Rebelia patriotyczna w Dolnej Kanadzie

Rebelia patriotyczna w Dolnej Kanadzie – ruch społeczny, który w swej konsekwencji doprowadził do wybuchu rebelii.

Rebelia patriotyczna w Dolnej Kanadzie
Ilustracja
Flaga rebeliantów
Czas

6 listopada 1837 – 10 listopada 1838

Miejsce

Dolna Kanada

Wynik

porażka rebeliantów

Strony konfliktu
Wielka Brytania
Ochotnicy
Rebelianci
Ochotnicy
Dowódcy
John Colborne
Charles Gore
Lewis Odell
John Scriver
George Augustus Wetherall
Maximilien Globensky
Thomas Storrow Brown
Jean-Olivier Chénier
Robert Nelson
Wolfred Nelson
Ferdinand-Alphonse Oklowski
Louis-Joseph Papineau
Siły
1'400-10'000 Brytyjczyków
23'000 ochtników
4'000 rebeliantów
25'000-40'000 ochtników amerykańskich
Straty
32 zabitych
47 rannych
73 zabitych
1'600 rannych i aresztowanych
29 straconych
58 deportowanych do Australii
brak współrzędnych

Rebelia w Dolnej Kanadzie miała szerokie podłoże społeczne, gospodarcze, narodowe i religijne. Prowincja Quebec była rządzona przez gubernatora generalnego, który realizował interesy wąskiej grupy – konserwatywnie nastawionej elity lojalistycznej skupionej w nieformalnej grupie Chateau Clique (tzw. klika pałacowa). W istocie niewielka grupa faworyzowana przez gubernatora generalnego George Ramseya sprawowała kontrolę nad prowincją. Wybieralne ciała doradcze, w których większość mieli frankofoni, pozbawione były należnych im wpływów. Frankofoni i liberałowie brytyjscy skupieni w Parti Canadien – Partii Kanadyjskiej i posiadający większość w parlamencie w 1834 przegłosowali rezolucję składającą się 92 postulatów (Les Quatre-vingt-douze Résolutions), których realizacja była konieczna w celu uzdrowienia sytuacji i rozładowania napięcia. Do tego jednak nie doszło.

Liberałowie z Parti Canadien nie byli zgodni co do metod działania. W partii istniały zdecydowanie antagonistyczne frakcje. Umiarkowany reformator John Neilson ostatecznie opuścił partię zakładając Constitutional Association, podejmując plan ewolucyjnych zmian. Biskup Jean-Jacques Lartigue stał na stanowisku przeczekania i biernej lojalności, czym pociągnął za sobą wielu katolików. Na zdecydowanie antyrządowym stanowisku stał radykał i antyklerykał Louis-Joseph Papineau. Na czele swej Parti Patriote zdobył większość w parlamencie prowincjonalnym w 1834 i rozpoczął konstytucyjne naciski w stronę reform. Żądania zostały odrzucone przez generalnego gubernatora. W odpowiedzi na to Papineau rozpoczął organizowanie siły zbrojnej. 23 listopada 1837 rebelianci pokonali oddziały brytyjskie w potyczce pod Saint-Denis. Na tym jednak skończyły się sukcesy militarne rebeliantów. 4 grudnia 1837 po niespodziewanym ataku rebelianci zostali przez wojska brytyjskie rozproszeni. Papineau schronił się w USA. W kilku innych potyczkach na terenie Quebecu, rebelianci zostali pokonani i zmuszeni do kapitulacji. Nastąpiły liczne aresztowania i prześladowania patriotów. W kolejnym roku rebelia odżyła. Przywódcy kierujący nią z terenu USA zdołali zmobilizować pewne siły, które ponownie zostały spacyfikowane przez Brytyjczyków.

Zobacz też

edytuj

Bibliografia

edytuj