Narodowy socjalizm w Austrii: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m lit. |
m 2 zmiany |
||
Linia 3:
Upadek Austro-Węgier przyniósł podział DAP. Nastąpił on już w maju [[1918]] podczas zjazdu partii, powstała wówczas '''Niemiecka Narodowosocjalistyczna Partia Robotnicza Austrii (''Deutsche Nationalsozialistische Arbeiterpartei Österreichs'', DNSAPÖ)''', na której czele stanął były socjalista, [[Walter Riehl]], wcześniej kierujący młodzieżówką DAP. Nawiązał on w [[1920]] współpracę z ruchami narodowosocjalistycznymi w Niemczech i Czechach, m.in. z [[Adolf Hitler|Hitlerem]], przejmując stamtąd wiele elementów programowych. W [[1923]] nadszedł kryzys w partii - Riehl ustąpił ze stanowiska, a ugrupowanie rozpadło się na kilka części (m.in. Związek Niemieckosocjalistyczny W. Riehla, grupa K. Schulza). Jedną z przyczyn kryzysu był też upadek [[Pucz monachijski|puczu monachijskiego]].
Odnowa ruchu narodowosocjalistycznego nastąpiła w [[1926]] - partię założono tym razem pod postacią austriackiej części niemieckiej '''[[NSDAP]] (Narodowosocjalistyczna Niemieckia Partia Robotnicza - ''Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei'')'''. Została zorganizowana identycznie jak w każdym z landów niemieckich i podporządkowana niemieckiej centrali. Na jej czele stanęli jednak działacze (m.in. Alfred Eduard Frauenfeld, [[Arthur Seyss-Inquart]]), którzy pragnęli zachować pewną odrębność. Partia szybko się rozszerzała, przejmując członków Partii Wszechniemieckiej, Landbundu, a także narodowych skrzydeł [[Austriacka Partia Chrześcijańsko-Społeczna|Austriackiej Partii Chrześcijańsko-Społecznej]] i [[Heimwehr]]y. W wyborach [[1930]] osiągnęła kilkuprocentowy wynik oraz ani jednego mandatu. Partia jednak rozbudowywała się organizacyjnie, tworzyła własne bojówki ([[SA]] i [[SS]]). W wyborach lokalnych do rad gmin w [[1932]] NSDAP zdobyła już największą liczbę głosów po Partii Chrześcijańsko-Socjalnej. W wyborach tych NSDAP posługiwała się hasłem: "500 tys. bezrobotnych - 400 tys. Żydów - wybór bardzo prosty: głosuj na narodowych socjalistów".
To zdarzenie zadecydowało o radykalizacji oblicza partii - na jej czele stanęli nowi, młodzi działacze, który zdecydowali się walczyć o władzę środkami nielegalnymi. Gdy w czerwcu [[1933]] Dollfuss zdelegalizował NSDAP i podjął decyzję o rozbrojeniu jej bojówek, NSDAP odpowiedziało wzmożeniem działań terrorystycznych, a wreszcie próbą zamachu stanu, która miała miejsce [[25 lipca]] 1934. Autorzy spisku planowali aresztować rząd i powołać własny, jednak mimo opanowania gmachu rządu, w którym znajdował się kanclerz Dollfuss (który został podczas puczu raniony i zmarł), zamach przeprowadzony przez ok. 150-osobowy oddział się nie powiódł - sytuację opanowali stronnicy Dollfussa, na czele nowego rządu stanął [[Kurt Schuschnigg]]. Także [[Benito Mussolini|Mussolini]]
Austriacka NSDAP po tych wydarzeniach ucichła na pewien czas, jednak aktywna polityka niemiecka wobec Austrii, wobec której rząd w [[Wiedeń|Wiedniu]] stopniowo się uginał, przywróciła jej znaczenie. W [[1936]], po zawarciu układu austriacko-niemieckiego, NSDAP została na powrót zalegalizowana, a do rządu austriackiego trafiło dwóch narodowych socjalistów, w tym [[Edmund Glaise-Horstenau]], który po kilku miesiącach został ministrem spraw wewnętrznych. Ożywiła się działalność terrorystyczna nazistowskich bojówek, których liczebność wzrastała także m.in. dzięki temu, że praktycznie nie działała już prawicowa [[Heimwehr]]a. Działacze NSDAP próbowali powołać nawet legalne ugrupowanie polityczne, czemu jednak Schuschnigg się sprzeciwił wobec istniejącego monopolu [[Front Ojczyźniany (Austria)|Frontu Ojczyźnianego]]. W tym ostatnim coraz większą rolę zaczynał odgrywać Seyss-Inquart, związany z NSDAP, choć nie będący jej członkiem, który stał się łącznikiem między partią nazistowską a kanclerzem. Wraz ze wzrostem znaczenia narodowych socjalistów, kanclerz Schuschnigg próbował odsunąć Seyss-Inquarta, jednak bezskutecznie.
| |||