwija on uczucie do Alice i nie może się zmusić do jej wyeliminowania. Wielki Przewodnik niszczy zarówno Johnny’ego, jak i Ro-Mana za pomocą kalcynatora. Wielki Przewodnik kontynuuje anihilację Ziemi z pomocą wiązką promieni kosmicznych, gadów z Plutona i sensytomicznych drgań[2].

Okazuje się, że Johnny żyje, który właśnie obudził się z gorączkowego snu wywołanego wstrząsem mózgu. Do tej pory wszystko, co się wydarzyło, było jego koszmarem. Jego siostry, ich matka, George (który okazuje się nie być z nimi spokrewniony) i Roy cieszą się ze znalezienia go. Johnny i jego rodzina zapraszają naukowców do domu na obiad, co akceptują. Gdy ludzie odchodzą, nagle w jaskini pojawia się Ro-Man / Wielki Przewodnik z groźnie wyciągniętymi ramionami kieruje się w stronę widowni[b][2].

Obsada edytuj

Produkcja edytuj

Dwudziestopięcioletni scenarzysta i reżyser Phil Tucker stworzył Przybysza z kosmosu w cztery dni za około 16 tys. dolarów. Z wyjątkiem kilku scen w Los Angeles i na placu budowy w pobliżu stadionu Dodger Stadium[3] większość materiału filmowego nakręcono pod gołym niebem w Bronson Canyon, miejscu kręcenia do scenerii w niezliczonych filmach i produkcjach telewizyjnych[4]. Główne zdjęcia do Robot Monster zakończyły się 23 marca 1953 roku[5].

Bardzo niski budżet nie pozwalał na stworzenie kostiumu robota do wykreowania Ro-Mana. Wobec tego Tucker zatrudnił swojego przyjaciela George’a Barrowsa, który stworzył własny kostium goryla, do zagrania Ro-Mana. Następnie Tucker dodał kosmiczny hełm podobny do tych używanych w serialach Republic Pictures, takich jak Radar Men From The Moon[6]. Niektóre źródła podają, że komik z klubu nocnego, Trustin Howard jako Slick Slavin nakręcił wstęp do filmu[7].

Claudia Barrett wspominała w wywiadzie, że oryginalny scenariusz filmu zakładał prawdziwość wydarzeń, ale reżyser zmienił zdanie, a następnie nakręcił nowe zakończenie pokazujące, że historia była snem chłopca, który ma się spełnić[8].

Selena Royle, etatowa statystka MGM, miała trwałą karierę filmową od 1941 roku, która zakończyła się w 1951 roku, gdy została uznana za sympatyczkę komunistów. Odmówiła stawienia się przed Komitetem Izby ds. Działań Nieamerykańskich i ostatecznie oczyściła swoje imię. Do tego czasu szkody na jej reputacji zostały już wyrządzone; wystąpiła tylko w dwóch filmach, z których ostatni był Przybysz z kosmosu[9].

3D edytuj

Robot Monster został nakręcony i wyświetlony w dwupasmowym, spolaryzowanym 3D. Wielu krytyków uważa, że fotografia stereoskopowa w filmie jest wysokiej jakości, zwłaszcza w przypadku filmu, którego ekipa miała niewielkie doświadczenie z nowo opracowanym sprzętem[10]. Producent filmu, Al Zimbalist powiedział później The New York Times, że kręcenie filmu w 3D wymagało użycia innej kamery, co dodało do budżetu dodatkowe ok. 4,5 tys. USD[11].

Efekty specjalne edytuj

Wszystkie efekty specjalne Przybysza z kosmosu to fragmenty ze wcześniejszych Milion lat przed naszą erą i Lost Continent wykorzystane do ukazania gadów z Plutona, Flight to Mars[12] i Rocketship XM do scen z kosmicznym statkiem oraz obraz ruin Nowego Jorku z Captive Women[6].

