Gabriel Czechowicz: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Witold1977 (dyskusja | edycje) szablon |
m drobne redakcyjne |
||
Linia 12:
}}
'''Gabriel Czechowicz''' (ur. [[2 października]] [[1876]] k. [[Mińsk]]a, zm. [[22 stycznia]] [[1938]] w [[Warszawa|Warszawie]])
Był jedynym polskim politykiem okresu międzywojennego postawionym przed [[Trybunał Stanu|Trybunałem Stanu]]. Wydarzenie to znane jest jako "[[sprawa Czechowicza]]".
== Działalność do 1926 ==▼
== Życiorys ==
Gabriel Czechowicz urodził się 2 października 1876 roku w okolicach [[Mińsk]]a na Białorusi. Był synem Józefa i Stefanii ze Sławowskich. Czechowicz ukończył wydział prawa na uniwersytecie w [[Sankt Petersburg]]u, już w czasie studiów praktykował w tamtejszym oddziale banku państwowego, a po ich ukończeniu przeniósł się do banku w [[Ryga|Rydze]]. W 1905 zaczął pracę w izbie skarbowej w [[Ryga|Rydze]], zaś w 1917. po ewakuacji Izby do [[Dorpat]]u, został p.o. jej prezesa. Rok później wrócił do Polski. W roku 1919 zatrudniony został w Wydziale Skarbowym [[Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich|Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich]], następnie objął funkcję prezesa izby skarbowej w [[Brześć|Brześciu nad Bugiem]]. Po kilku latach przeniesiony służbowo do Warszawy, w 1925 został dyrektorem Departamentu Podatków i Opłat w [[Ministerstwo Skarbu|Ministerstwie Skarbu]], następnie podsekretarzem stanu. ▼
Gabriel Czechowicz urodził się 2 października 1876 w okolicach [[Mińsk]]a na Białorusi. Był synem Józefa i Stefanii ze Sławowskich.
▲=== Działalność do 1926 ===
▲
Pierwszą deklarację programową przyszłego ministra znaleźć można w datowanej na grudzień 1922 publikacji ''Projekt naprawy skarbowości polskiej''. Czechowicz wydał ją pod pseudonimem Leliwa. Użycie pseudonimu było konieczne, gdyż książka była w dużej części krytyczna wobec polityki rządu.
Linia 32 ⟶ 37:
Fakt, że Grabski dokonał reformy w oparciu o krajowe zasoby, Czechowicz określił jako nieodpowiedzialny. Porównał też dwie ideologie gospodarcze dominujące w polskiej polityce lat 20. Propozycjom ministra [[Jerzy Zdziechowski|Zdziechowskiego]] i "[[Lewiatan]]a" przeciwstawił podejście lewicowe, które zdecydowanie poparł. Sfery przemysłowe oskarżył o szkodliwy dla Polski [[lobbing]].
=== Czechowicz jako minister skarbu ===
W maju [[1926]] na skutek [[Przewrót majowy|zamachu stanu]] władzę w kraju przejął [[Józef Piłsudski]]. Zastępujący prezydenta marszałek Sejmu, [[Maciej Rataj]] powołał 15 maja 1926 z polecenia Piłsudskiego rząd pod przewodnictwem [[Kazimierz Bartel|Kazimierza Bartla]]. Dosyć niespodziewanie tekę ministra skarbu objął Gabriel Czechowicz. Gabinet ten jednak miał charakter tymczasowy. Już na początku czerwca Czechowicz został zastąpiony przez [[Czesław Klarner|Czesława Klarnera]], sam zostając wiceministrem. Po kilku miesiącach, wskutek kolejnego przesilenia rządowego premierem został sam Piłsudski, desygnując na ministra skarbu ponownie Czechowicza.
Linia 55 ⟶ 60:
Najbardziej spektakularna tzw. "pożyczka stabilizacyjna" w wysokości 62 milionów dolarów i 2 milionów funtów, została zaciągnięta w październiku 1927 od międzynarodowego konsorcjum banków. Jednak oprocentowanie, jak i kurs wykupu były mniej korzystne od pożyczek wynegocjowanych w tym czasie przez Niemcy, Austrię i inne kraje europejskie<ref>Szczegółowo problem pożyczek omawia Z. Landau, ''Plan stabilizacyjny 1927–1930. Założenia, geneza, wyniki.'' Warszawa 1963.</ref>. Ponadto Polska musiała na trzy lata przyjąć amerykańskiego doradcę (był nim [[Charles Dewey]]), mianując go członkiem rady [[Bank Polski|Banku Polskiego]]. Uzyskane fundusze, zgodnie z nazwą pożyczki spożytkowane zostały na stabilizację złotówki, a także na pokrywanie deficytu budżetowego. Nie zostały więc przeznaczone na inwestycje. Już na początku grudnia 1927 giełdowy kurs pożyczki zaczął gwałtownie spadać. Rząd nie zdecydował się na żadną interwencję w kierunku podtrzymania go. Przeciwdziałanie nastąpiło w połowie 1928, gdy notowania spadły już o jedną piątą, ale spadku nie powstrzymało. W 1932 kurs stanowił już 51% wartości początkowej.
=== "Sprawa Czechowicza" przed Trybunałem Stanu ===
{{main|Sprawa Czechowicza}}
Linia 65 ⟶ 70:
Nowy minister skarbu, [[Ignacy Matuszewski]], kontynuował politykę Czechowicza.
=== Po roku 1930 ===
Zatuszowanie całej sprawy przez sanację rozgoryczyło Czechowicza, czemu dawał wyraz w wywiadach<ref>między innymi dla ''[[Robotnik (gazeta)|Robotnika]]'', por. A. Garlicki, ''Od Brześcia do maja'', Warszawa 1986, s. 20-21</ref>. Był przekonany, że przed Trybunałem Stanu potrafi udowodnić zarówno swoją uczciwość, jak i fakt, że działał na polecenie szefa rządu.
| |||