Sackheim (Królewiec): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
popr. linku
drobne redakcyjne
Linia 6:
Pierwotnie wieś, wzmiankowana [[1326]]. Położona na północnym brzegu [[Pregoła|Pregoły]], za wschód od [[zamek krzyżacki w Królewcu|zamku]] i od [[Lipnik (Królewiec)|Lipnika]], od północy granicząca z [[Neue Sorge (Królewiec)|Neue Sorge]].
 
Średniowieczny kościół św. Elżbiety, należał do klasztoru żeńskiego, rozwiązanego po 1525. W latach[[1603]]- [[1807]] służył [[luteranizm|ewangelikom]] litewskim, ktorzyktórzy przenieśli się tu z kościoła na [[Steindamm (Królewiec)|Steindamm]], następnie został przebudowany na cele świeckie, służąc jako areszt wojskowy i komendantura okręgowa.
 
Staraniem polskiego dworu królewskiego [[Zygmunt III Waza|Zygmunta III Wazy]] w latach [[1614]]-[[1616]] zbudowano pierwszy po [[reformacja|reformacji]] w [[Prusy Książęce|Prusach Książęcych]] kościół [[katolicyzm|katolicki]], podlegający [[diecezja warmińska|biskupom warmińskim]]. Nosił wezwanie śś. Andrzeja Apostoła, Jana Chrzciciela i Wojciecha. Barokowa bezwieżowa budowla, uważana przez współczesnych za jedną z najładniejszych w mieście, spłonęła [[1764]]. Nowy kościół pw. św. Jana ChrczcicielaChrzciciela wzniesiono [[1765]]-[[1776]] (proj. Lilienthal). Był [[rokoko]]wą 5-przęsłową halową budowlą trójnawową, z drewnianym pseudosklepieniem krzyżowym. W fasadzie, od zachodu ponad wolutowym [[fronton]]em wznosiła się owalna wieża, zwieńczona kopułą. Należał do największych w mieście: długość świątyni wynosiła 46,2 m, szerokość 27,3, a wysokość wieży wynosiła 59,65 m. W [[1875]] r. został przejściwoprzejściowo zajęty przez [[starokatolicyzm|starokatolików]]. Klasycystyczny ołtarz główny powstał po 1844 wg proj. R. Wiegmanna z [[Düsseldorf]]u, poprzedni przeniesiono do [[Runowo (województwo warmińsko-mazurskie)|Runowa]]. 2 ołtarze boczne, kazalnica, organy i konfesjonały były rokokowe. Wnętrze w [[1893]] zostało ozdobnioneozdobione witrażami i malowidłami ściennymi, m.in. z wyobrażeniami polskich świętych.
 
Niemieckie nabożeństwa ewangelickie odprawiano początkowo w kościele św. Elżbiety, co powodowało konflikty z parafianami litewskimi. Kamień węgielny pod kościół parafialny (Sackheimer Kirche) położono 1640, jednak wskutek sporu wywołanego zbyt bliskim położeniem wobec świątyni katolickiej, poświęcono dopiero [[1648]]. Również spłonął [[1764]], został odbudowany 1769-1771 z częściowym wykorzystaniem starych murów wg proj. Bergiusa. Barokowy, z gotycyzująca wieżą zwieńczoną wysokim [[hełm]]em. Wnętrze było trójnawowe, ze stropem wspartym na jońskich kolumnach i dwoma kondygnacjami empor. Ambona była rokokowa, ołtarz klasycystyczny. Na Sackheim znajdował się ponadto założony [[1701]] przez [[Fryderyk Wilhelm I|Fryderyka Wilhelma I]] barokowy dom opieki dla chłopców (Waisenhaus) (proj. [[Joachim Ludwig Schultheiss von Unfried]]), z charakterystyczną wieżyczką.
 
W latach 1944-1945 większoścwiększość zabudowy uległa zniszczeniu, ruiny rozebrano. Przez teren Sackheim przebiega obecnie szeroka al. Moskiewska (ros. Moskowskij prospekt - Московский проспект). Dawny dom opieki został odbudowany z zatarciem cech stylowych. W [[1995]] r. w prowizorycznych zabudowaniach nad Pregołą - w pobliżu dawnego kościoła, lecz już na terenie [[Lipnik]]a powstała nowa rzymskokatolicka parafia Świętej Rodziny (ul. Lesopilnaja).
 
 
==Bibliografia==
Linia 20 ⟶ 19:
*Anatolij Bachtin, Gerhard Doliesen, ''Vergessene Kultur. Kirchen in Nord-Ostpreussen. Eine Dokumentation'', 2. Aufl., Husum, Husum, 1998, ISBN 3-88042-849-2
*''Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji. Zbiory fotograficzne dawnego Urzędu Konserwatora Zabytków w Królewcu'' = ''Ostpreussen - Dokumentation einer historischen Provinz. Die photographische Sammlung des Provinzialdenkmalamtes in Königsberg'', oprac. i red. bazy danych Jan Przypkowski, Warszawa, Instytut Sztuki PAN, [2006], ISBN 83-89101-44-0
 
[[Kategoria:Królewiec|Sackheim]]
 
[[de:Propsteikirche (Königsberg)]]
[[ru:Закхаймская кирха]]
[[ru:Пропштайкирхе]]
 
[[Kategoria:Królewiec|Sackheim]]