Rinat Achmetow

ukraiński przedsiębiorca i polityk

Rinat Łeonidowycz Achmetow, ukr. Рінат Леонідович Ахметов (ur. 21 września 1966 w Doniecku) – ukraiński przedsiębiorca i polityk pochodzenia tatarskiego[1], najbogatszy człowiek na Ukrainie, właściciel klubu piłkarskiego Szachtar Donieck, w latach 2006–2012 deputowany Rady Najwyższej z listy Partii Regionów.

Rinat Achmetow
Рінат Ахметов
Ilustracja
Pełne imię i nazwisko

Rinat Łeonidowycz Achmetow

Data i miejsce urodzenia

21 września 1966
Donieck

Zawód, zajęcie

przedsiębiorca, polityk

Alma Mater

Doniecki Uniwersytet Narodowy

Odznaczenia
Order Księcia Jarosława Mądrego V klasy Order „Za zasługi” I klasy (Ukraina) Order „Za zasługi” II klasy (Ukraina) Order „Za zasługi” III klasy (Ukraina)

Życiorys

edytuj

Na początku lat 90. ukończył ekonomię na Donieckim Uniwersytecie Narodowym. W 1995 zainicjował utworzenie miejskiego banku w Doniecku. Pod koniec lat 90. stał się najbardziej wpływowym człowiekiem Donbasu. Swój kapitał skoncentrował w donieckiej grupie kapitałowej System Capital Management, która uzyskała udziały m.in. w kerczeńskim kombinacie metalurgicznym, zakładzie metalurgicznym Danko, kombinacie metalurgicznym Azowstal, licznych kopalniach węgla kamiennego czy sektorze bankowym. Rinat Achmetow wskazywał, że źródła na pozyskanie tych aktywów uzyskał w ten sposób, że w połowie lat 90. za pieniądze zarobione na handlu utworzył bank, który umożliwił nabywanie upadających przedsiębiorstw przemysłowych, a na bazie których powstał później holding SCM[2].

Jego nazwisko stało się powszechnie znane, gdy w połowie lat 90. został prezesem klubu piłkarskiego Szachtar Donieck. W 2001, w trakcie wywiadu dla gazety „Korrespondent”, ujawnił, że kieruje trzema przedsiębiorstwami: bankiem w Doniecku, firmą Luks oraz System Capital Management. Stał się głównym oligarchą tzw. klanu donieckiego[3].

Pomimo sporych wpływów w Donbasie przez wiele lat trzymał się z daleka od polityki. Sytuacja uległa zmianie po Pomarańczowej rewolucji. Jego bliskim współpracownikiem stał się Wiktor Janukowycz[4], sprawujący urząd premiera i startujący w wyborach prezydenckich w 2004. Rinat Achmetow uchodził za głównego sponsora polityka oraz Partii Regionów[5]. Przejęciu władzy przez Wiktora Juszczenkę stracił kilka aktywów, w tym Kryworiżstal, ukraiński kombinat górniczo-hutniczy, zakupiony wraz z zięciem Łeonida Kuczmy Wiktorem Pinczukiem za kwotę 800 mln USD, podczas gdy jego rynkową wartość szacowano na 2 mld USD. Zdaniem nowej władzy różnica została wykorzystana do sfinansowania kampanii wyborczej Wiktora Janukowycza. Rząd Julii Tymoszenko doprowadził do unieważnienia transakcji.

W 2006 i 2007 Rinat Achmetow uzyskiwał mandat deputowanego do ukraińskiego parlamentu z listy Partii Regionów. W 2012 nie ubiegał się o reelekcję.

Według rankingu sporządzonego przez ukraiński tygodnik „Korespondent” w 2008 jego majątek wyceniany był na około 31 mld USD, czym uzyskałby pozycję najbogatszego człowieka w Europie[6]. Zgodnie z rankingiem najbogatszych ludzi świata, publikowanym przez amerykański miesięcznik „Forbes”, majątek Rinata Achmetowa wyceniono w 2012 na 16 mld USD[7].

