Wersja z 09:06, 2 wrz 2008 edytuj Eteru (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 8416 edycji m disambig (ujednoznacznienie) ← poprzednia edycja		Wersja z 12:43, 24 paź 2008 edytuj anuluj edycję Siałababamak (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 22 197 edycji m WP:SK, int. następna edycja →
Linia 1: {{disambigR\|instytucji finansowania opieki zdrowotnej\|[[Kasa Chorych]] - grupa muzyczna}} '''Kasa chorych''' – nazwa instytucji ubezpieczeniowo-finansowych, których celem było zapewnienie finansowania opieki zdrowotnej ich członkom. Nazwa w [[język polski\|języku polskim]] pochodzi z [[język niemiecki\|języka niemieckiego]] i jest kalką językową oryginalnego niemieckiego wyrażenia ''[[:de:Krankenkasse\|Krankenkasse]]''. Do [[Polska\|Polski]] termin ten przywędrował bezpośrednio z [[Niemcy\|Niemiec]] i funkcjonował jako oficjalna nazwa ubezpieczenia zdrowotnego w okresie dwudziestolecia międzywojennego w latach 1919 - 1933, oraz współcześnie w III Rzeczpospolitej jako nazwa płatnika w latach 1997-2003. Mimo, iż termin "~~Kasa~~kasa chorych" nie jest już używany formalnie w żadnym akcie prawnym, to w potocznej [[język polski\|polszczyźnie]] wciąż jest utożsamiany jako nazwa płatnika w [[Ubezpieczenie\|ubezpieczeniowym]] systemie finansowania opieki zdrowotnej (szczególnie w ujęciu międzynarodowym) i jest używany wymiennie z takimi słowami jak "~~Fundusz~~fundusz" czy "~~Ubezpieczalnia~~ubezpieczalnia". == Historia == Zmiany społeczno-ekonomiczne, które były wynikiem [[Rewolucja przemysłowa\|Rewolucji przemysłowej]] w [[Europa\|Europie]] i [[Ameryka Północna\|Ameryce Północnej]] w [[XIX wiek~~\|XIX wieku~~]]u takie jak [[Migracja ludności\|migracje]] dużych mas ludności z wsi do miast, rozpowszechnienie miejskiego trybu życia, szybkie bogacenie się (lub ubożenie) dużych części społeczeństwa, doprowadziły do tego, iż dotychczasowe metody ochrony zdrowia obywateli (samopomoc, instytucje Kościelne, przyzakładowe lecznice) przestały spełniać swoje zadania. [[Związki zawodowe\|Ruchy związkowe]] i robotnicze zapoczątkowały formowanie (najpierw samodzielnie, później pod auspicjami pracodawców lub władz publicznych) samorządnych organizacji które miały zapewnić swoim członkom i ich rodzinom, pomoc podczas wypadków, chorób, ciąży i macierzyństwa oraz finansowanie wynikłego leczenia oraz zapewnienie bytności materialnej podczas pozostawania w okresie bez pracy (trwale lub z powodu choroby). Pierwszy taki system obejmujący większość pracowników (wykwalifikowanych i nie) na terenie całego kraju powstał w dziewiętnastowiecznych [[Niemcy\|Niemczech]] skąd późnej rozpowszechnił się w wielu krajach [[Europa\|Europy]], a także i za oceanem. Ruchy te oraz dalsze przemiany społeczno-gospodarcze w [[XIX wiek\|XIX]] i [[XX wiek~~\|XX wieku~~]]u w [[Europa\|Europe]] i [[Ameryka Północna\|Ameryce Północnej]] legły u podstaw współczesnych systemów [[Ubezpieczenia społeczne\|ubezpieczeń społecznych]] istniejących w wielu krajach świata w różnych formach (bardziej lub mniej liberalnych) i po różnymi nazwami (Kasy chorych, Fundusze, prywatne lub państwowe towarzystwa i instytucje ubezpieczeniowe). == Kasy Chorych w Polsce == Kasy chorych w [[Polska\|Polsce]] jako system finansowania opieki zdrowotnej obywateli stał się niejako spadkiem po państwach [[rozbiory\|zaborczych]]. Kasy jako instytucje samorządne były już w pełni wykształcone w [[zabór pruski\|zaborach pruskim]] i [[zabór austriacki\|austriackim]], natomiast w [[Królestwo Kongresowe\|Królestwie Kongresowym]] były tworzone od podstaw już na mocy ustawodawstwa polskiego. === lata 1919 - 1933 (1946) === Pierwszym polskim aktem prawnym mówiącym o zapewnieniu opieki