Spółgłoska nosowa tylnojęzykowo-miękkopodniebienna dźwięczna: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Przykłady: niemiecki
m Ujednoznacznienie linku z Podniebienie na podniebienie (anatomia) przy pomocy Popups, WP:SK
Linia 1:
'''Spółgłoska nosowa miękkopodniebienna''' - rodzaj dźwięku [[spółgłoska|spółgłoskowego]] występujący w [[Język (mowa)|językach naturalnych]]. W międzynarodowej transkrypcji fonetycznej [[Międzynarodowy Alfabet Fonetyczny|IPA]] oznaczanej symbolem: {{IPA|[ŋ]}}.
 
== Artykulacja ==
=== Opis ===
W czasie [[artykulacja (fonetyka)|artykulacji]] podstawowego wariantu {{IPA|[ŋ]}}:
* modulowany jest prąd powietrza wydychanego z płuc, czyli jest to [[spółgłoska płucna egresywna]]
* Mimo iż dochodzi do zablokowania przepływu powietrza przez tor ustny jamę ustną, podniebienie miękkie jest opuszczone i powietrze uchodzi przez [[nos]] - jest to [[spółgłoska nosowa]]
* prąd powietrza w jamie ustnej przepływa ponad całym językiem lub przynajmniej powietrze uchodzi wzdłuż środkowej linii języka - jest to [[spółgłoska środkowa]]
* tylna część [[język (anatomia)|języka]] dotyka [[podniebienie (anatomia)|podniebienia miękkiego]] - jest to [[spółgłoska miękkopodniebienna]]
* wiązadła głosowe periodycznie drgają, spółgłoska ta jest [[dźwięczność|dźwięczna]]
 
=== Warianty ===
Opisanej powyżej artykulacji może towarzyszyć dodatkowo:
* wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, mówimy wtedy o '''spółgłosce zmiękczonej''' ([[palatalizacja|spalatalizowanej]]): {{IPA|[ŋʲ]}}
* przewężenie w gardle, mówimy ''' spółgłosce [[faryngalizacja|faryngalizowanej]]''' spółgłosce: {{IPA|[ŋˤ]}}
* zaokrąglenie warg, mówimy wtedy o '''[[labializacja|labializowanej]]''' spółgłosce {{IPA|[ŋʷ]}}
== Przykłady ==
W pozycji nagłosowej spółgłoska ta pojawia się rzadko, ze względu na trudność w utrzymaniu dźwięczności w niewielkiej przestrzeni między głośnią a miejscem jej artykulacji. Głoska ta jest za to częsta w pozycji wygłosowej i przed inną spółgłoską welarną.
* w [[język polski|języku polskim]]: ręka [{{IPA3|'rεŋka}}]
* w [[język angielski|języku angielskim]]: singer [{{IPA3|sɪŋə(ɹ)}}] "śpiewak"
* w [[język niemiecki|języku niemieckim]]: fangen [{{IPA3|faŋən}}] "łapać"
* w [[język fiński|języku fińskim]]: langan [{{IPA3|lɑŋːɑn}}] "wątek" (w [[dopełniacz (przypadek)|dopełniaczu]])
* w [[standardowy język mandaryński|języku mandaryńskim]]: 北京 [{{IPA3|pei˨˩˦ tɕɪŋ˥˥}}] "[[Pekin]]"
* w [[język suahili|suahili]]: ng'ombe [{{IPA3|ŋɔmbɛ}}] "krowa"
 
{{Spółgłoski}}