Muzyka filmowa edytuj

Muzyka Przybysza z kosmosu została skomponowana przez Elmera Bernsteina. Bernstein wspominał, że utknął w okresie, w którym był „na czarnej liście” z powodu swych lewicowych poglądów i pracował tylko przy nic nieznaczących projektach[13]. W późniejszym wywiadzie powiedział, że podobało mu się wyzwanie, jakim była próba pomocy przy filmie[14]. Ordung stwierdził, że Bernstein napisał muzykę do filmu z ośmioosobową orkiestrą, a Capitol Records wyraziło zainteresowanie produkcją albumu[15].

Premiera i wynik finansowy edytuj

Robot Monster został wydany przez Astor Pictures 24 czerwca 1953 roku[16] wraz z krótkometrażowym filmem Stardust in Your Eyes produkcji Three Dimension Pictures, w którym wystąpił Trustin Howard jako Slick Slavin[10]. Zarobił 1 mln dolarów podczas swojej pierwszej kinowej premiery, ponad 62 razy więcej niż pierwotny budżet[12].

Odbiór edytuj

Recenzje edytuj

Recenzja magazynu „Variety” z grudnia 1953 roku odnotowała: „Oceniając na podstawie nowości, jako przykład procesu Tru-Stereo, Przybysz z kosmosu wypada zaskakująco dobrze, biorąc pod uwagę niezwykle ograniczony budżet (50 000 dolarów) i harmonogram kręcenia filmu”[17].

W czerwcu 1953 roku dziennik „Los Angeles Times” nazwał Przybysza z kosmosu „szalonym, pomieszanym filmem”, gdzie „nawet dzieci mogą być trochę znudzone tym wszystkim”[18], zaś tygodnik Harrison’s Reports w następnym miesiącu nazwał film „najbiedniejszym trójwymiarowym obrazem, którym zrobiono do tej pory”, dodając, że „historia jest całkowicie nielogiczna, a rzekome potwory z innej planety są śmieszne. Nawet gra aktorska, czasami, jest absurdalna”[19]. W grudniu tego samego roku Los Angeles Times doniósł, że „kiniarze” uważali film za „jedną z topowych porażek roku”[20].

Amerykański krytyk Roger Hall wspominał, że oglądał film jako nastolatek, kiedy po raz pierwszy pokazano go w telewizji w 1954 roku. Stwierdził, że to „jedna z najlepszych bardzo wczesnych ścieżek dźwiękowych Elmera Bernsteina”[21].

Dziedzictwo edytuj

Serwis Rotten Tomatoes przyznał Przybyszowi z kosmosu wynik 36% na podstawie 14 recenzji, ze średnią oceną 4,15/10[22].

Tytuł jest często uważany za jeden z najgorszych filmów, jakie kiedykolwiek nakręcono[23]. Krytyk i historyk filmowy Leonard Maltin pisze w swej książce 2009 Movie Guide: „[Przybysz z kosmosu to] jedna z prawdziwych legend Hollywood: zawstydzająca, przezabawnie okropna (...) po prostu wykop tę maszynę z bąbelkami z anteną telewizyjną”[24].

W grudniu 1953 roku doniesiono, że Tucker próbował popełnić samobójstwo w hotelu Knickerbocker w Los Angeles. Został uratowany tylko dlatego, że napisał list samobójczy i wysłał go do gazety, która wysłała reportera i kilku detektywów do hotelu. Został znaleziony z przepustką z psychopatycznego oddziału szpitala dla weteranów. W liście Tucker powiedział, że nie zapłacono mu za Robot Monster i nie mógł znaleźć pracy: „Kiedy odmówiono mi pracy, nawet jako woźny”, napisał Tucker, „w końcu zdałem sobie sprawę, że moja przyszłość w przemyśle filmowym jest ponura”. Okazało się, że Tucker i jeden z producentów pokłócili się ws. wynagrodzenia, a wystawcy filmowi otrzymali instrukcje, aby nie wpuszczać Tuckera do obejrzenia filmu, chyba że zapłaci za wstęp[20].

