Nuż w bżuhu: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Zobacz też: bezpośredni |
poprawa merytoryczna hasła, podział na sekcje, uźródłowienie |
||
Linia 1:
'''''Nuż w bżuhu. 2 jednodniuwka futurystuw. Wydanie nadzwyczajne''''' – druga [[jednodniówka]] [[Futuryzm|futurystów]] polskich, opublikowana w formie [[plakat]]u [[13 listopada]] [[1921]] roku w [[Kraków|Krakowie]], w [[Warszawa|Warszawie]] dwa tygodnie później<ref>Zbigniew Jarosiński Wstęp, [w:] Antologia polskiego futuryzmu i Nowej Sztuki, Wrocław 1978, s. LVI.</ref>. Jej redaktorami byli: w Warszawie [[Anatol Stern]], w Krakowie [[Bruno Jasieński]]. Cała treść zapisana była w sposób fonetyczny<ref>W niniejszym artykule zrezygnowano z zastosowanego przez futurystów zapisu fonetycznego.</ref>. Jej nakład autorzy określili w jednodniówce na 30 000 egzemplarzy, najprawdopodobniej była to jednak liczba celowo zawyżona, w rzeczywistości nakład mógł szacunkowo wynosić od 3 do 5 tysięcy egzemplarzy<ref>Helena Zaworska, przypis [w:] Antologia polskiego futuryzmu i Nowej Sztuki, Wrocław 1978, s. 29.</ref>.
{{Spis treści}}
== Zawartość ==
=== Wiersze ===
* [[Tytus Czyżewski]], ''Transcendentalne panopticum'', ''Mediumiczno-magnetyczna fotografia poety Brunona Jasieńskiego''
* [[Bruno Jasieński]], ''Mięso kobiet'', ''Prolog do "Foot-Ballu wszystkich świętych"'', ''Psalm po wojenny''
* [[Stanisław Młodożeniec]], ''Bombaj'', ''Hymn pokoju'', ''Kino''
* [[Anatol Stern]], ''1/2 godziny na zielonym brzegu'', ''Kosmiczny nos'', ''Rewolucja ciała'', ''Płodzenie''
=== Wybrane inne ===
* ''Malowane spodnie''
* ''List otwarty do p. ministra spraw wewnętrznych''
* ''Sprostowanie''
* ''My i prasa''
* ''Artykuł dotyczący wieczoru futurystów w Zakopanem''
* ''Ogłoszenie redakcji o przyjmowaniu reklam do publikacji w jednodniówkach ("futuryzujmy reklamę")''
==== [[Leon Chwistek]] ''O poezji'' ====
W jednodniówce przedrukowano fragment siódmego rozdziału książki Chwistka ''Wielość rzeczywistości'' wydanej w Krakowie w [[1921]] roku, która zawiera podział poezji na cztery różne rodzaje odpowiadające czterem rodzajom rzeczywistości: prymitywistyczną, realistyczną, impresjonistyczną i formistyczną. Wydrukowany fragment skupia się na poezji formistycznej, jako na takiej, która znajduje się w oddaleniu od naukowych opozycji prawdy-fałszu, ale też nie stanowi "muzyki szmerów", czyli zbioru zdań bez znaczenia. Poezja taka powstać może jedynie dzięki szczerości artysty, a jej zadaniem podstawowym (tak jak każdej nowej dziedziny sztuki) jest poszerzanie języka.
Publikacja w ''Nożu w bżuhu'' nastawiła środowisko naukowe [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytetu Jagielońskiego]] nieprzychylnie do Chwistka, co poskutkowało trudnościami w uzyskaniu przez niego [[Habilitacja|habilitacji]]<ref name="jarosiński">Zbigniew Jarosiński Wstęp, [w:] Antologia polskiego futuryzmu i Nowej Sztuki, Wrocław 1978, s. LVII.</ref>.
