Krucyfiks Wita Stwosza: Różnice pomiędzy wersjami

▲Jest to dzieło [[gotyk|późnogotyckie]]. Postać [[Chrystus]]a została wykonana z [[wapień|wapienia]] pińczowskiego. Chrystus jest prawie symetryczny w stosunku do krzyża, co ciekawe jest maksymalnie napięty, wyprężony. Ten krucyfiks jest inny pod względem formalno-artystycznym niż np. późniejsze krucyfiksy, które Stwosz wyrzeźbił po powrocie do [[Norymberga|Norymbergi]] (np. [[Krucyfiks Mikołaja Wickla|krucyfiks Wickla]] dla [[Kościół NMP w Norymberdze|norymberskiego kościoła NMP]]).

▲Dzieła Stwosza wykazują silny wpływ jego mistrza [[Mikołaj z Lejdy|Mikołaja Gerhaerta z Lejdy]], którego Stwosz poznał już w młodości podczas pobytu w [[Strasburg]]u. Za dzieło mogące mieć największy wpływ na kształt krakowskiej rzeźby uważa się krucyfiks w [[Baden-Baden]] z [[1467]] r. To co wyróżnia stwoszowski krucyfiks, to [[naturalizm]], charakterystyczne dla rzeźby [[Niderlandy (region historyczny)|niderlandzkiej]] XV w. Chrystus ma ramiona ułożone bardzo horyzontalnie, silnie opadającą głowę, silnie wyłamujące się stawy barkowe, kurczące się palce dłoni. Tym samym Stwosz chciał ukazać moment agonii Chrystusa. Taki motyw znany był w XV-wiecznych krucyfiksach na terenie Brabancji. Wyprężenie Chrystusa można połączyć z motywem harfy Dawida, istnieje ponoć pewna rycina, gdzie zostało ukazane naciąganie ciała Chrystusa za pomocą sznura, a obok postać św. Dawida z harfą. Ostra wyrazistość anatomii świadczy o kontynuacji kierunku, który wytyczył Wit Stwosz tworząc [[Ołtarz Wita Stwosza w Krakowie|Ołtarz Mariacki]]. Realizm ten pogłębia ukazanie silnego wiatru, co widać w rozwichrzonym [[perizonium]]. Cechuje go plastyczność i ruch, to nadaje pewną dynamiczność całej kompozycji.

▲Wielu historyków sztuki zastanawiało się, gdzie pierwotnie mógł znajdować się ów krucyfiks, gdyż jego obecne miejsce w ołtarzu raczej jest wtórne, aczkolwiek, z testamentu Henryka Slackera z roku [[1504]] wynika, iż krucyfiks miał być umieszczony w ołtarzu Św. Krzyża w kościele Mariackim. Uważa sie, że krucyfiks mógł znajdować się na zewnątrz kościoła (podobnie jak krucyfiks w Baden-Baden Mikołaja z Lejdy, użycie wapienia a nie drewna może również mieć związki z umieszczeniem rzeźby na zewnątrz). Istnieje również inna opinia, iż znajdował sie prawie w tym samym miejscu, tyle ze na tle okna pod określonym kątem – Chrystus nachylał się w stronę modlących. Od strony zewnętrznej widać ślady pierwotnego okna. Mówi się także o figurach Marii i św. Jana, które z naszym krucyfiksem mogły tworzyć całość kompozycji, zaś późniejsza panorama [[Jerozolima|Jerozolimy]], która jest tłem dla rzeźby, może sugerować istnienie podobnej kompozycji, w malarstwie niderlandzkim i dolnoreńskim XV i XVI wieku motyw ten był powszechnie znany.