Neunkirchen (Saara): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Neunkirchen przeniesiono do Neunkirchen (Saara) |
rozw. |
||
Linia 1:
{{RFN miasto infobox|
nazwa= Neunkirchen|
herb= Wappen neunkirchen saar.jpg|
mapa= |
land=Saara|
rejencja= |
powiat=Neunkirchen (Niemcy)|
N=49º 21'|
E=07º 10'|
stopniN=49|
minutN=21|
stopniE=07|
minutE=10|
wysokosc=252|
pow=75,08|
ludn=48 530|
ludn_z_roku=2007|
gest_zalud=646|
kod_pocztowy=66538-66540|
kierunkowy= 06821|
tabl_rej= NK|
adres_urzedu= Oberer Markt 16
66538 Neunkirchen|
url= http://www.neunkirchen.de/|
burmistrz= Friedrich Decker ([[SPD]])|
mapa_gminy=|
}}
'''Neunkirchen''' – [[miasto]] w [[Niemcy|Niemczech]].
==Geografia==
Miasto leży w zachodnich Niemczech, w kraju związkowym [[Saara]], w [[Powiat Neunkirchen (Niemcy)|powiecie Neunkirchen]], położone jest nad rzekami [[Biles]] i [[Oster (rzeka)|Oster]], w [[Zagłębie Saary|Zagłębiu Saary]].
Neunkirchen ma 75,08 km² powierzchni i zamieszkuje je około 50 tysięcy osób, co daje drugi rezultat w kraju związkowym, leży 20 km na północny-wschód od [[Saarbrücken]], 80 km na południowy-wschód od [[Luksemburg (miasto)|Luksemburga]] i 106 km na południowy-zachód od [[Moguncja|Moguncji]].
===Dzielnice===
W skład gminy wchodzi 10 dzielnic:
{| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" width="30%"
|- bgcolor="#eeeeee"
! rowspan=2 |Dzielnica|| colspan=3 |Ludność
|- bgcolor="#eeeeee"
! width=80 nowrap |Mężczyźni || width=80 nowrap |Kobiety || width=80 nowrap |Razem
|- align="right"
| align="left" |[[Furpach]] || 1 969 || 2 270 || 4 239
|- align="right"
| align="left" |[[Hangard (Neunkirchen)|Hangard]] || 981 || 1 023 || 2 004
|- align="right"
| align="left" |[[Heinitz]] || 346 || 368 || 714
|- align="right"
| align="left" |[[Innenstadt]] || 10 580 || 11 060 || 21 640
|- align="right"
| align="left" |[[Kohlhof]] || 798 || 905 || 1 703
|- align="right"
| align="left" |[[Ludwigsthal]] || 605 || 674 || 1 279
|- align="right"
| align="left" |[[Münchwies]] || 637 || 690 || 1 327
|- align="right"
| align="left" |[[Sinnerthal]] || 308 || 302 || 610
|- align="right"
| align="left" |[[Wellesweiler]] || 2 747 || 2 807 || 5 554
|- align="right"
| align="left" |[[Wiebelskirchen]] || 4 630 || 4 830 || 9 460
|- align="right"
| align="left" |Razem || 23 601 || 24 929 || 48 530
|}
===Demografia===
{|
|- bgcolor="#eeeeee" align="center"
! Data || Liczba ludności
|-
| 17 maja 1939 || align="right" |39 348
|-
| 29 października 1946|| align="right" |37 250
|-
| 31 grudnia 1973 <br><small>(przed reformą administracyjną)</small>|| align="right" |41 961
|-
| 1 stycznia 1974 <br><small>(po reformie administracyjnej)</small>|| align="right" |56 818
|-
|31 grudnia 2007 || align="right" |48 530
|}
====Struktura wiekowa====
{| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" width="30%"
|- bgcolor="#eeeeee"
! Przediał wiekowy || Liczba osób || Udział w %
|- align="right"
| align="left" | poniżej 19 || 8 863 || 17,65
|- align="right"
| align="left" | od 19 do 38|| 11 139 || 22,61