medycznej i przewidującym utworzenie systemu Kas chorych był dekret [[Naczelnik Państwa\|Naczelnika Państwa]] z 11 stycznia 1919 r. Dokładny tryb ich tworzenia i funkcjonowania ustaliła zaś ustawa sejmowa z dnia 20 maja 1920 r. Linia 27: Kasy kontraktowały usługi medyczne w sposób podobny jak ma to miejsce współcześnie, ze wszystkimi zaletami jak i mankamentami tego systemu. Również podobnie jak współcześnie były często oskarżane (głownie przez środowiska medyczne) o zaniżanie realnych kosztów usług medycznych oraz o szantażowanie innych niż swoje zakładów opieki zdrowotnej. Te i inne problemy w funkcjonowaniu Kas chorych legły w roku 1933 u podstaw reformy ubezpieczeń społecznych, która polegała na zastąpieniu Kach chorych [[Ubezpieczalnia społeczna\|Ubezpieczalniami społecznymi]] oraz powołaniu [[ZUS\|Zakładu Ubezpieczeń Społecznych]] jako regulatora krajowego systemu ubezpieczeń. Ostatecznie Kasy chorych zakończyły swoją działalność (poza Górnym Śląskiem) na mocy ustawy z dnia 28 marca 1933 r. ''"o ubezpieczeniu społecznem"'' Na Górnym Śląsku kasy chorych zostały zlikwidowane dopiero w roku 1946. Po wojnie po krótkim okresie dalszego współistnienia [[Ubezpieczalnia społeczna\|Ubezpieczalni]] i Górnośląskich Kas chorych (ich liczba wynosiła łącznie 61) władze komunistyczne postanowiły je rozwiązać, przekazując ich kompetencje w całości do [[ZUS~~\|ZUSu~~]]u, a wyodrębnione finansowanie opieki medycznej bezpośrednio do [[budżet państwa\|budżetu państwa]] (poprzez odpowiednie środki celowe [[Ministerstwo Zdrowia\|Ministerstwa Zdrowia]]). === lata 1997 - 2003 === Konieczność przeprowadzenia reformy systemu finansowania oraz funkcjonowania opieki zdrowotnej w [[Polska\|Polsce]] postulowano już od początku lat 90~~-tych~~. [[XX wiek~~\|XX wieku~~]]u. Szczególnie trudna sytuacja finansowa budżetu państwa doby transformacji ustrojowych i gospodarczych wymuszała dyskusje na temat powrotu do ubezpieczeniowego (lub mieszanego) systemu finansowania [[służba zdrowia\|służby zdrowia]]. Po wygranych przez koalicję [[AWS]] wyborach parlamentarnych w 1997 r. [[rząd Jerzego Buzka]] przystąpił do wdrażania tzw. [[Program czterech reform\|Programu czterech reform]]. Obok reformy administracji, reformy edukacji oraz reformy systemu emerytalnego wprowadzono reformę dotychczasowego funkcjonowania i finansowania opieki medycznej. Reforma zakładała odejście od całościowego finansowania [[służba zdrowia\|służby zdrowia]] z [[budżet państwa\|budżetu państwa]], przejście na system mieszany ubezpieczeniowo-budżetowy, oraz całkowitej reorganizacji struktur własnościowych i funkcyjnych w publicznym lecznictwie (wprowadzenie [[SPZOZ\|~~SPZOZ'ów~~SPZOZów]], instytucji [[lekarz rodzinny\|lekarza rodzinnego]], oraz liberalizacja przepisów stanowiących podstawę dla zakładania niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej czyli ~~NPZOZ'ów~~NPZOZów). Zgodnie z ustawią z dnia 6 lutego 1997 ''o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym'', ponownie do życia powołano Kasy Chorych jako publiczne instytucje ubezpieczeniowe. Powstało 16 regionalnych Kas chorych (po jednej w każdym nowo utworzonym [[województwo\|Województwie]]), oraz jedną branżową Kasę chorych dla Służb mundurowych (która miała być zalążkiem innym branżowych a w przyszłości prywatnych Kas chorych) działającą na terenie całego kraju. Pierwotnie składkę na ubezpieczenie zdrowotne pobierano wraz z [[PIT\|podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT)]]. Od początku ponownego istnienia systemu Kas chorych, został on obarczony wieloma błędami (już w fazie projektowania) prawnymi i proceduralnymi. Podstawowy postulat reformy mówiący o tym, że "pieniądz będzie szedł za