|
[[grafika:POL_Świdnik_COA.svg|200px|thumb|right|Herb [[Świdnik]]a]]
{{dopracować|styl na encyklopedyczny, a nie informacyjno-przewodnikowy, prawopodobne NPA}}
'''Herb Świdnika''' przedstawia na polu błękitnym srebrno-czerwoną kulę w kształcie wirującego [[Śmigło|śmigła]], zwieńczonego [[Lotka (lotnictwo)|lotką]] [[Skrzydło|skrzydła]]. [[Śmigło]] ma kształt litery "'''[[S]]'''".
[[grafika:POL_Świdnik_COA.svg|200px|thumb|right]]
Metryka miejska [[Świdnik|Świdnika]] jest dość świeża, wynosi tylko 50 lat.
Natomiast geneza jego '''herbu''' sięga roku [[1977]], kiedy władze miasta
ogłosiły konkurs na opracowanie projektu. Zwycięzcą, wybranym
spośród trzynastu plastyków biorących udział w konkursie został Henryk Szulc
z Lublina.
== Symbolika ==
W 1993 r. władze miasta zwróciły się do Oddziału Polskiego
W [[herb]]ie [[Świdnik]]a występują trzy [[Tynktura|barwy]]:
Towarzystwa Heraldycznego w Lublinie z prośbą o pomoc przy
*[[Lazur|błękitna]] - barwa [[Tarcza herbowa|tarczy]], symbolizuje [[niebo]] i [[wzniosłość]],
uporządkowaniu całej sfery symboliki samorządowej: chorągwi, flagi, sztandaru,
*[[Barwa czerwona|czerwona]] - pierwsza z barw [[Godło|godła]], symbolizuje [[Odwaga|odwagę]] i [[Męstwo|waleczność]],
pieczęci. Wtedy wykonana została — przez Dariusza Dessauera, plastyka
*srebrna - druga z barw godła, symbolizuje [[Pokora|pokorę]] i [[Uczciwość|uczciwość]].
pochodzącego z Lubartowa — nowa wersja używanego wcześniej herbu. Zmiany
wynikały z potrzeby opracowania wzorca, który byłby jedynym poprawnym
opracowaniem służącym do reprodukowania.
Uchwała Rady Miasta z 18 marca 1993 roku głosi: „Dla wyrażenia wspólnoty
miejskiej i jej samorządności, nawiązując do przeszłości i nazwy miasta, nakazując
czujność o kształt przyszłości ustanawia się następujące znaki miasta Świdnika:
herb, chorągiew, flagę, sztandar, pieczęć. Są one otaczane największą czcią
mieszkańców miasta, stanowią symbol ich wspólnoty, przywiązania i lokalnego
patriotyzmu. Wyrażają gotowość do podejmowania wysiłków dla obrony
samorządności i budowania wspólnego dobra”.
Herb jest znakiem, symbolem komunikującym treści niewyrażalne przy pomocy
innych znaków (np. pisma), wyprzedza nawet myślenie, odsłania sfery
rzeczywistości nieosiągalne dla człowieka przy pomocy zwykłych środków
poznania.
Herb miejski mówi” o cechach wspólnoty samorządowej, przekazuje informacje
o jej wspólności, służy do jej identyfikacji.
Elementy składowe herbu stanowią tarcza, barwy i godło.
Także połączenie barwy czerwonej i srebrnej w godle herbu symbolizuje [[Odwaga|odwagę]].
Tarcza
Konieczność umieszczenia znaku — godła rozpoznawczego na najbardziej
widocznym miejscu spowodowała, iż najbardziej nadawała się do tego właśnie
tarcza. Często kształt tarczy warunkuje wygląd godła, a także jego kształt.
Umieszczenie godła w polu tarczy spowodowało, iż stronę herbu określa się
z pozycji trzymającego ją (dla patrzącego strona lewa — to prawa strona
heraldyczna). Kształt tarczy zmieniał się wraz ze zmianami w technice i formie
walki. Gdy tarcza miała coraz mniejsze zastosowanie na polu walki, zamienia się
w kartusz i podlega zmianom, jakie występują w sztuce w danym okresie.
Powierzchnię tarczy nazywamy polem. Niekiedy dzielono ją prostymi cięciami na
kilka mniejszych pól. Tarczę podzieloną pionowo nazywamy dwudzielną w słup,
poziomo — dwudzielną w pas. Dzielono również w skos, krzyż, gwiazdę.
Tarcza, na której umieszczono godło Świdnika nawiązuje w kształcie do tarczy
zwanej w heraldyce tarczą hiszpańską (z zaokrągloną podstawą). Jej pole jest
niepodzielne.
Cały [[herb]] nawiązuje do [[Lotnictwo|lotniczego]] charakteru [[Miasto|miasta]], co związane jest z wybudowaniem w [[Świdnik]]u [[WSK PZL Świdnik|fabryki samolotów i śmigłowców]]. Ponadto [[godło]] nawiązuje do pierwszej litery nazwy miasta.
Barwy heraldyczne
Klasyczna heraldyka zna następujące barwy (tynktury): metale — złoto i srebro
oraz kolory — czerwień, błękit, czerń, zieleń, purpurę. Są to barwy zasadnicze.
Z czasem zostały wprowadzone także inne, np. cielista czy naturalna. Pierwotne
barwy były barwami nasyconymi.
