SAGET
SAGET (Satelitarne Trawersy Geodynamiczne) – projekt mający za zadanie badanie problemów związanych z geodynamiką Ziemi oraz problemów związanych z geodezyjnymi metodami pomiarów i badaniem sieci geodezyjnych.
Projekt SAGET powstał w Instytucie Geodezji Wyższej i Astronomii Geodezyjnej na Wydziale Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej w 1986. Główne punkty projektu związano z polskimi obserwatoriami geodezyjno-astronomiczno-satelitarnymi, zaś przebieg trawersów łączących te punkty dostosowano do układu jednostek tektonicznych obszaru. W stacjach SAGET i wzdłuż trawersów przewidziano okresowo powtarzane, a w niektórych przypadkach permanentne obserwacje technikami satelitarnymi i naziemnymi geodezyjnymi. Należą do nich pomiary GPS (wcześniej dopplerowskie), laserowe odległości, grawimetryczne, niwelacji precyzyjnej, a także obserwacje astronomiczne. Problematyka naukowa projektu obejmuje szeroki zakres badań geodynamicznych wszystkimi wymienionymi technikami geodezyjnymi.
Kierunki badań
edytujNajważniejsze kierunki tych badań to:
- badania przemieszczeń poziomych i pionowych powierzchni skorupy ziemskiej,
- badanie zmian przebiegu geoidy wzdłuż trawersów,
- badanie czasowych zmian wartości i kierunku siły ciężkości,
- badanie metod powiązania lokalnych układów współrzędnych z układem globalnym,
- badanie zmian położenia w przestrzeni powierzchni ekwipotencjalnych pola siły ciężkości na skutek eksploatacji górniczej i innych zaburzeń naturalnego stanu rozkładu mas na powierzchni Ziemi.
Zakres obserwacji
edytujWażniejsze, dotychczas dokonane w ramach projektu obserwacje obejmują:
- kilka kampanii obserwacji GPS pomiędzy głównymi punktami sieci SAGET i wzdłuż trawersów (łączna długość trawersów pomiędzy stacjami obserwacyjnymi GPS wynosi ok. 900 km.),
- wyznaczenie bezwzględnej wartości przyspieszenia siły ciężkości na 7 punktach,
- względne pomiary grawimetryczne wzdłuż trawersów o długości ok. 300 km,
- astronomiczne wyznaczenie szerokości i długości (φ, λ) na 7 stacjach sieci SAGET,
- precyzyjne pomiary ciągów liniowo – kątowych za pomocą dalmierzy laserowych i teodolitów wzdłuż trawersów o łącznej długości ok. 250 km,
- nawiązanie sieci SAGET do sieci wysokościowej za pomocą niwelacji precyzyjnej.
Extended SAGET
edytujW 1991 projekt SAGET został rozwinięty głównie na południe, aż po Adriatyk. Do projektu nadal prowadzonego przez Instytut Geodezji Wyższej i Astronomii Geodezyjnej włączono punkty na obszarze Czech, Słowacji, Ukrainy, Niemiec, Austrii, Węgier, Słowenii, a nawet Włoch Północnych. W kampaniach obserwacji GPS w ramach projektu EXTENDED SAGET uczestniczą również obserwatoria zapewniające lepsze odniesienie do systemu europejskiego i światowego. Są to stacje w Niemczech, Włoszech Południowych, Hiszpanii, Holandii, Szwecji, Norwegii, Finlandii. 32 stacje z 13 krajów europejskich, uczestniczące w kampanii EXTENDED SAGET '93. Podstawowe cele projektu to stworzenie precyzyjnej osnowy geodezyjnej dla następujących działań:
- rozciągnięcia badań na większy obszar strefy Teissere’a-Tornquista,
- przekroczenie trawersami Karpat, sięgając na południe,
- połączenia sieci służących do badań geodynamicznych w kilku krajach środkowej Europy (Polski, Czech, Słowacji, Węgier i Austrii),
- połączenia lokalnych poligonów geodynamicznych,
- rozwinięcia programu geodynamicznego Inicjatywy Europy środkowej (CEI),
- włączenia obszaru Polski w inne europejskie projekty geodynamiczne, tj. WEGENER, EUROPROBE.