|- align="right"
| align="left" | od 39 do 63 || 17 878 || 37,05
|- align="right"
| align="left" | powyżej 63 || 11 029 || 22,69
|}
==Historia==
Za pierwszą datę osiedlenia się na okolicznych terenach przyjmuje się rok 700 p.n.e. Bardzo wcześnie bo już w [[Epoka żelaza|epoce żelaza]] rozpoczęto wydobycie [[gagat]]u, był on również wydobywany w czasach Cesarstwa Rzymskiego. Najstarszą dzielnicą miasta jest [[Wiebelskirchen]], o którym pierwsze wzmianki jako ''Altmark'' pochodzą z [[765]]. Wiebelskirchen jest w Saarze najstarszą nazwą miejscowości związaną z chrześcijaństwem. Jeden z [[Frankowie|Franków]] imieniem Wibilo utworzył tutaj, na swojej posiadłości tzw. ''własny kościół''. Pierwsze wzmianki o nazwie Neunkirchen datowane są na rok [[1281]]. Miejscowość należała do księstwa [[Nassau-Saarbrücken]]. Książę wzniósł w okolicznych lasach dwa zamki. Pierwszy z zamków został zniszczony podczas [[Wojna Francji z Ligą Augsburską|wojny o Palatynat]], drugi zaś podczas [[Wielka Rewolucja Francuska|Wielkiej Rewolucji Francuskiej]]. W [[1593]], w dolinie Blies powstała pierwsza huta żelaza.
Już we wczesnych latach [[Industralizacjia|industrializacji]] zostały odnalezione złoża [[Węgle kopalne|węgli kopalnych]], co wraz z wydobyciem [[Ruda żelaza|rud żelaza]] w pobliskiej [[Lotaryngia|Lotaryngii]] pozwoliło na rozwój przemysłu żelazowego. [[Johann Wolfgang von Goethe]] w swojej autobiografii '' Z mojego życia. Zmyślenie i prawda'' opisał malownicze położenie miasta, zamek i kwitnący przemysł.
Uprzemysłowienie miasta ściśle wiązało się z rodziną [[Stumm-Halberg]], która była właścicielem huty.
Huty zostały przejęte w [[1806]] przez braci Stumm aus dem Hunsrück (tytuł szlachecki został nadany później). Rodzina przez wiele lat umiejętnie blokowała nadanie Neunkirchen praw miejskich. Jako wieś było łatwiej kierować miejscowością, Neunkirchen było największą wsią z Niemczech do [[1922]], kiedy to nadane zostały prawa miejskie.
[[Grafika:Grube Koenig Neunkirchen.jpeg|thumb|250px|Miasto 1864, najstarsza fotografia przedstawiająca przemysł w Saarze]]
[[Grafika:Eisengiesser Denkmal in Neunkirchen fcm.jpg|thumb|250px|Pomnik Hutników]]
[[10 lutego]] [[1933]] w hucie eksplodował [[gazometr]]. 68 osób zginęło a 190 zostało rannych. Wiele domów stało się niezdatnych do zamieszkania, zniszczona całkowicie została nowa szkoła. Wkrótce zostały wydane specjalne znaczki pocztowe [[Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca|Czerwonego Krzyża]], których dochód ze sprzedaży pomagał w wybudowaniu nowego osiedla dla poszkodowanych.
[[15 marca]] [[1945]] nalot bombowy zniszczył trzy dzielnice.
W latach siedemdziesiątych XX w. nastąpił upadek przemysłu ciężkiego a ostatnia kopalnia węgla została zamknięta w [[1968]]. W [[1982]] została zamknięta huta (w użyciu został jedynie ciąg walcowniczy), miasto stało się chwilowo niechlubnym liderem na liście bezrobocia. Po unieruchomieniu stacji rozrządowej straciła na znaczeniu stacja kolejowa Neunkirchen.
