Rudolf Otto: Różnice pomiędzy wersjami

:W maju [[1888]] roku wstąpił na uniwersytet w [[Erlangen]], gdzie podjął studia teologiczne; w roku [[1898]] na uniwersytecie w [[Getynga|Getyndze]] obronił rozprawę doktorską na temat [[Duch Święty|Ducha Świętego]] u [[Luter|Lutra]]. W roku [[1906]] po trwającej osiem lat pracy na stanowisku docenta prywatnego otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego. W roku [[1915]] został powołany na katedrę [[teologia|teologii]] systematycznej we [[Wrocław|Wrocławiu]], a w roku [[1917]] w [[Marburg|Marburgu]]. Za sprawą podróży do [[Indie|Indii]], [[Sri Lanka|Sri Lanki]], [[Japonia|Japonii]], na [[Bliski Wschód]] i do [[Afryka|Afryki]] Otto zaczął się interesować religiami Wschodu, a zwłaszcza [[hinduizm|hinduizmem]].

* 1917 - ''Świętość : elementy irracjonalne w pojęciu bóstwa i ich stosunek do elementów racjonalnych'' ( tytuł oryginalny: ''Das Heilige. Über das Irrationale in der Idee des Göttlichen und sein Verhältnis zum Rationalen''), najważniejsze dzieło R. Otto. W książce tej autor analizuje doświadczenie świętości, podkreśla jednak, iż zrozumieją go tylko ci, którzy sami mieli podobne doświadczenie. On jedynie jest tym, który podaje wskazówki.W dziele tym Otto rozprawił się z doświadczeniem ''sacrum''. Jego zdaniem zawiera ono element irracjonalności, albowiem związane z tym uczucia wymykają się ujęciu racjonalnemu; na doświadczenie to można jedynie wskazywać za pomocą ideogramów czy pojęć interpretacyjnych. Nieredukowalne czynniki tego doświadczenia Otto określił – za [[Luter|Lutrem]], który wszakże nie używał tych pojęć – mianami ''[[mysterium tremendum]]'' i ''[[mysterium fascinans]]''.

* 1926 - ''Mistyka Wschodu i Zachodu''(''West-östliche Mystik'') Otto porównuje pobożność i mistykę [[hinduizm|hinduizmu]] i [[chrześcijaństwo|chrześcijaństwa]]. Uznaje podobieństwa, ostatecznie jednak dochodzi do wniosku o wyższości [[Ewangelia|Ewangelii]] nad [[Wedanta|Wedantą]].

* 1930 - ''Die Gnadenreligion Indiens und das Christentum''.

== Stosunek do religii ==

:: Według R. Otto źródłem religii jest uczucie. Najważniejszą cechą religii jest jej [[irracjonalizm|irracjonalność]] i uczuciowy element. Podstawowym pojęciem używanym przez R. Otto jest '''[[numinotyczność]]''' – łac. numen, czyli [[bóstwo]]. '''Doświadczenie numinotyczne''' charakteryzujące wyznawcę każdej religii, jest jednak poza możliwością wypowiedzenia. Numinosum charakteryzuje się niesamowitością, dziwem. Przedmiotem świadomości numinotycznej jest '''[[mysterium]]''', lecz tylko negacja i paradoks są środkami do jego ogarnięcia. Z jednej strony to mysterium tremendum, tzn.przedmiot pełen grozy, wywołujący lęk. Z drugiej strony to mysterium fascinans - przedmiot pociągający, fascynujący jak nic innego. Najważniejsze jest nieredukowalne (antyreduckjonizm) uczucie, przeżywanie sfery sacrum, w stosunku do której ma się odczucia ambiwalentne- starch i lęk oraz fascynację. Jego poglądy zatem są pokrewne z poglądami Claude`a Levi-Straussa, Mircei Eliadego oraz Carla Gustava Junga.

::a b) stopień czegoś wyłącznie dziwnego[[paradoks|paradoksu]],<br>

::b c) stopień [[paradoksantynomia|paradoksuantynomii]],. <br>

:: ''„Zawładnąć numenem oraz być ogarniętym przez numen staje się celem samym w sobie, dąży się do osiągnięcia go ze względu na nie samo przy użyciu najbardziej wyrafinowanych i wymyślnych praktyk ascetycznych.[…]A trwanie w tych osobliwych, często dziwacznych stanach numinotyczne podniosłości staje się samo dobrem, a nawet zbawieniem, które różni się całkowicie od dóbr świeckich.[…]Język tylko bełkoce o takim uszczęśliwieniu”'' <ref> Ibidem, s. 61. </ref> - jak pisze R. Otto.

