Wachsz (rzeka): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m kat. |
nowa treść |
||
Linia 1:
[[Grafika:Vakhsh.JPG|250px|right]]
'''Wachsz''' (t. Kyzyłsu, Surchob; [[język tadżycki|tadż.]] وخش, [[język rosyjski|ros.]] ''Вахш'') - rzeka w południowo-wschodnim [[Kirgistan|Kirgistanie]] i w północno-zachodnim [[Tadżykistan|Tadżykistanie]]. Długość - 786 km, powierzchnia [[zlewnia|zlewni]] - 39,1 tys. km², średni przepływ - 156 m³/s. Wody Wachszu pochodzą głównie z topnienia wysokogórskich lodowców. Najwyższe stany wód występują w lipcu i sierpniu. Największe dopływy - [[Muksu]] i [[Obichingu]] (lewe).
Wachsz ma źródła w górach zamykających od wschodu [[Dolina Ałajska|Dolinę Ałajską]], łączących [[Góry Ałajskie]] w paśmie [[Ałaj|Ałaju]] z [[Góry Zaałajskie|Górami Zaałajskimi]] w [[Pamir|Pamirze]]. Rzeka płynie na zachód szeroką, wysoką (ponad 2000 m n.p.m.) Doliną Ałajską między Górami Ałajskimi na północy a Górami Zaałajskimi na południu. Na tym odcinku nosi nazwę ''Kyzyłsu''. Na zachodnim krańcu Doliny Ałajskiej Wachsz wypływa na terytorium Tadżykistanu, gdzie z początku nosi nazwę ''Surchob''. Rzeka stopniowo zmienia kierunek na południowo-wschodni i między coraz niższymi górami spływa do rozległej doliny Amu-darii. Koło miejscowości [[Niżnyj Piandż]] Wachsz łączy się z rzeką [[Piandż]], która stanowi tu granicę tadżycko-afgańską, tworząc [[Amu-daria|Amu-darię]].
Dolina Wachszu rozgranicza pasmo Ałaju od masywu Pamiru. Biegnie głównie przez wysokie góry i obfituje w głębokie wąwozy.
Na tadżyckim odcinku Wachszu stworzono łańcuch dziewięciu sztucznych jezior zaporowych, z których największe to [[Rogun]] (10,5 mld m³) i [[Nurek]] (11,6 mld m³). Ten system hydroenergetyczny wytwarza 90% energii elektrycznej produkowanej w Tadżykistanie.
Link zewnętrzny:
* [http://enrin.grida.no/htmls/tadjik/vitalgraphics/eng/html/u27.htm UNEP - system energetyczny na Wachszu]
[[Kategoria:Rzeki Kirgistanu]]
| |||