Pod koniec lat 80. w centrum została głęboko przebudowane. W [[1989]] wzniesiony został '' Saarparkcenter'', bardzo popularne centrum handlowe. Z 25 tysiącami odwiedzających w dni powszednie i około 50 tysięcy w okresie świąt Bożego Narodzenia jest to najczęściej odwiedzane centrum handlowe w Saarze. Części po hucie żelaza zostały pomnikiem przemysłu.
==Zabytki i atrakcje==
===Zabytki wg. dzielnic===
====Hangard====
* Katolicki kościół parafialny pw. Św. Rodziny z [[1899]]-[[1900]]
====Kohlhof====
*Kościół pw. św. Jerzego
====Münchwies====
* Katolicki kościół parafialny pw. Najświętszego Serca Jezusowego z [[1906]], projektu Wilhelma Hectora
[[Grafika:Neunkirchen Hochofen pano.jpg|thumb|250px|Wielki piec]]
[[Grafika:Neunkirchen Stummsche Kapelle.jpg|thumb|250px|Kaplica Stummów]]
[[Grafika:Rathaus Neunkirchen.jpg|thumb|250px|Ratusz]]
[[Grafika:Neunkirchen Hochbunker pano.jpg|thumb|250px|Bunkier]]
====Neunkirchen====
* Zespół huty
** Maszynownia z [[1903]] (Einzeldenkmal)
** Wielki piec nr 6 z nagrzewnią z [[1910]]
* Domy robotnicze przy Georgstraße 10-20 i 21-41 z początku XX w.
* Willa przy Bachstraße 12/14 z [[1905]], wg. projektu Karla Bruggera
* Wille przy Goethestraße 22-45 z latc [[1902]]-[[1904]], wg. projektu Karla Bruggera
* Dom rodziny Mehr przy Bliesstraße 1-4 z [[1926]]-[[1927]], projekt Vanoniego
* Domy rodziny Mehr przy Parallelstraße 65-77 z [[1926]]-[[1927]], projekt Vanoniego
* Dom rodziny Mehr przy Willi-Graf-Straße 88 z [[1926]]-[[1927]], projekt Vanoniego
* Willa przy Knappschaftsstraße 4 z [[1925]], projekt: Ernst Brück
* Domy przy Knappschaftsstraße 6/8 i 12 z [[1920]]-[[1930]]
* Domy przy Mendelssohnstraße 26/28 i 47 z [[1920]]-[[1930]]
* Domy robotnicze przy Königstraße 8-30 z [[1892]]
* Domy przy Kuchenbergstraße 264, 266, 268 z [[1906]], projekt: Franz Emmrich
* Domy przy Ziehwaldstraße 2, 2a i 4 z [[1907]], projekt: Franz Emmrich
* Domy przy Steinwaldstraße 87/89 i 93, odpowiednio z [[1900]] i [[1904]]
* Kościół ewangelicki przy Unterer Markt z [[1867]]-[[1868]], projekt: Heinrich Wiethase, odbudowany w [[1949]]
* Pomnik Poległych przy Unterer Markt z [[1874]]
* Biurowiec przy Unterer Markt z [[1923]], projektu Fritza Voggenbergera, dobudowa piętra w [[1938]]
* Dom Karla Ferdinanda przy Unterer Markt 2 z [[1903]]-[[1904]], projekt Karla Bruggera, obecnie dom dziecka
* Domy przy Willi-Graf-Straße 20-31 z [[1905]]-[[1912]]
* Dom przy Adolf-Kolping-Straße 6 z [[1892]]
* Szkoła i koszary przy Bachplatz z [[1905]]
* Domy przy Bachstraße 4 i 6, odpowiednio z [[1920]] i [[1905]]