==== ''Krytyka. Nieśmiertelny tom futuryz (o Sternie)'' ====
[[Recenzja]] wydanej przez Sterna i Wata jednodniówki ''Nieśmiertelny tom futuryz''. Entuzjastyczny, a nawet reklamowy artykuł ('''Stern jest genialnym poetą, (...) poezjami'' Nieśmiertelnego tomu ''Stern przeniósł się od razu do wielkiej literatury europejskiej''<ref>Nieśmiertelny tom futuryz [w:] Nuż w bżuhu, cyt za: Zbigniew Jarosiński Wstęp, [w:] Antologia polskiego futuryzmu i Nowej Sztuki, Wrocław 1978, s. LVIII.</ref>) został napisany prawdopodobnie przez samego Sterna. Recenzja mogła służyć obronie tomu, którego nakład został skonfiskowany przez [[Cenzura|cenzurę]]<ref>Zbigniew Jarosiński Wstęp, [w:] Antologia polskiego futuryzmu i Nowej Sztuki, Wrocław 1978, s. LVI.</ref>.
==== ''Ostatnie wieczory futurystów w Zakopanem (...)''<ref>[[Incipit]]</ref> ====
Utrzymana w prowokacyjnym tonie reakcja futurystów na wydarzenia, które miały miejsce [[10 sierpnia]] [[1921]] roku w [[Zakopane]]m. W sali "Morskiego Oka" miał się wtedy odbyć wieczór poetycki futurystów. W czasie jego trwania [[Jan Lechoń]] wszedł na scenę i spoliczkował Sterna, wywiązała się awantura i bijatyka wśród publiczności, futuryści zostali obrzuceni jajkami<ref>Zbigniew Jarosiński Wstęp, [w:] Antologia polskiego futuryzmu i Nowej Sztuki, Wrocław 1978, s. LIII.</ref>. W ''Nożu w bżuhu'' futuryści relacjonowali to wydarzenie jako "walkę dwóch odłamów publiczności na pięści i jajka!"<ref name="nuż">Nuż w bżuhu, [w:] Antologia polskiego futuryzmu i Nowej Sztuki, Wrocław 1978, s. 30.</ref>, zapewniali też, że "kobiety masowo stanęły po stronie futurystów"<ref name="nuż" />. Zapowiadali także dalsze wieczory futurystyczne w większych miastach Polski i zachęcali do używania jajek, które "są bronią jedynie godną człowieka cywilizowanego: przypominają ręczne granaty a nie są śmiertelne"<ref name="nuż" />.
== Reakcja krytyki ==
''Nuż w bżuhu'' wzbudził wielkie oburzenie krytyki. Szczególnie szokował utrzymany w konwencji [[Czarny humor|czarnego humoru]] wiersz Jasieńskiego ''Mięso kobiet'':
:''Przechodząc przypadkowo przez cienisty pasaż,''
:''mimo palm kiwających się jak senny palec''
:''zobaczyłem kobietę, którą rąbał masaż''
:''i układał na ladzie kawał po kawale. (...)''
:''Przez zapach ciał kobiecych ostrzejszy od dymu''
:''stuk rytmiczny tasaka jęczał i dolatał (...)''
:''Pożerajcie kobiety z octem i na sucho''
:''Przestańcie z nimi robić swoje nudne świństwa''
:''Kochankowie, noszący swe kochanki w brzuchu''
:''Nadchodzi wasza era: nowe macierzyństwo.''
Lwowska "[[Gazeta Wieczorna]]" nazwała futurystów fanatykami [[Ludożerstwo|ludożerstwa]] i apostołami [[Zboczenie|zboczeń]]<ref name="jarosiński" />. Z kolei [[Maciej Wierzbiński]], w swoim artykule ''Głupota i zbrodnia'' opublikowanym [[13 grudnia]] [[1921]] w "Rzeczpospolitej" dopatrywał się w publikacji zamachu na pisownię i język polski, treść określał jako morze bezsensu i ohydy, i upatrywał w tym celowe, zorganizowane działanie mające na celu przygotowanie gruntu pod posiew [[bolszewizm]]u<ref name="jarosiński" />. Wzywał władze do położenia kresu takim działaniom. Wezwanie to odniosło skutek - [[14 grudnia]] [[1921]] roku cały nakład ''Noża w bżuhu'' został skonfiskowany przez [[Cenzura|cenzurę]] (mimo, że jednodniówka została jej wcześniej przedstawiona i zyskała akceptację [[cenzor]]ów)<ref name="jarosiński" />. W obronie wydawnictwa interweniowało bezskutecznie wielu publicystów.
== Bibliografia ==
* ''Antologia polskiego futuryzmu i Nowej Sztuki'', oprac. Zbigniew Jarosiński. [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich]]. Wrocław 1978
{{przypisy}}
[[kategoria:Futuryzm]]
| |||