Rdza róży
Rdza róży – grzybowa choroba roślin z grupy rdzy. Występuje na różach, a wywoływana jest przez dwa gatunki grzybów: Phragmidium mucronatum i Phragmidium tuberculatum[1], a czasami także przez Phragmidium bulbosum[2].
Występowanie i szkodliwość edytuj
Choroba występuje na wielu gatunkach róż, zarówno na uprawianych, jak i dziko rosnących. Atakuje zarówno róże uprawiane na polu, jak i te w uprawie szklarniowej. Powoduje deformację, obumieranie i przedwczesne opadanie liści[1]. Mogą ulec porażeniu także pędy i kora[3]. Silnie porażone rośliny ulegają osłabieniu, słabo kwitną i w zimie łatwiej przemarzają[1].
Poszczególne gatunki i odmiany róż mają różną odporność na rdzę róży. Wśród kilku pospolitych gatunków występujących w Polsce róż, na których przeprowadzono badania, największą odporność wykazała róża rdzawa (Rosa rubiginosa). Gatunek ten może zostać wykorzystany przy hodowli nowych odmian odpornych na tę chorobę[1].
Objawy edytuj
Obydwa patogeny wywołujące chorobę dają bardzo podobne objawy. Wiosną na pędach, ogonkach i nerwach liści pojawiają się pomarańczowe modzele. Są to skupiska ecjów. Mogą one powodować deformację porażonych części róż. Później na dolnej stronie liści pojawiają się pomarańczowe, pylące grudki urediniów, a jeszcze później czarne, również pylące grudki teliów. Pojedyncze telium ma średnicę do 0,5 mm. Na górnej stronie liści nad urediami i teliami powstają żółtawe plamy. Na owocach mogą powstawać ecja[1].
Rozwojowi choroby sprzyja wilgotna pogoda, podczas słonecznej i ciepłej pogody choroba ulega przyhamowaniu[3].
Epidemiologia edytuj
Obydwa patogeny są pasożytami jednodomowymi, pełnocyklowymi, co znaczy, że ich rozwój odbywa się na jednym tylko żywicielu, i w trakcie tego rozwoju wytwarzają wszystkie 5 właściwych dla rdzy rodzajów zarodników[4].
U obydwu patogenów zimują powstające w teliach zarodniki przetrwalnikowe zwane teliosporami. Wiosną na kiełkujących teliosporach powstają podstawki wytwarzające zarodniki płciowe – bazydiospory. To one dokonują infekcji pierwotnej zakażając wiosną róże. Na zakażonych różach rozwijają się ecja i trudne do zauważenia spermogonia. Powstające w ecjach ecjospory roznoszone przez wiatr rozprzestrzeniają chorobę dokonując infekcji wtórnej. Na liściach zakażonych przez ecjospory powstają uredinia i telia[1].
-
Plamy na górnej stronie listka -
Ecjum na liściu -
Uredinia i telia na dolnej stronie listka -
Ecja i zniekształcenia pędu -
Telia na dolnej stronie listka
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Ochrona edytuj
Zapobieganie polega na wygrabywaniu i niszczeniu opadłych jesienią liści, w nich bowiem przezimowują zarodniki patogenów. Przy uprawie szklarniowej unikać należy zraszania liści, sprzyja to bowiem zakażeniom. Przy uprawie polowej należy unikać nadmiernego zagęszczenia[1].
Chemicznie zwalcza się chorobę opryskiwaniem fungicydami ditiokarbaminianowymi (mankozeb), triazolowymi (propikonazol, tetrakonazol, difenokonazol) lub strobilurynowymi (azoksystrobina)[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h Selim Kryczyński, Zbigniew Weber (red.), Fitopatologia, t. 2. Choroby roślin uprawnych, Poznań: Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2011, s. 412,413, ISBN 978-83-09-01077-7.
- ↑ Joanna Marcinkowska: Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii. Warszawa: PWRiL, 2012. ISBN 978-83-09-01048-7.
- ↑ a b Choroby róż. [dostęp 2016-10-05].
- ↑ Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski. Botanika. T. 2 Systematyka. Pwn, 2009. isbn= 9788301139452