* Willa przy Brunnenstraße 86 z [[1924]], projekt: Fritz Voggenberger, rozbudowana w [[1933]] przez Richarda Müllera
* Dawne browar zamkowy z wyposażeniem, z [[1928]]
* Dwór przy Eisenbahnstraße 18-22 z XVI w., przebudowany w [[1745]]
* Pomnik ''Matkia i dziecko'' z [[1955]], Bogler
* Stajnia przy Goethestraße 12 z [[1906]], projekt: Fritz Mundorf
* Willa przy Goethestraße 27 z [[1906]], projekt: Ernst Brück
* Kirkut przy Hermannstraße z [[1831]],
* Dom przy Heizengasse 7 z [[1779]]
* Kościół pw. św. Wincenta i dom dziecka z [[1909]]-[[1910]], projekt: Peter Marx i Raimund Ostermaier
* Kościół ewangelicki przy Homburger Straße z [[1756]], projekt Carla Abrahama Dodela
* Fontanna ''Eisengießer'' przy Hüttenbergstraße z [[1938]]
* Budynki mieszkalne i handlowe przy Hüttenbergstraße 6-13, z lat [[1899]]-[[1904]]
* Pozostałości po południowo-zachodniej wieży renesansowego zamku przy Irrgartenstraße z [[1570]]/[[1585]]
* Kaplica Stummów przy Lindenallee z [[1852]]-[[1853]], projekt Mathiasa Josepha Mußweilera
* Bunkier z [[1939]]-[[1940]]
* Willa przy Lindenallee 2b z [[1921]], projekt August Rahfeld
* Katolicki kościół parafialny pw. św. Marii z [[1885]], projekt Schorbacha
* Budynek sądu rejonowego (Amtsgericht) przy Marienstraße 2 z [[1883]], przebudowywany w latach [[1896]] i [[1931]]/[[1933]]
* Dom dziecka przy Norduferstraße 8 z [[1928]]
* Piwnice byłego renesansowego pałacu przy Oberer Markt 4 z [[1570]]/[[1585]], projekt Christmanna Stromeyera
* Piwnice byłego renesansowego pałacu przy Rödelgasse 3a z [[1570]]/[[1585]], projekt Christmanna Stromeyera
* Willa z parkiem przy Ringstraße 25 z [[1924]], projekt: Wilhelm Werner
* Lochy przy Rombachstraße z [[1816]]
* Dom przy Rombachstraße 3 z XVIII w.
* Dawna stadnina rodziny Stumm przy Saarbrücker Straße, obecnie odrestaurowana, odbywają się tam przedstawienia
* Willa przy Saarbrücker Straße z [[1921]]
* Wieża ciśnień huty z [[1936]]
* Szkoła hutnicza przy Saarbrücker Straße 39 z [[1850]]-[[1851]]
* Zamek Jägersberg z [[1752]]-[[1765]], projekty Friedricha Joachima Stengela
* Pomnik barona Stumm z [[1902]] przy Stummstraße
* Domy przy Stummstraße 2 i 17, odpowiednio z [[1896]], [[1928]]
* Kaplica cmentarna przy Unterer Friedhofsweg z [[1894]]-[[1895]]
* Budynek szkolny przy Unterer Friedhofsweg 2 z [[1881]]-[[1882]]
* Dawny budynek urzędu gminy przy Vogelstraße 6 z [[1911]]-[[1913]], projekt Otto Kuhlmanna, później przebudowany na dom i sklep
====Wiebelskirchen====
* Gospodarstwa rolne przy Im Stauch 2, 6/8 i 10 z XVIII i XIX w.