W heraldyce polskiej dla określenia złota zamiennie używano koloru żółtego, a dla
srebra — białego.
Dla oznaczenia barw od XVII wieku przyjęto system szrafowania, w którym
zastąpiono barwy odpowiednimi oznaczeniami graficznymi. Pozwoliło to na
łatwiejsze zaznaczanie barw, np. w drukach, szczególnie w przypadku
wykorzystywania metody stalorytniczej. Przykładowo barwa czerwona była
obrazowana kreskami pionowymi, niebieska — poziomymi, srebro — pustym polem.
W heraldyce średniowiecznej wyznawano zasadę, że herb powinien mieć tylko
jeden metal i jedną barwę. Przestrzegano przy tym reguły alternacji zabraniającej
kładzenia barwy na barwę metalu na metal.
Barwy heraldyczne mają swoją symbolikę, np. srebro symbolizuje pokorę,
uczciwość; czerwień — odwagę i waleczność; błękit — wzniosłość, powietrze, niebo.
Specjalne znaczenie przypisywano również kombinacjom barw, np. srebrna
z czerwoną oznaczała odwagę. Dominującą barwą w heraldyce polskiej jest
czerwień. Zaznacza się również przewaga połączeń barwy czerwonej ze srebrem.
Widać tu wyraźnie wpływ herbu państwowego.
W herbie Świdnika występują trzy barwy: pole tarczy ma barwę niebieską godło —
srebrną i czerwoną.
== Historia ==
Figura heraldyczna, czyli godło
W roku [[1977]] w [[Świdnik]]u ogłoszono konkurs na projekt herbu miasta. Spośród trzynastu [[plastyk]]ów biorących udział w konkursie, zwycięzcą został Henryk Szulc z [[Lublin]]a.
W heraldyce występuje wiele rodzajów godeł: zwierzęta, uzbrojenie, elementy
architektoniczne, rośliny, ciała niebieskie, znaki literowe, figury powstałe dzięki
zastosowaniu różnego rodzaju podziału pola, a także kombinacji barw itp.
Symbolika godła stanowi nawiązanie do okoliczności z historii oraz warunków życia
miasta.
W [[1993]] roku zaistniała potrzeba uporządkowania symboliki miejskiej, w związku z czym władze miasta poprosiły lubelski Oddział Polskiego Towarzystwa Heraldycznego o pomoc. Opracowano wtedy obecną wersję herbu, którą wykonał Dariusz Dessauer z [[Lubartów|Lubartowa]]. Obok [[herb]]u opracowano również [[chorągiew (weksylologia)|chorągiew]], [[Flaga|flagę]], [[sztandar]] i [[pieczęć]] miasta, które, razem z herbem, zgodnie z [[Uchwała|uchwałą]] z [[18 marca]] [[1993]] roku stały się znakami miasta [[Świdnik]]a.
Świdnik posiada godło związane z uwarunkowaniami gospodarczych podstaw życia
jego społeczności, z uwzględnieniem najbardziej charakterystycznego faktu
zbudowania tutaj fabryki samolotów. Jednocześnie godło nawiązuje do pierwszej
litery nazwy miasta.,, Wirujące śmigło w kształcie litery Ś” na niebieskim polu,
symbolizującym niebo, przestworza — nieodparcie kojarzy się z lotniczym miastem.
Godło to wykracza poza dotychczasową konwencję heraldyki. Z jednej strony
prezentuje i narzuca patrzącemu wrażenie dynamiki, siły i ruchu, z drugiej .. poprzez
odpowiednie zestawienie barwy srebrnej i czerwonej - wyraźnie ukazuje literę „Ś”,
zwieńczoną zamiast akcentem, lotką skrzydła.
== Bibliografia ==
W heraldyce funkcjonuje specjalny język opisu herbów zwany blazonowaniem.
*P. Jankowski, A. Mieczkowski, S. Myka (red.), ''Nasz Świdnik. 50 lat miasta Świdnika'', Urząd Miasta Świdnik, Świdnik, 2004.
W sposób zwięzły i krótki opisuje on herb. Na tyle zrozumiale i jasno, by na jego
podstawie można było go narysować. Słownictwo używane przy blazonowaniu
należy często do języka staropolskiego, a znane jest z dawnych opisów herbów.
Blazonowanie herbu naszego miasta nie należy do rzeczy łatwych.
W intencji autora projektu: herb jest niejako ruchomy — ma śmigło i ruch rysujący
literę S”. „,Herbarz miast polskich” wyd. w 1994 roku, autorstwa Andrzeja Plewako
i Józefa Wanaga, opisuje nasz herb następująco:,, w polu błękitnym biała
stylizowana duża litera „S” z czerwonym podbiciem”. Autor propozycji blazonowania
herbu, przyjętej przez Radę Miasta Świdnik w uchwale z 18 1111993 r., prof. Józef
Szymański opisał herb w inny sposób: „w polu błękitnym kula srebrna i czerwona
z takąż lotką przy czym ba,wa srebrna układa się w kształt litery >>Ś<<”.
===Bibliografia= Zobacz też ==
*[[Świdnik]]
Nasz Świdnik - 50 lat miasta Świnika, red. R. Jankowski, wyd. Urząd Miasta Świdnik, Świdnik 2004
*[[Flaga Świdnika]]
[[Kategoria:Herby miast województwa lubelskiego|Świdnik]]
| 