:: [[Katarzyna Genueńska]] próbuje przybliżyć nam ów stan słowami: ''„O, gdybym mogła wam powiedzieć, czego serce doznaje, jak wewnętrznie płonie i goreje. Ale nie znajduje słów, aby to wyrazić. Mogę tylko powiedzieć: gdyby choć kropla z tego, co czuję, spadła do piekła, piekło przemieniłoby się w raj”. Tak więc „misterium tremendum jest jednocześnie po prostu fascinans i że w tym podwójnym elemencie- nieskończenie pełnym grozy, a zarazem nieskończenie cudownym- mysterium na swoją właściwą, pozytywną, podwójna treść, która objawia się w uczuciu.”'' <ref> Ibidem, s. 71. </ref>

:: To coś niepoznawalnego, ''„siła, która oddziaływa na człowieka, napawa go przerażeniem i lekiem, a równocześnie pociąga go i zniewala”'' jak pisze [[Józef Keller]]. Można zauważyć tu podobieństwo do [[rzecz sama w sobie|rzeczy samej w sobie]] Kanta. To kategoria religijna, [[a priori|aprioryczna]], niezależna od historii, kultury itp. Skąd wiemy że istnieje? Dzięki '''[[sensus numinis]]''', odczuciu. Sensus numinis, odczucie boskości jest warunkiem religii, jak tłumaczy R. Otto, ''„ żyje w każdej religii jako coś, co dla niej jest czymś najbardziej skrytym i bez czego nie byłaby ona w ogóle religią”'' <ref> Ibidem, s. 33. </ref>. Skutkiem bojaźni jest uczucie zależności stworzenia ( to nawiązanie do [[Schleiermacher|Schleiermachera]]), jest ''„uczuciem stworzenia, które pogrążone jest we własnej nicości i przemijaniu wobec tego, co jest ponad wszelkim stworzeniem”'' <ref> Ibidem, s. 36. </ref> . To ''„uczucie całkowitej zależności samego siebie zakłada uczucie całkowitej wyższości (i niedostępności) numinosum”'' <ref> Ibidem, s. 38. </ref> - jak pisze R. Otto.

:: Uczucie numinotyczne ''„jest uczuciem, którego nie da się wyprowadzić z żadnego innego uczucia, które się z żadnego innego nie rozwinie, lecz jest uczuciem jakościowo odrębnym, oryginalnym, jest uczuciem pierwotnym nie w znaczeniu czasowym, lecz zasadniczym”'' <ref> Ibidem, s. 73. </ref>.

:: Otto próbował rozwiązać problem [[sacrum]] jako niewspółmierny i całkiem inny w stosunku do pojęć, zasad moralnych i religii pozytywnej w ten sposób, że odniósł się do wysuniętej przez [[Immanuel Kant|Immanuela Kanta]] idei schematyzacji. Doświadczenie numinalne miałoby zatem przypominać pojęcia i zasady miłości i potęgi [[Bóg|Boga]], toteż wprawdzie nie można go opisać, można je jednak powiązać z myśleniem i działaniem. W konsekwencji tej schematyzacji [[sacrum]] pojawia się jako złożona kategoria wartości ''a priori''.

:: Sanctus znaczy ''„ponadświatowy”'', nie jest kategorią moralną. Otto wprowadza także istotny termin '''[[augustum]]'''. ''„Fascinans byłoby zatem w numenie to, dzięki czemu jest ono dla mnie wartością subiektywną, uszczęśliwiającą. Augustum zaś byłoby ono o tyle, o ile jest samo w sposobie wartością obiektywną, budząca szacunek. A ponieważ tego rodzaju augustum jest istotnym elementem numinosum, religia z istoty swej […]jest najbardziej wewnętrznym zobowiązaniem dla sumienia[…] (co wynika) z uznającego poddania się najświętszej wartości”'' <ref> Ibidem, s. 80. </ref> - jak tłumaczy.

