Masoreci: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
drobne merytoryczne
Linia 1:
'''Masoreci''' - ([[język hebrajski|hebr]]. '''בעלי המסורה''', czyt. ''ba'alei hammasora'' - panowie tradycji) [[Żydzi|żydowscy]] kopiści [[Biblia|Biblii]], którzy odmiędzy [[VI wiek|VI]] doa [[X wiek|X w.]] staralistworzyli sięsystem przywrócićzapisu isamogłosek zachowaćw jejjęzyku pierwotną formęhebrajskim. ZadanieByło to byłopotrzebne podyktowaneo zanikającątyle, znajomościąże językaalfabet hebrajskiegohebrajski, którajak większość alfabetów semickich, składał się wyłącznie ze spółgłosek; jego strukturę samogłoskową użytkownicy znali niejako na pamięć. Dlatego zanikająca wśród [[żydzi|żydów]] w diasporze znajomość hebrajskiego mogła powodować błędne rozumienieodczytanie świętych tekstów. Dokładność masoretów posunięta była do tego stopnia, że jeśli kopista pomylił choćby jeden znak - musiał spalić cały dotychczas zapisany zwój, nawet jeśli zbliżał się już do końca tłumaczenia. Dzięki temu dzisiejsze przekłady [[Biblia|Biblii]] w zasadzie nie różnią się od oryginału - [[Rękopisy z Qumran|zwoje z Qumran]] są niemal identyczne z przekładami z [[XX wiek]]u - rozbieżności są nieistotne dla treści.
 
Masoreci opracowali dla spółgłoskowego zapisu [[język hebrajski|języka hebrajskiego]] system notacji samogłosek. Mimo że wypracowano trzy sposoby, przyjął się jeden z nich - tyberiadzki - i jest używany do dziś. Duży wpływ miał na ten wybór autorytet [[Mojżesz Majmonides|Majmonidesa]], który opowiedział się właśnie za metodą tyberiadzką. Zapis dziś nieużywanych systemów babilońskiego i palestyńskiego przebiegał nad linią spółgłosek.
 
Masoreci zaznaczali na marginesach Biblii zmiany wprowadzone w niej przez wcześniejszych kopistów, sami jednak nie ingerowali w tekst. Aby zachować tekst nieskażonym, policzyli wszystkie litery Biblii, by ich liczba zgadzała się w kolejnych kopiach. Jednym z najwybitniejszych masoretów był członek wybitnej masoreckiej rodziny z [[Tyberiada|Tyberiady]], [[Aaron ben Mosze ben Aszer]], twórca pierwszego zbioru zasad [[gramatyka|gramatyki]] hebrajskiej. Obecnie uważa się, że był on [[Karaici|Karaitą]].
 
Masoreci w szczególny sposób potraktowali imię Boga "[[Jahwe]]". Z uwagi na to, że Żydzi nie wymawiali tego imienia i odczytywali zamiast niego "[[Elohim]]" lub "[[Adonai]]", Masoreci uzupełnili spółgłoski JHWH samogłoskami tych właśnie wyrazów, co dało brzmienie "Jehowi" lub "Jehowa". Imię Boga w tym brzmieniu używane było aż do dwudziestego wieku, kiedy badania nad językiem starohebrajskim pozwoliły na odtworzenie najbardziej prawdopodobnej formy "Jahwe".