SNR B0509-67.5
SNR B0509-67.5 (w skrócie SNR 0509[2]) – pozostałość po supernowej odkryta w 2010 przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a. Obłok gazowy znajduje się około 160 tysięcy lat świetlnych od Ziemi i położony jest w Wielkim Obłoku Magellana.
 SNR B0509-67.5 – połączenie zdjęć wykonanych przez HST i teleskop kosmiczny Chandra | |
| Odkrywca | |
|---|---|
| Data odkrycia |
2010 |
| Dane obserwacyjne (J2000) | |
| Gwiazdozbiór | |
| Typ | |
| Rektascensja |
05h 9m 31s[1] |
| Deklinacja |
-67° 31′ 18″[1] |
| Odległość |
160 000 ly |
| Charakterystyka fizyczna | |
| Wymiary |
23 ly |
| Alternatywne oznaczenia | |
| SNR 0509, 2E 0509.5-6734, RBS 624, [HP99] 542, 1AXG J050940-6730, 2E 1235, 1RXS J050930.8-673116, [SHP2000] LMC 47, CAL 14, 1ES 0509-67.5, WHHW 0509.6-6734 | |
Szacuje się, że wybuch supernowej miał miejsce około roku 1600. Obserwacje w zakresie promieniowania rentgenowskiego dokonane przez teleskop kosmiczny Chandra i XMM-Newton oraz w zakresie światła widzialnego dokonane przez Obserwatorium Gemini pozwoliły określić, że był to wybuch typu Ia[3], w nietypowym wariancie podobnym do SN 1991T[4].
Zazwyczaj supernowe typu I powodowane są przez eksplodujące białe karły znajdujące się w układach podwójnych ze znacznie większymi gwiazdami, z których ściągają one materię aż do momentu, w którym ich masa przekracza granicę Chandrasekhara, co powoduje ich wybuch. W przypadku SNR 0509-67.5, pomimo bardzo dokładnych obserwacji dokonanych przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a, nie udało się odkryć gwiazdy, która mogła towarzyszyć białemu karłowi i spowodować jego wybuch. Brak takiej gwiazdy sugeruje, że SNR 0509-67.5 powstała w wyniku nieco innego typu wybuchu – był on najprawdopodobniej spowodowany przez dwa białe karły tworzące układ podwójny, które zderzyły się ze sobą, a ich łączna masa przekroczyła granicę Chandrasekhara, co spowodowało ich wybuch jako supernowej[5].
Pomimo że supernowa wydarzyła się zaledwie 400 lat temu, nie są znane żadne przekazy z tego okresu, które mówiłyby o tym, że była ona widziana z Ziemi[5].
Obecnie średnica SNR 0509 wynosi ok. 23 lata świetlne, obłok gazu rozszerza się z prędkością ponad 18 milionów kilometrów na godzinę.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Dane ICRS według SIMBAD
- ↑ Hubble spots a celestial bauble. spacetelescope.org, 2010-12-14. [dostęp 2010-12-28]. (ang.).
- ↑ SNR 0509-67.5: ACTION REPLAY OF POWERFUL STELLAR EXPLOSION. chandra.harvard.edu, 2008-03-20. [dostęp 2012-01-12]. (ang.).
- ↑ Badenes C. et al.. The Persistence of Memory, or How the X-Ray Spectrum of SNR 0509 reveals the brightness of its parent type Ia supernova. „The Astrophysical Journal”. 680, s. 1149-1157, 2008-06-20. DOI: 10.1086/524700. [dostęp 2011-01-02]. (ang.).
- ↑ a b Hubble solves mystery on source of supernova in nearby galaxy. astronomy.com, 2012-01-11. [dostęp 2012-01-12]. (ang.).
Bibliografia
edytuj- Hubble spots a celestial bauble. spacetelescope.org, 2010-12-14. [dostęp 2011-01-02]. (ang.).
- Badenes C. et al.. The Persistence of Memory, or How the X-Ray Spectrum of SNR 0509 reveals the brightness of its parent type Ia supernova. „The Astrophysical Journal”. 680, s. 1149-1157, 2008-06-20. DOI: 10.1086/524700. [dostęp 2011-01-02]. (ang.).