Ecjum
Ecjum (l. mn. ecja, łac. aecium), ecidium lub ecidiosorus – wytwór grzybni, w którym wytwarzane są zarodniki zwane ecjosporami[1]. Występuje u grzybów z rzędu rdzowców Pucciniales[2]. Ecjum, podobnie jak grzybnia z której powstało, jest diploidalne, a jego strzępki są dwujądrowe; jedno jądro jest (+), drugie (-)[3]
U rdzy zbożowej (Puccinia graminis) ecja powstają na dolnej stronie liści berberysu. Powstają po zakażeniu liścia bazydiosporami, jeśli na liściu wykiełkowały bazydiospory różnoimienne (oznaczone + i –). Dochodzi do kariogamii między nimi i powstaje grzybnia diploidalna, dwujądrowa. Możliwe jest też pojawienie się ecjów nawet wtedy, gdy wykiełkowały bazydiospory jednoimienne, o tym samym znaku. Owady mogą bowiem z innych liści berberysu przynieść spermacja o znaku przeciwnym. Dochodzi wówczas do kariogamii grzybni wyrastającej z bazydiospor z grzybnią wyrastająca ze spermacjów o przeciwnym znaku[3].
Ecja wyrastają na dolnej stronie liścia berberysu, naprzeciwko spermogoniów (zwanych też pyknidiami), od których są dużo większe. Ecja mają koszyczkowaty kształt i początkowo są zamknięte. Na ich dnie znajdują się komórki podstawowe, które dzieląc się wytwarzają dwa rodzaje komórek potomnych: ecjospory oraz płonne komórki interkalarne. Powstają sznureczki ciasno ułożonych ecjospor przedzielonych komórkami płonnymi. W trakcie dojrzewania rozrastające się ecjum otwiera się, rozrywa skórkę liścia i przez powstały otwór wysypują się ecjospory. Dzięki temu, że drobniutkie komórki płonne między ecjosporami szybko ulegają degeneracji, łańcuszek rozpada się na pojedyncze ecjospory. Unoszone są one prądami powietrza i mogą zakażać zboża[3].
Ecja wytwarzane są przez tę samą grzybnię co spermogonia i przeważnie nieco od nich później. Zazwyczaj powstają na dolnej stronie liści i mają barwę kremową, żółtawą lub pomarańczową. Tworzone są pod epidermą rośliny żywicielskiej, a ich perydium zazwyczaj zbudowane jest z jednej warstwy komórek utworzonej z przekształconych ecjospor. Znajdujące się w jego wnętrzu ecjospory uwalniane są na zewnątrz w ten sposób, że po ich dojrzeniu skórka rośliny pęka, a perydium wykrusza się[1].
U niektórych rodzajów rdzowców (Pucciniales) występuje specyficzny rodzaj ecjów – ecja uredinialne pełniące funkcję urediniów[1]. U niektórych rdzowców, np. u Phragmidium, ecja nie mają ściany zewnętrznej (perydium), tworząc rozproszone struktury zwane caeoma[4].
-
Budowa ecjum u Puccinia caricina -
Przekrój poprzeczny liścia:a – miękisz gąbczasty, b- pyknidia, c – młode ecjum, d – dojrzałe ecjum, e – ecjospory, f – miękisz palisadowy -
Ecja Puccinia coronata
_copy(14765039922).jpg)
.jpg)
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Joanna Marcinkowska, Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii, Warszawa: PWRiL, 2012, ISBN 978-83-09-01048-7.
- ↑ Janusz Błaszkowki, Mariusz Tadych, Tadeusz Madej, Przewodnik do ćwiczeń z fitopatologii, Szczecin: wyd. AR w Szczecinie, 1999, ISBN 83-87327-23-9.
- ↑ a b c Edmund Malinowski, Anatomia roślin, Warszawa: PWN, 1966.
- ↑ Lilian E. Hawker, Fungi, Hutchinson University Library, 1966.