Rachmiel Brandwajn (ur. 16 stycznia 1913 w Chełmie, zm. 29 czerwca 1990 w Jerozolimie) – polski i następnie izraelski romanista, znawca literatury francuskiej XVII wieku, autor książek i studiów, wstępów, komentarzy, haseł słownikowych[1] i przekładów[2], wykładowca uniwersytecki[3].

Rachmiel Brandwajn
Państwo działania

 Izrael

Data i miejsce urodzenia

16 stycznia 1913
Chełm

Data i miejsce śmierci

29 czerwca 1990
Jerozolima

profesor nauk filologicznych
Specjalność: romanistyka
Doktorat

1947
Uniwersytet w Getyndze

Profesura

1955

Uczelnia

Uniwersytet Wrocławski
Uniwersytet Warszawski
Uniwersytet w Tel-Awiwie
Uniwersytet Hebrajski w Jerozolimie

Po uzyskaniu stopnia doktora na podstawie rozprawy La langue et l’esthétique de Proudhon (1947, Uniwersytet w Getyndze), został docentem na Uniwersytecie Wrocławskim. Po dwóch latach przeniósł się na Uniwersytet Warszawski, gdzie w Katedrze Języków i Literatur Romańskich (późniejszy Instytut Romanistyki) był najpierw profesorem pomocniczym (1950), następnie profesorem (1955). W 1968 roku, po wymuszonym wyjeździe z Polski, został profesorem na Uniwersytetach w Tel-Awiwie, Jerozolimie i Ber Szewie[4].

Publikacje edytuj

Książki edytuj

  • La langue et l’esthétique de Proudhon, Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, Wrocław 1952
  • Saint-Simon i saint-simoniści: romantyczne nieporozumienie, Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, Wrocław 1953
  • Cyrano de Bergerac wśród libertynów i pedantów, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1960
  • Twarz i maska. Rzecz o „Świętoszku” Moliera, Wiedza Powszechna, Warszawa 1965
  • Świętoszek (Tartuffe) Moliera, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1968
  • Corneille i jego „Cyd”. Szkice literackie i materiały, Czytelnik, Warszawa 1968
  • Un Fragment du Roman comique de Scarron: proposition de lecture, Hebrew University Studies in Literature and the Arts (HUSL), 1981, 9 (1), s. 28–42

Opracowania i wstępy edytuj

  • Scarron, Opowieści ucieszne, przeł. Julian Rogoziński, wstępem i przypisami opatrzył Rachmiel Brandwajn, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1954
  • Ilia Erenburg, Upadek Paryża: powieść, przeł. z ros. Paweł Hertz, posłowiem opatrzył Rachmiel Brandwajn, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1954
  • Jean de la Fontaine, Bajki – wybór, tłumacze różni, wstępem i przypisami opatrzył Rachmiel Brandwajn, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1955
  • Cyrano de Bergerac, Tamten świat, przeł. Julian Rogoziński, przedmowa i przypisy Rachmiela Brandwajna, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1956
  • Wolna myśl francuska XVII wieku, wyboru i opracowania dokonał Rachmiel Brandwajn, Wiedza Powszechna, Warszawa 1960 (seria „Myśli srebrne i złote”)
  • Utopia walcząca, wyboru i opracowania dokonał Rachmiel Brandwajn, Wiedza Powszechna, Warszawa 1962 (seria „Myśli srebrne i złote”)

Przekłady edytuj

  • Tomasz Campanella, Miasto słońca, przełożyli, L.[uba] R.[achmiel] Brandwajnowie, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1955 (seria „Biblioteka Narodowa” 2 nr 93); wyd. 2: De Agostini: Altaya, Warszawa 2004 (seria „Arcydzieła Wielkich Myślicieli”)
  • Silvia Magi Bonfanti, Nadzieja, przeł. Rachmiel Brandwajn i Zdana Matuszewicz, Czytelnik, Warszawa 1956
  • Gédéon Tallemant des Réaux, Historyjki, przełożył i opracował Rachmiel Brandwajn, obwolutę i ilustracje projektował Janusz Stanny, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław 1961; wyd. 2 – 1991
  • Saint-Evremond, O sztuce życia i życiu sztuki, eseje, listy maksymy, wybrał, przełożył z francuskiego oraz wstępem i komentarzami opatrzył Rachmiel Brandwajn, Czytelnik, Warszawa 1962 (seria „Symposion”)

Przypisy edytuj

  1. Mały słownik pisarzy francuskich, belgijskich i prowansalskich, Wiedza Powszechna, Warszawa 1965, s. 33–34, 36–37, 91, 96, 144, 160, 169–170, 187, 198, 214–215, 216, 219, 239–240.
  2. Renata Niziołek, Strategia aktora / Strategia tłumacza – Jerzy Radziwiłowicz tłumaczy Moliera, „Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu”, 9, 2014, s. 182.
  3. Wojciech Karpiński, Przedmowa do Prywatnej historii wolności, Iskry, Warszawa 1977, przedruk w tegoż, Twarze, Fundacja Zeszytów Literackich, Warszawa 2012, s. 14, 229, 232.
  4. Les Études romanes / françaises hier et aujourd’hui. 90 ans des études romanes à l’Université de Varsovie, Teresa Giermak-Zielińska, Zbigniew Naliwajek, Joanna Żurowska (red.), Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2011, s. 8, 135.