Leki przeciwwymiotne: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Ptbotgourou (dyskusja | edycje)
m robot dodaje: ja:制吐薬
m int., polski znak, lit., poprawa linków, WP:SK
Linia 1:
'''Leki przeciwwymiotne''' – leki skuteczne przeciw [[wymioty|wymiotom]] i [[nudności]]om. Leki przeciwwymiotne stosuje się najczęściej w leczeniu [[choroba lokomocyjna|choroby lokomocyjnej]] oraz działania niepożądanego [[opioidy|opioidowych]] [[analgezja|środków znieczulających]], [[znieczulenie ogólne|znieczulenia ogólnego]] oraz [[chemioterapia|chemioterapii]] w [[Nowotwór złośliwy|chorobach nowotworowych]].
 
== Powstawanie wymiotów ==
Wymioty są skutkiem pobudzenia ośrodków wymiotnych [[twór siatkowaty|tworu siatkowatego]] w [[rdzeń przedłużony|rdzeniu przedłużonym]]. Pobudzenie to może pochodzić z [[aparat przedsionkowy ucha|aparatu przedsionkowego ucha]], żołądka i jelit lub [[ośrodek chemowrażliwy|ośrodka chemowrażliwego]], zlokalizowanego na dnie [[komoraukład czwartakomorowy|komory czwartej]]. Można je również wywołać mechanicznym podrażnieniem podniebienia miękkiego. Wymioty mogą też być reakcją odruchową na bóle trzewne (kolka powodowana [[kamica żółciowa|kamicą żółciową]] lub [[kamica nerkowa|nerkową]]).
{{Main|wymioty}}
 
W uruchamianiu odruchu wymiotnego biorą udział głównie: [[acetylocholina]], [[dopamina]], [[serotonina]] i [[histamina]]. W związku z tym leki przeciwwymiotne są antagonistami receptorów dla tych substancji.
== Rodzaje leków przeciwwymiotnych ==
=== [[Antagonista|Antagoniści]] [[receptorbiałka błonowyreceptorowe|receptorów]] [[serotonina|serotoninowych]] (5-HT<sub>3</sub>) ===
Blokują receptory [[serotonina|serotoninowe]] w [[Ośrodkowy układ nerwowy|ośrodkowym układzie nerwowym]] oraz w [[Układ pokarmowy człowieka|cewie pokarmowej]]. Jako takie, można je stosować do leczenia pooperacyjnych wymiotów i nudności spowodowanych [[cytostatykileki cytostatyczne|lekami cytostatycznymi]] oraz [[radioterapia|radioterapią]].
 
Przykłady leków:
* [[Dolasetron]],
* [[Granisetron]],
* [[Ondansetron]],
* [[Tropisetron]],
* [[Palonosetron]].
=== [[Antagonista|Antagoniści]] [[receptorbiałka błonowyreceptorowe|receptorów]] [[dopamina|dopaminergicznych]] (D<sub>2</sub>) ===
Przeciwwymiotnie działajadziałają niektóre [[leki przeciwpsychotyczne|neuroleptyki]], będące antagonistami receptorów D<sub>2</sub> w mózgu. Leki te są stosowane do leczenia nudności i wymiotów związanych z [[nowotwór|chorobą nowotworową]], [[radioterapia|chorobą popromienną]], [[opioidy|opioidami]], [[leki cytostatyczne|lekami cytotoksycznymi]] i [[znieczulenie ogólne|znieczuleniem ogólnym]].
 
Przykłady leków:
* [[Domperidon]],
* [[Droperidol]],
* [[haloperidol]],
* [[chlorpromazyna]],
* [[prometazyna]],
* [[prochlorperazyna]].
Niektóre z tych leków mają ograniczone zastosowanie ze względu na ich pozapiramidowe i uspokajające (sedacyjne) działania uboczne.
 
Linia 31:
 
Przykłady leków:
* [[Metoklopramid]] ,
* [[Alizapryd]].
 
=== [[antagoniści receptora H1|Leki przeciwhistaminowe]] (antagoniści [[receptory histaminowe|receptora H<sub>1</sub>]]) ===
Są to leki przeciwhistaminowe I generacji, stosowane też w łagodzeniu objawów [[alergia|alergii]].
Jako leki przeciwwymiotne są stosowane w leczeniu wielu stanów, m.in. choroby lokomocyjnej i innych zaburzeniach błędnika oraz wymiotów powodowanych podrażnieniem ścian żołądka. Niektóre z nich, w wyjątkowych przypadkach, po konsultacji z lekarzem, mogą być stosowane w zapobieganiu silnym wymiotom porannym w ciąży. Leki te nie są skuteczne w leczeniu wymiotów spowodowanych [[chemioterapia|chemioterapią]].
 
Przykłady leków:
* [[Cyklizyna]],
* [[Difenhydramina]],
* [[Dimenhydrynat]] ,
* [[Meklizyna]],
* [[Prometazyna]] ,
* [[Hydroksyzyna]].
=== [[Kannabinoidy]] ===
Stosowane u pacjentów w wyniszczeniu nowotworowym ([[kacheksjawyniszczenie|kacheksji]]), z wymiotami i nudnościami wywołanymi cytotoksycznością lub u niereagujących na inne środki.
* [[Dronabinol]]
* [[Nabilon]]
Linia 55:
* [[Midazolam]]
* [[Lorazepam]]
=== [[Cholinolityki]] (antagoniści [[Receptory muskarynowe|receptorów muskarynowych]]) ===
* Hioscyna (inaczej [[skopolamina]]) - jest skuteczna w leczeniu wymiotów pochodzenia błędnikowego i powodowanych podrażnieniem ścian żołądka. Mimo że jest najsilniejszym dostępnym środkiem zapobiegającym chorobie lokomocyjnej, nie jest powszechnie stosowana ze względu na liczne działania niepożądane. {{Main|hioscynaskopolamina}}
=== [[kortykosterydy|Glikokortykosteroidy]] ===
* [[Deksametazon]] skuteczny przy podaniu w niskich dawkach na początku znieczulenia ogólnego. Swoisty mechanizm działania nie jest w pełni znany.
=== Inne ===
* [[Trimetobenzamid]]
* [[Imbir lekarski]]
* [[muscymol|Muscimol]]<ref> [http://cameochemicals.noaa.gov/chemical/5082#section1 Chemical Data Sheet] </ref>
 
==Biblografia Bibliografia ==
Janiec Waldemar (red.), ''Kompendium farmakologii'' Wydanie II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006, ISBN 83-200-3589-9