:: Aby zrozumieć je, trzeba ''„poruszyć głębie tego, co [[Irracjonalność|irracjonalne]]”'' <ref name="ibi"> Ibidem, s.81.</ref>. R. Otto rozróżnia wartość numinotyczną od numinotycznej bezwartościowości, którą odczuwa człowiek wierzący wobec Boga. Tzn. dotyczy to ''„poczucia, że jako [[profan]] nie jest się godnym stać w pobliżu augustum”'' <ref name="ibi"/>. Człowiek według R. Otto wobec numen czuje lęk i uczucie bezwartościowości.

:: R. Otto podkreśla różnicę między Zachodem a Wschodem świata. Ten pierwszy charakteryzuje się przez ciemność i milczenie, drugi zaś dodaje do nich próżnię i przestrzenną pustkę (co wyraża się np. w sztuce malowania pustki w [[Sztuka chińska|malarstwie chińskim]]).

:: To na przykład pierwiastek demoniczny i anielski, oczekiwanie końca świata, lęk przed Bogiem, gniew, świętość, gorliwość [[Jahwe]], np. numinotyczna opowieść o ukazaniu się Boga w [[Krzew gorejący|krzaku gorejącym]] czy sny i wizje [[Ezechiel (prorok)|Ezechiela]] lub księga [[Hiob|Hioba]].

:: To ''„[[ewangelia]] królestwa”'', nazwa ''„[[święty]]”'', agonia [[Jezus|Jezusa]] w [[noc gethesmańska|noc gethsemańksą]], numinotyczne usposobienie [[Paweł z Tarsu|św. Pawła]] (nauka o [[predestynacja|predestynacji]]) czy [[Jan Ewangelista|św. Jana]] który rzekł: ''„Bóg jest duchem”'' (4,24).

== Wpływy ==

: ''"TyśAni ucha słyszenie, ani oka jest!patrzenie<br>''

: ''Ani ucha słyszenie,Dosięgnąć aniCię okanie patrzeniemoże.<br>''

: ''DosięgnąćŻadne „jak”, Cię„dlaczego” niei może.„gdzie”<br>''

: ''Żadne „jak”,Do „dlaczego”Ciebie inie „gdzie”pasuje.<br>''

: ''Do Ciebie nieTyś pasuje.jest!<br>''

: ''TyśUkryta jest! tajemnica Twoja-<br>''

: ''UkrytaKtóż jestją tajemnicazgłębić Twojamoże?-<br>''

: ''KtóżTak jągłęboko, zgłębićtak może?-głęboko.<br>''

: ''Tak głęboko,Któż takzrozumieć głęboko.zdoła?"<br>''

* ''Rudolf Otto, ''Świętość : elementy irracjonalne w pojęciu bóstwa i ich stosunek do elementów racjonalnych '', Wrocław, Thesaurus Press, [[1993]] ISBN 83-900251-8-3.

* '' David M. Wulff, ''Psychologia Religii: klasyczna i współczesna '', Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, [[1997]] ISBN 83-02-07030-0.

* ''Das Heilige. Über das Irrationale in der Idee des Göttlichen und sein Verhältnis zum Rationalen'', 1917; ''Świętość. Elemety irracjonalne w idei bóstwa'', przełożył Bogdan Kupis, Wydawnictwo KR, Warszawa 2000.

* ''Vischnu-Nârâyana; Texte zur indische Gottesmystik'', I, 1917.

* ''Siddhânta des Râmânuja, Texte zur indische Gottesmystik'',II, 1917.

* ''Die Gnadenreligion Indiens und das Christentum; Vergleich und Unterscheidung'', 1930.

* ''West-Östliche Mystik; Vergleich und Unterscheidung zur Wesensdeutung'', 1926. ''Mistyka Wschodu i Zachodu'', przełożył Tomasz Duliński, Wydawnictwo KR, Warszawa 2000.

* ''Das Gefühl des Überweltlichen; Sensus Numinus'', 1931.

[[Kategoria{{DEFAULTSORT:Religioznawcy|Otto, Rudolf]]}}

[[Kategoria:Niemieccy teolodzy protestanccy|Otto, Rudolf]]

[[Kategoria:urodzeni w 1869|Otto, RudolfReligioznawcy]]

[[Kategoria:zmarliUrodzeni w 1937|Otto, Rudolf1869]]