* Ewangelicki kościół parafialny z [[1860]]-[[1863]], projekt Neufanga
* Plebania z [[1820]]
* Szkoła przy Martin-Luther-Straße 16 z [[1732]]
* Domy przy Martin-Luther-Straße 17, 19, 23 i 25/27, odpowiednio z [[1782]], [[1820]], [[1813]] i 1820
* Szkoła przy Römerstraße 14 z [[1852]]
* Katolicki kościół parafialny pw. Trójcy Świętej z [[1914]]-[[1916]], wg. projektów Petera Marxa
* Leśniczówka z [[1890]]
===Atrakcje===
* Pochód w Rosenmontag (ostatni poniedziałek karnawału), największy pochód w Saarze, corocznie zbiera się tutaj około 100 tysięcy odwiedzających
*Marzec
** Bieg dobroczynny w Furpach
** ''Wiosna rowerowa Neunkirchen''
*Maj
** Bieg miejski Nuenkitchen (Neunkircher Citylauf) z mistrzostwami Saary
** Jarmark w Furpach
*Czerwiec
** Święto miasta
** Średniowieczny spektakl
** Jarmark w Heinitz
*Lipiec
** Noc Neunkirchen (wiele różnych imprez kulturalnych w ciągu całego miesiąca)
*Sierpień
** Festiwal ''Neunkircher Musical Projekt''
** Jarmark w Neunkircher
*Wrzesień
** Jarmark w Münchwies
** Jarmark w Wiebelskirchen
*Październik
** Oktoberfest z wolną niedzielą handlową
** Jarmark w Hangard
** Jarmark w Wellesweiler
*Grudzień
** Jarmark bożonarodzeniowy
** Bieg św. Mikołaja w Furpach
====Rynek====
* Krammarkt: pierwszy poniedziałek miesiąca
* Flohmarkt: drugi poniedziałek miesiąca
* Wochenmarkt: każda środa i piątek
* Bauernmarkt: każdy piątek
====Muzea====
*Galeria Miejska
====Zoo====
Neunkirchen posiada ogród zoologiczny, znajduje się on między centrum a dzielnicą Wellesweiler na zalesionych terenach. Ogród ma 12 ha powierzchni i posiada około tysiąca zwierząt ze 160 gatunków. Rocznie zoo odwiedza około 200 tys. osób.
==Polityka==
===Rada miasta===
{| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" width="60%"
|- bgcolor="#eeeeee" align="center"
| || [[SPD]] || [[CDU]] || [[FDP]]/[[DPS]] || [[Bündnis 90/Die Grünen|Zieloni]] || '''Razem'''
|- align="center"
| rowspan=2 |[[2004]] ||27||18||3||3||51 miejsc
|- align="center"
| -4 || -2 || +3 || +3
|- align="center"
| || 53,4% || 34,7% || 6,1% || 5,8%
|- align="center"
| || +3,1% || -0,6% || +2,2% || +1,5%
|}
===Prezydenci===
* 1946–1956 Friedrich Brokmeier, SPD
* 1956 Hermann Poppenhäger
* 1956–1966 Josef Frank
* 1966–1971 Friedrich Regitz, SPD
* 1971–1975 Paul Kolb, SPD
* 1975–1990 Peter Neuber, SPD
* od 1990 Friedrich Decker, SPD
===Miasta partnerskie===
Ottweiler posiada dwa [[miasta partnerskie]]
*{{Flaga|FRA}} [[Mantes-la-Ville]], [[Francja]], od [[3 października]] [[1970]]
*{{Flaga|DEU}} [[Lübben]], [[Niemcy]], od [[1986]]
==Infrastruktura==
===Komunikacja===
Neunkirchen jest otoczone przez [[Auostrada A6 (Niemcy)|autostradę A6]] ([[Saarbrücken]] – [[Waidhaus]]), [[Auostrada A8 (Niemcy)|A8]] ([[Perl (gmina)|Perl]] – [[Bad Reichenhall]]) i [[Droga krajowa B41 (Niemcy)|drogę krajową B41]] ([[Saarbrücken]] – [[Bad Kreuznach]]).
Miasto zlokalizowane jest przy skrzyżowaniu linii kolejowych: [[Primstalbahn|Primstal]] (Neunkirchen – [[Lebach]]), [[Nahetalbahn|Nahetal]] ([[Bingen nad Renem]] – [[Saarbrücken]]) i [[Pfälzische Ludwigsbahn|Pfälzische Ludwig]] ([[Saarbrücken]] – [[Ludwigshafen]]).
