Rezerwat przyrody Zachełmie

Rezerwat przyrody Zachełmierezerwat przyrody nieożywionej w gminie Zagnańsk, w powiecie kieleckim, w województwie świętokrzyskim[1][2]. Znajduje się w miejscowości Zachełmie, na wschód od kościoła pw. św. Marcina i Rozalii oraz na zachód od wzniesienia Góry Chełmowej (399,4 m n.p.m.), w obrębie otuliny Suchedniowsko-Oblęgorskiego Parku Krajobrazowego[3].

Zachełmie
Ilustracja
Kamieniołom w Zachełmiu
rezerwat przyrody nieożywionej
Typ

geologiczny i glebowy

Podtyp

stanowisk paleontologicznych

Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Położenie

Zachełmie,
gmina Zagnańsk

Mezoregion

Góry Świętokrzyskie

Data utworzenia

25 listopada 2010

Akt prawny

Dz. Urz. Woj. Święt. z dnia 10 listopada 2010 r. Nr 298, poz. 3076

Powierzchnia

7,94 ha

Ochrona

czynna

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Zachełmie”
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Zachełmie”
Położenie na mapie powiatu kieleckiego
Mapa konturowa powiatu kieleckiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Zachełmie”
Położenie na mapie gminy Zagnańsk
Mapa konturowa gminy Zagnańsk, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Zachełmie”
Ziemia50°58′09″N 20°41′30″E/50,969167 20,691667

Zajmuje powierzchnię 7,94 ha[1][2] (akt powołujący podawał 7,95 ha[4]).

Został utworzony w 2010 r. celem zachowania ze względów społecznych, naukowych i dydaktycznych terenu kamieniołomu Zachełmie ze stanowiskiem paleontologicznym najstarszych na świecie tropów czworonogów wraz z formami tektonicznymi, skałami i minerałami[4].

Rodzaj, typ i podtyp rezerwatu[1]:

  • rodzaj – przyrody nieożywionej;
  • ze względu na dominujący przedmiot ochrony: typ – geologiczny i glebowy, podtyp – stanowisk paleontologicznych;
  • ze względu na główny typ ekosystemu: typ – skalny, podtyp – skał osadowych.

Według obowiązującego planu ochrony ustanowionego w 2013 roku, obszar rezerwatu objęty jest ochroną czynną[5].

W latach 2002–2008 na terenie obecnego rezerwatu Grzegorz Niedźwiedzki wraz z Piotrem Szrekiem odkryli skamieniałości czworonogów, których wiek ocenia się na 395 milionów lat, pozostawione przez prawdopodobnie najstarsze znane czworonogi (tetrapody)[6][7].

Przypisy

edytuj
  1. a b c Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Kielcach z dnia 20 września 2017 r. zmieniające zarządzenie w sprawie rezerwatu przyrody Zachełmie. [w:] Dz. Urz. Województwa Świętokrzyskiego poz. 2891 [on-line]. 2017-09-26. [dostęp 2019-05-08].
  2. a b Rezerwat przyrody Zachełmie. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2018-05-10].
  3. Formy ochrony przyrody. [w:] Suchedniowsko-Oblęgorski Park Krajobrazowy [on-line]. Zespół Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych. [dostęp 2019-05-08].
  4. a b Zarządzenie 5/2010 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Kielcach z dnia 8 listopada 2010 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody. (Dz. Urz. Woj. Święt. z dn. 10.11.2010 r., Nr 298, poz. 3076), 2010-11-10. s. 24452. [dostęp 2016-08-02].
  5. Zarządzenie Nr 2/2013 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Kielcach z dnia 27 marca 2013 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody „Zachełmie”. [w:] Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego poz. 1479 [on-line]. 2013-03-28. [dostęp 2019-05-08].
  6. Sensacyjne odkrycie kieleckiego geologa. www.echodnia.eu. [dostęp 2016-08-02].
  7. Grzegorz Niedzwiedzki, Piotr Szrek, Katarzyna Narkiewicz, Marek Narkiewicz i inni. Tetrapod trackways from the early Middle Devonian period of Poland. „Nature”. 463 (7277), s. 43-48, 2010. DOI: 10.1038/nature08623. PMID: 20054388. 

Linki zewnętrzne

edytuj