|
'''Ratusz w Nowym Sączu''' - budynek stanowiący serce [[Nowy Sącz|miasta]], siedziba władz. Ustalony w akcie lokacyjnym miasta z [[8 listopada]] [[1292]] roku. Obecny budynek powstał w latach [[1895]] - [[1897]].
Nowy Ratusz - siedziba władz miasta po dziś dzień - zbudowany został w stylu eklektycznym naśladującym wielkie style epok minionych. W wystroju ratusza prze-waża neorenesans i neobarok. Plany tego okazałego, jednopiętrowego z wieżą ze-garową gmachu wykonał architekt miejski Jan Peroś. Przedsiębiorstwo budowy prowadził krakowski architekt Karol Knaus. Na wzniesienie ratusza wyasygnowano 123.602,73 złotych reńskich waluty austriackiej. Ratusz nie zmienił swego architekto-nicznego wyglądu od czasu budowy, której zakończenie wypadło na jesień 1897 r.
Wysuniętą przed fronton ratusza wieżę usytuowaną po jego stronie wschodniej nakrywa hełm kopułkowy, nad którym góruje maszt z Godłem Polski - Orłem, będą-cym równocześnie kierunkowskazem wiatru.
Mechanizm ratuszowego zegara sprowadzony z Pragi Czeskiej za cenę 1.536,47 złotych reńskich zainstalowano w 1897 r. Ganek strażniczy obiegający wieżę służył jeszcze do 1960 r. jako punkt obserwacyjny straży pożarnej. Wieża posiada bogaty wystrój rzeźbiarski. U jej szczytu wzbijają się do lotu cztery orły kamienne. Monumen-talna figura królowej Jadwigi z berłem Akademii Krakowskiej i wieńcem laurowym - symbolizująca prowadzoną w XVIII w. w Nowym Sączu kolonię akademicką przygoto-wującą młodzież męską do studiów na Alma Matris - to jedna z trzech rzeźb jakie były umieszczone na frontonie pierwszego piętra wieży. Do 1945 r. usytuowane były obok niej rzeźby personifikujące: bożek Merkury - handel, kowal oparty na młocie - rzemiosło. Ta grupa rzeźb nawiązywała do charakteru miasta kształtowanego przez wieki przez handel, rzemiosło i nauki. Ostrzeliwanie miasta w 1945 r. zniszczyło rzeźby ratuszowe. Atlanty podtrzymujące balkon wieży i wymienione powyżej rzeźby to dzieło art.-rzeźb. Stanisława Wójcika, działającego twórczo w Nowym Sączu w latach 1897-1899.
Umieszczony centralnie na frontonie wieży i w wielu dekoracjach wewnątrz ratu-sza herb z fragmentem bramy fortecznej z trzema basztami i rycerzem w jej prześwi-cie, unieważniony został w 1987 r., kiedy to miasto powróciło do swego historycznego herbu z św. Małgorzatą.
Elewacje ratusza oblega wokół na wysokości I piętra bogato dekorowany fryz nadokienny. Tworzą go herby miast, z którymi w ciągu wieków Nowy Sącz utrzymywał kontakty handlowe. Umieszczenie herbów polskich miast z warszawską Syrenką na czele w czasach, kiedy Polski nie było na mapie Europy wskazuje na polskiego ducha tych, którzy mieli wpływ na taki wyraz wznoszonej miejskiej budowli.
Wiodąca do wnętrz ratusza reprezentacyjna klatka schodowa ozdobiona jest bogato skomponowaną dekoracją stiukową. W hallu dolnym w kartuszach herbowych umieszczone są: herb Ziemi Sądeckiej - po stronie lewej - po stronie prawej herb z św. Małgorzatą umieszczony oficjalnie tutaj na tarczy miasta w 1983 r.
(cytat z : Irena Styczyńska "Nowy Sącz, Przewodnik po zabytkach")
| 