Do aktorów związanych z Przybyszem z kosmosu należał George Nader, który w 1955 roku zdobył Złoty Glob jako „Najbardziej obiecujący nowicjusz roku” (chociaż jego nagroda nie była powiązana z jego występem w Przybyszu z kosmosu). Podpisał potem kontrakt z Universal Studios, gdzie grał tylko w drugorzędnych rolach.

Odniesienia w kulturze popularnej edytuj

  • Scena z filmu została wykorzystana teledysku You Might Think zespołu The Cars[25].
  • W 1986 roku Przybysz z kosmosu stanowił 5. odcinek programu telewizyjnego Canned Film Festival, omawiające filmy klasy B.
  • W 1989 roku Przybysz z kosmosu stanowił 107. odcinek programu Mystery Science Theater 3000, wyśmiewającego słabe produkcje filmowe.
  • Ro-Man pojawia się w filmie Looney Tunes znowu akcji z 2003 roku jako jeden z kosmitów trzymanych w Strefie 52[26].
  • W komiksie z Kosmicznym Duchem 45 Minutes ’Til Showtime! z 1999 roku kostium/replika Ro-Mana widnieje w witrynie sklepowej na planecie Gorzo[27].
  • W filmie animowanym Megamocny z 2010 roku postać Miniona, z ciałem goryla i przezroczystą głową z rybą w środku, przypomina Ro-Mana[28].
  • SCP-2006, istota z Fundacji SCP przybiera postać Ro-Mana.
  • Time Ape z kreskówki Prawo Milo Murphy’ego jest wizualną parodią Ro-Mana.

Uwagi edytuj

  1. Monster from Mars na potrzeby rynku telewizyjnego.
  2. Akcja ta jest powtarzana trzy razy z rzędu, aby uzyskać dramatyczny efekt, sugerując, że sen gorączkującego Johnny’ego był zapowiedzią wydarzeń, które mają nastąpić.

Przypisy edytuj

  1. Ethan Wilson: The 10 Worst Monster Movies Of All Time. Taste of Cinema, 2017-06-02. [dostęp 2021-08-12]. (pol.).
  2. a b c d e Phil Tucker, Przybysz z kosmosu, Three Dimension Pictures, Inc..
  3. Paul i Mitchell 2009 ↓, s. 18.
  4. "Bronson Canyon." Moviesites.org. Retrieved: November 7, 2014.
  5. Original print information: Robot Monster (1953). Turner Classic Movies. [dostęp 2021-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)]. (ang.).
  6. a b Warren 1982 ↓, s. 146-147.
  7. Movieland briefs. „Los Angeles Times”, s. B8, 1953-04-01. Los Angeles: Times Mirror Company. 
  8. Mitchell 2001 ↓, s. 191-192.
  9. Sinnott, John. "Robot Monster." DVD talk, October 10, 2000. Retrieved: November 7, 2014.
  10. a b Hayes 1998 ↓, s. 295.
  11. Pryor 1953 ↓, s. X5.
  12. a b Sid: How to Make a Monster. Everything2, 2005-01-01. [dostęp 2021-08-13]. (ang.).
  13. Finlan O'Toole. Elmer Bernstein Finds Himself in Tune With Movies: Twelve tomes an Oscar nominee, the composer works on the new movie from the makers of "My Left Foot". „The New York Times”, s. H18, 1990-10-28. Nowy Jork: The New York Company. ISSN 0362-4331. 
  14. Spencer 2008 ↓, s. 171.
  15. Zone 2012 ↓, s. 59.
  16. Movieland briefs.. „Los Angeles Times”, s. B8, 1953-06-23. Los Angeles: Times Mirror Company. 
  17. Robot Monster. „Variety”, 1953-12-31. Nowy Jork: Variety, Inc.. [dostęp 2021-08-13]. 
  18. Robot Eerie Film Figure. „Los Angeles Times”, s. B7, 1953-06-26. Los Angeles: Times Mirror Company. 
  19. “Robot Monster” with George Nader, Claudia Barrett and Gregory Moffett. „Harrison’s Reports”. 28, s. 111, 1953-06-11. Nowy Jork: Harrison’s Reports, Inc.. [dostęp 2021-08-13]. 
  20. a b Movie director's death try balked: Letter sent to newspaper results in his being found unconscious in room at hotel.. „Los Angeles Times”, s. 18, 1953-12-16. Los Angeles: Times Mirror Company. 
  21. Roger Hall: A remembrance of film composer, Elmer Bernstein (1922-2004). American Music Preservation, 2002-04-04. [dostęp 2021-08-13]. (ang.).
  22. Rating: 'Robot Monster' (1953). Rotten Tomatoes. [dostęp 2021-08-13]. (ang.).
  23. Gubernick 1980 ↓, s. H8.
  24. Maltin 2008 ↓, s. 310.
  25. The Cars – You Might Think (Official Music Video). Rhino Entertainment, 2013-01-31. [dostęp 2021-08-13]. (ang.).
  26. Looney Tunes: Back in Action. Reeling Reviews. [dostęp 2021-08-13]. (ang.).
  27. Merrill i Croker 1999 ↓, s. 13.
  28. Egan 2020 ↓, s. 114.