Stacje i przystanki kolejowe:
*[[Neunkirchen Hauptbahnhof]]
*[[Neunkirchen-Wellesweiler]]
*[[Wiebelskirchen (przystanek kolejowy)|Wiebelskirchen]]
[[Grafika:Straßenbahn Neunkirchen Wehmingen.jpg|thumb|250px|Tramwaj z Neunkirchen w Hanowerskiegm Muzeum Tramwajów]]
[[13 września]] [[1907]] w mieście uruchomiono ruch tramwajów, które jeździły również do Elversberg, Spiesen (dzisiaj Spiesen-Elversberg) i Wiebelskirchen. Odcinek torów na Hüttenberg (wówczas Haupteinkaufsstraße) z nachyleniem 11% był najbardziej stromym odcinkiem tramwajowym w Niemczech. Od [[1 sieprnia]] [[1953]] do [[31 marca]] [[1964]] transport publiczny został uzupełniony przez [[trolejbus]]y. W tych latach zostały zredukowane połączenia tramwajowe na linii Steinwald - Hauptbahnhof z odgałęzieniem do Schlachthof. Od [[1961]] rozpoczęto stosować czteroosiowy, [[Stuttgart|stuttgarcki]] tramwaj [[GT 4]].
[[10 lipca]] [[1978]] działalność tramwajów została zakończona, ostatnie wagony zostały przetransportowane latem [[2003]] do [[Hanowerskie Muzeum Tramwajów|Hanowerskiego Muzeum Tramwajów]]. Od tego czasu w komunikacji miejskiej wykorzystywane są jedynie autobusy.
===Zdrowie===
Na terenie miasta działa:
* 6 szpitali z 762 łóżkami
** Städtisches Klinikum Neunkirchen gGmbH
** Saarland Klinik Kreuznacher Diakonie Fliedner
** Krankenhaus St. Josef
** Kinderklinik Kohlhof
** Sozial-Prädiatrisches Zentrum
** Psychosomatische Klinik
* 7 domów starości z 409 łóżkami
*19 przychodni medycyny ogólnej
*79 przychodni specjalistycznych
*25 gabinetów stomatologicznych
*5 gabinetów weterynaryjnych
*16 aptek
===Przedsiębiorstwa===
Poniższe firmy w Neunkirchen posiadają swoje fabryki
* [[Saarstahl AG]]
* [[Eberspächer|J. Eberspächer GmbH & Co. KG]] (wcześniej Menesa)
==Urodzeni w Neunkirchen==
* [[Julius Adler]] (ur. [[23 stycznia]] [[1894]]; zm. [[8 kwietnia]] [[1945]], polityk
* [[Ferdinand Selgrad]] (ur. [[1927]]), artysta, malarz szkła
* [[Raimund Becker]] (ur. [[29 stycznia]] [[1959]]), członek zarządu Federalnego Biura Pracy
* [[Shanta Ghosh]] (ur. [[3 stycznia]] [[1975]]), lekkoatletka
* [[Friedrich Carl Glaser]] (ur. [[20 kwietnia]] [[1843]]; zm. [[10 sierpnia]] [[1910]]), inżynier
* [[Peter Hans]] (ur. [[1 czerwca]] [[1950]]; zm. [[27 lipca]] [[2007]]), polityk ([[CDU]])
* [[Erich Honecker]] (ur. [[25 sierpnia]] [[1912]]; zm. [[29 maja]] [[1994]]), polityk
* [[Stefan Kuntz]] (ur. [[30 października]] [[1962]]), piłkarz
* [[Walter Rilla]] (ur. [[22 sierpnia]] [[1894]]; zm. [[21 listopada]] [[1980]]), aktor
* [[Erich Schwertner]] (ur. [[10 października]] [[1918]]; zm. [[9 stycznia]] [[1965]]), polityk, minister budownictwa Saary
* [[Gerhard Theobald]] (ur. [[27 grudnia]] [[1949]]), piłkarz, sędzia piłkarski
{{commonscat|Category:Neunkirchen (Saar)|Neunkirchen}}
==Linki zewnętrzne==
*[http://www.neunkirchen.de/ Oficjalna strona miasta]
{{powiat Neunkirchen DEU}}
[[Kategoria:Powiat Neunkirchen (Niemcy)]]
[[Kategoria:Miasta Saary]]
[[ca:Neunkirchen (Saarland)]]
| |||