pacjentem" oraz, że pieniądze będą wydawane racjonalnie nie mógł być realizowany z powodu początkowo braku, a następnie złego funkcjonowania [[Rejestr Usług Medycznych\|Rejestru Usług Medycznych (RUM)]]. Kontraktowanie nowych umów z zakładami opieki zdrowotnej było utrudnione a często wręcz nazywane "kontraktowaniem w ciemno" gdyż nikt tak naprawdę nie wiedział ile zostało wykonanych usług medycznych i jaka była ich realna cena. Podobnie jak przed wojną, środowiska medyczne, szczególnie nowo powstała branża "~~Menedżerów~~menedżerów ~~Służby~~służby zdrowia", uskarżały się na [[biurokracja\|biurokrację]], zaniżanie przez Kasy cen i limitów usług, a co najważniejsze szantaż gdyż jako monopolista na terenie danego [[województwo\|województwa]] Kasa mogła dyktować swoje warunki gdyż i tak nie było alternatywy. Późniejsze znany prawne nie zmieniły tego stanu rzeczy gdyż mało która kasa decydowała się na kontrakty z zakałami opieki zdrowotnej z poza swojego terenu. Wiele kontrowersji budził też system [[promesa\|promes]], które wydawały Kasy swoim członkom na leczenie się (głownie w ośrodkach specjalistycznych) poza działaniem Kasy (Kasy tłumaczyły to koniecznością kontroli rozliczeń miedzy nimi samymi). Te i wiele innych negatywnych zjawisk w funkcjonowaniu Kas chorych, połączonych z niskimi zarobkami pracowników służby zdrowia (słynna "ustawa 203"), doprowadziły do niezadowolenia społecznego oraz wielu protestów (akcje związków zawodowych, pikiety, okupacje siedzib Kas). Ponownie system finansowania służby zdrowia stał się tematem kłótni i rywalizacji politycznych. W kampanii przed wyborczej w roku 2001 [[Sojusz Lewicy Demokratycznej]] przedstawił koncepcje zastąpienia 16 regionalnych Kas chorych kilkoma rywalizującymi ze sobą funduszami, działającymi na teranie całego kraju, oraz z jedną instytucją nadzorczą regulująca rynek ubezpieczeń zdrowotnych w kraju. Po wygranych przez [[SLD]] wyborach ostatecznie koncepcja wolnorynkowa przegrała i postawiono powołać jedne [[Narodowy Fundusz Zdrowia]] z oddziałami regionalnymi (w miejsce starych Kas w województwach) i centralą w [[Warszawa\|Warszawie]]. Pierwotne palny ponownego przywrócenia kontroli ministerstwa nad pieniędzmi ubezpieczonych w [[NFZ]] zostały zakwestionowane przez [[Trybunał Konstytucyjny]]. Ostatecznie Kasy ponownie przestały funkcjonować w roku 2003. Linia 45: == Kasy Chorych w Niemczech i innych krajach == System ubezpieczeń zdrowotnych opartych na publicznych i prywatnych instytucjach ubezpieczeniowych działających pod nazwą Kas chorych funkcjonuje współcześnie w [[Niemcy\|Niemczech]]. Po latach publicznego finansowania lecznictwa w Niemczech ponownie wprowadzono kapitał prywatny do systemu. Decyzja ta była wynikiem negatywnych zmian w strukturze społeczeństwa niemieckiego w latach 80~~-tch~~. i 90~~-tych~~. [[XX wiek~~\|XX wieku~~]]u. Starzejące się społeczeństwo, [[zjednoczenie Niemiec]] i migracje wewnętrzne, oraz duża [[imigracja]] pracowników pracujących na czarno ze [[Europa Wschodnia\|Wschodniej Europy]] i [[Azja\|Azji]] (głownie [[Turcy\|Turków]]) doprowadziło do zapaści państwowego systemu finansowania opieki zdrowotnej. Podobne rozwiązania jak w Niemczech, zastosowano w wielu krajach [[Europa\|Europy]]. Kasy chorych funkcjonują dziś między innymi w [[Austria\|Austrii]], [[Holandia\|Holandii]] i [[Szwajcaria\|Szwajcarii]]. == Linki ~~Zewnętrzne~~zewnętrzne == * [http://www.muzeum.warszawa1939.pl/osoba.php?osoba_id=13 Kasy chorych w latach 1919 - 1933 (1946) na stronie muzeum Fundacji Warszawa1939.pl] * [http://www.biuletyn.e-gap.pl/index.php?view=artykul&artykul=46 Kasy Chorych i ich problemy w latach 1999-2003]

Kasa chorych: Różnice pomiędzy wersjami