Bibliografia edytuj

  • James Egan: 1000 Facts About Animated Films. Morrisville (Karolina Północna): Lulu Publishing Services, 2020, s. 114. ISBN 978-1-326-50309-3. (ang.).
  • Lisa Gubernick. New York hosts Golden Turkeys. „Los Angeles Times”, 1980-05-18. Los Angeles: Times Mirror Company. ISSN 0458-3035. (ang.). 
  • R. M. Hayes: 3-D Movies: A History and Filmography of Stereoscopic Cinema. Jefferson (Północna Karolina): McFarland Classics, 1998. ISBN 0-7864-0578-3. (ang.).
  • Leonard Maltin: 2009 Movie Guide. Nowy Jork: Signet, 2008. ISBN 978-0-451-22468-2. (ang.).
  • Andy Merrill (scen.), C. Martin Croker (rys.). 45 Minutes ’Til Showtime!. „Cartoon Network Starring”. 4, 1999-10-20. Nowy Jork: DC Comics. (ang.). 
  • Charles P. Mitchell: A Guide to Apocalyptic Cinema. Portsmouth (New Hampshire): Greenwood Publishing Group, 2001. ISBN 0-313-31527-2. (ang.).
  • Claudia Barrett interview. W: Parla Paul, Charles P. Mitchell: Screen Sirens Scream!: Interviews with 20 Actresses from Science Fiction, Horror, Film Noir and Mystery Movies, 1930s to 1960s. Jefferson (Północna Karolina): McFarland & Company, 2009. ISBN 978-0-7864-4587-5. (ang.).
  • Kristopher Spencer: Film And Television Scores, 1950-1979: A Critical Survey by Genre. Jefferson (Północna Karolina): McFarland & Company, 2008. ISBN 978-0-7864-3682-8.
  • Thomas M. Pryor. Hollywood briefs: Warners and Metro Announce Their Own Wide Screen Processes; Other Items.. „The New York Times”, 1953-05-10. Nowy Jork: The New York Times Company. (ang.). 
  • Bill Warren: Keep Watching The Skies, American Science Fiction Movies of the Fifties, Vol I: 1950–1957. Jefferson (Północna Karolina): McFarland & Company, 1982. ISBN 0-89950-032-3. (ang.).
  • Ray Zone: 3-D Revolution: The History of Modern Stereoscopic Cinema. Lexington (Kentucky): University Press of Kentucky, 2012. ISBN 978-0-8131-3611-0. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj