Andrzej Orwid-Eljaszewicz: Różnice pomiędzy wersjami

Po wyjściu z więzienia 3 maja [[1940]] natychmiast nawiązał kontakty z dawnymi członkami [[Obóz Narodowo-Radykalny|Obozu Narodowo-Radykalnego]] (z organizacją tą związany był jeszcze przed wojną na terenie [[Poznań|Poznania]] lub Gdyni), gdzie zapoznał się z tworzonymi przez nich strukturami Związku Jaszczurczego. Do organizacji tej wciągnął go [[Mieczysław Dukalski]] – p.o. kmdta ZJ na Pomorzu. W początkach sierpnia 1940 r. Andrzej Orwid-Eljaszewicz został skierowany do Gdyni z poleceniem zorganizowania pracy podziemnej komórki ZJ oraz siatki Wydziału Zachodniego Oddziału II KG ZJ (Ekspozytura "Z"). Jako długoletni mieszkaniec Gdyni znał środowisko, dzięki czemu udało mu się zwerbować wielu zaufanych i nastawionych patriotycznie ludzi do pracy w tej organizacji. Do działalności wywiadowczej wciągnął zasłużone rodziny gdyńskie: Helenę, Czesława, Bernarda i Stefana Henslów, Halinę i Stanisława Strzeleckich, Helenę Barczak, Franciszka Gburka (z [[Tajny Hufiec Harcerzy|Tajnego Hufca Harcerzy]]), Irenę Piotrowską, Leona Schulza, kpt. rez. Antoniego Wiensa-Wiśniewskiego (z wywiadu ZWZ-AK) i innych.

 

 

Wkrótce nawiązał kontakty z [[Bydgoszcz]]ą, co pozwoliło na rozwinięcie działalności. Przy pomocy Michała Hensla – ojca Stefana – zatrudnił się w zakładzie stolarskim Bernarda Badziąga, także pracującego dla wywiadu ZJ i ZWZ-AK. W zakładzie tym spotykał się z kmd. [[Konstanty Jacynicz|Konstantym Jacyniczem]], z którym utrzymywał stałe kontakty. Komandor był jego przedwojennym znajomym z "GAL"-u, pracownikiem w przedwojennej organizacji wywiadowczej "Alfa", a w czasie okupacji przebywającym w Warszawie Komendantem Związków Wybrzeża Morskiego oraz zastępcą Komendanta Wydziału Marynarki Wojennej "Alfa" KG ZWZ-AK. Andrzej Orwid-Eljaszewicz był więc przypuszczalnie również współpracownikiem organizacji wywiadowczej "Alfa".

 

We wrześniu 1942 r. wstąpił do [[Narodowe Siły Zbrojne|Narodowych Sił Zbrojnych]] w charakterze instruktora przygotowującego kadry dla wywiadu. Nadal utrzymywał kontakt z Arnoldem Nierzwickim – szefem ekspozytury "Zachód" NSZ. Według dokumentów niemieckich zaczął ''znów pracować w wywiadzie pomorskim względnie takowy rozbudowywać''. W tym samym dokumencie podano, że w końcu 1942 r. Arnold Nierzwiński skierował go do kierownika oddziału wojskowego Pomorza w Warszawie (chodzi o [[Jan Kamiński|Jana Kamińskiego]] – p.o. Komendanta Okręgu Pomorskiego ZJ i NSZ). Tam został przydzielony jako oficer informacyjny i osoba werbująca członków organizacji. Spotkania z Janem Kamińskim odbywały się przy ul. Widok 1. W celu zamaskowania swojej konspiracyjnej działalności zatrudnił się w firmie przewozowej – "Ostdeutsches Spedition Und Transportunternehmen – Theodor Wierzchowski", która cieszyła się zaufaniem władz niemieckich.

W firmie transportowej w której pracował,spotykał się ze swoim przyjacielem z Korpusu Kadetów [[Jan Rogowski|Janem Rogowskim]] ps. "Czarka" – [[cichociemni|cichociemnym]], żołnierzem oddziału "Ponurego" walczącego w [[Góry Świętokrzyskie|Górach Świętokrzyskich]]. "Czarka zwrócił się z prośbą do Andrzeja Orwid-Eljaszewicza o pomoc w konwojowaniu transportu z zaopatrzeniem wojskowym dla oddziału "Ponurego". 3 stycznia [[1944]] przed magazynami firmy Wróblewski i S-ka, mieszczącymi się przy ul. Inżynierskiej w Warszawie, zatrzymał się pięciotonowy samochód ciężarowy napędzany gazem drzewnym. W szoferce z tyłu, za dwoma kierowcami Stanisławem Kubniewskim i jego pomocnikiem Władysławem Simonem, siedział w charakterze konwojenta Andrzej Orwid-Eljaszewicz. "Czarka" w tym czasie krzątał się wraz z grupą ludzi przy załadunku towarów z magazynu. Oficjalnie transport ten był wysyłany legalnie przez [[Rada Główna Opiekuńcza|Radę Główną Opiekuńczą]] jako transport odzieży dla wysiedleńców mieszkających pod [[Opatów|Opatowem]]. Oddział "Ponurego" miał zaimprowizować na trasie przejazdu zasadzkę i przejąć ładunek.

 

8-tonowy głaz z marmurową tablicą, krzyżem, znakiem Polski Walczącej i przesłaniem "Tobie Ojczyzno" – przypomina o wydarzeniach tamtych lat. Potrzeba było na to pół wieku by 50-letnią ciszę o tych bohaterach przerwała salwa karabinowa Kompanii Honorowej Wojska Polskiego. Symboliczna mogiła Andrzeja Orwid-Eljaszewicza znajduje się w Alei Zasłużonych na Gdyńskim Cmentarzu Komunalnym w Pierwoszynie.