W 2006 został honorowym obywatelem Doniecka[8]. Sfinansował budowę stadionu Donbas Arena w tym mieście, areny mistrzostw Europy w Piłce Nożnej w 2012.

W 2022 potępił Rosję za inwazję na Ukrainę, Władimira Putina określił mianem zbrodniarza wojennego[9]. W trakcie inwazji poprzez kontrolowane przez siebie instytucje zaczął przekazywać środki finansowe dla ukraińskich sił zbrojnych[10]. Magazyn „Forbes” oszacował, że rosyjska inwazja na Ukrainę spowodowała spadek wartości majątku Rinata Achmetowa w ciągu zaledwie dwóch tygodni z kwoty 14 do kwoty poniżej 6 miliardów dolarów[11]. Przedsiębiorca straty w wyniku zniszczeń spowodowanych przez rosyjskie bombardowania jego zakładów metalurgicznych w Mariupolu oszacował na kwotę od 17 do 20 miliardów dolarów[12].

Odznaczenia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Zuzanna Piechowicz: Interesy z Grekiem Alikiem, majątek na gruzach ZSRR… Kim jest Achmetow, jeden z największych oligarchów Ukrainy?. gazeta.pl, 7 lutego 2014. [dostęp 2021-04-29].
  2. Donbas In The 1990s: How It Defined Ukraine’s Future. kyivpost.com, 2 kwietnia 2021. [dostęp 2022-06-15]. (ang.).
  3. Sławomir Matuszak: Demokracja oligarchiczna. Wpływ grup biznesowych na ukraińską politykę. Warszawa: Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia, 2012, s. 14, seria: Prace OSW. ISBN 978-83-62936-14-4. [dostęp 2024-04-24].
  4. Sławomir Matuszak: Demokracja oligarchiczna. Wpływ grup biznesowych na ukraińską politykę. Warszawa: Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia, 2012, s. 21, seria: Prace OSW. ISBN 978-83-62936-14-4. [dostęp 2024-04-24].
  5. Sławomir Matuszak: Demokracja oligarchiczna. Wpływ grup biznesowych na ukraińską politykę. Warszawa: Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia, 2012, s. 24, seria: Prace OSW. ISBN 978-83-62936-14-4. [dostęp 2024-04-24].
  6. Ukrainiec najbogatszym Europejczykiem?. wprost.pl, 12 czerwca 2008. [dostęp 2021-04-29].
  7. Rinat Akhmetov. forbes.com. [dostęp 2021-04-29]. (ang.).
  8. Президент получил официальные атрибуты Почетного гражданина Донецка. dn.ua, 12 sierpnia 2006. [dostęp 2021-04-29]. (ukr.).
  9. Олигархи больше не молчат. Но не все. Кто из самых богатых украинцев еще не назвал путина преступником. epravda.com.ua, 5 marca 2022. [dostęp 2022-06-15]. (ros.).
  10. Ахметов передав на допомогу Україні з початку війни 2,1 млрд грн. interfax.com.ua, 2 maja 2022. [dostęp 2022-06-15]. (ukr.).
  11. Luisa Kroll: Ukraine’s Richest Man Says He’s Doing Everything He Can To Help His Country, And Sparing No Expense. forbes.com, 10 marca 2022. [dostęp 2022-08-02]. (ang.).
  12. Marta Gostkiewicz: Oligarcha Achmetow będzie domagał się odszkodowania. „Wytoczymy Rosji proces”. wp.pl, 25 maja 2022. [dostęp 2022-08-02].
  13. Указ Президента України № 598/2002. rada.gov.ua, 2 lipca 2002. [dostęp 2021-04-29]. (ukr.).
  14. Указ Президента України № 1214/2004. rada.gov.ua, 11 października 2004. [dostęp 2021-04-29]. (ukr.).
  15. УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА УКРАЇНИ № 697/2006. president.gov.ua, 19 sierpnia 2006. [dostęp 2021-04-29]. (ukr.).
  16. Указ Президента України № 829/2010. president.gov.ua, 20 sierpnia 2010. [dostęp 2021-04-29]. (ukr.).

Bibliografia

edytuj