Wzgórza Dalkowskie: Różnice pomiędzy wersjami

Wzgórza Dalkowskie, położone są w południowo-zachodniej Polsce, w północno-środkowej części [[Wał Trzebnicki|Wału Trzebnickiego]] pomiędzy [[dolina Bobru|doliną Bobru]] a [[Obniżenie Ścinawskie|Obniżeniem Ścinawskim]], na obszarze północno-zachodniej części [[województwo dolnośląskie|województwa dolnośląskiego]] i południowo-wschodniej części [[województwo lubuskie|województwa lubuskiego]]. Około 30 km na półnoć od [[Legnica|Legnicy]]. W centralnej części obniżenia położona jest miejscowość [[Dalków]]. Od północy wzgórza graniczą z [[Oniżenie Nowosolskie|Obniżeniem Nowosolskim]], od północnego- wschodu z [[Pradolina Głogowska|Pradoliną Głogowską]], od wschodu z [[Obniżenie Ścinawskie|Obniżeniem Ścinawskim]], od południa i południowego- zachodu z [[Wysoczyzna Lubińska|Wysoczyzną Lubińską]], [[Równina Szprotawska|Równiną Szprotawską]] i [[Bory Dolnośląskie|Borami Dolnośląkimi]] ([[Bory Szprotawskie]]), a od zachodu oddzielone są doliną rzeki [[Bóbr (rzeka)|Bóbr]] od [[Wzniesienia Żarskie|Wzniesień Żarskich]].

Jest to pasmo [[Wzgórza morenowe|wzgórz morenowych]], stanowiące jednostkę [[makroregion]]u [[Wał Trzebnicki|Wału Trzebnickiego]], w kształcie prostokąta, o powierzchni około 1 200 km² rozciągające się łukowo od [[Nowogród Bobrzański|Nowogrodu Bobrzańskiego]] na zachodzie, do [[Chobienia|Chobieni]] na wschodzie, na długości 100 km, przy szerokości 10-12 km., jest [[wysoczyzna|wysoczyzną]] położoną na wysokości od 90 do 230 m n.p.m., poprzecinaną [[wąwóz|wąwozami]] ułożonymi południkowo, która stanowiąc podjednostką Wału Trzebnickiego jest terenem o podobnym charakterze. Cechuje się asymetrią poprzeczną, [[Odra (rzeka)|Odra]] płynie po północno-wschodniej stronie wzgórz. Północna część wzgórz ma charakter rolniczy pokryta [[łąka]]mi i [[pole uprawne|polami uprawnymi]]. Południową część w większości zajmują tereny leśne. Najwyższym wzniesieniem wzgórz Dalkowskich jest wzniesienie Ustronie – 230 m n.p.m. położone koło [[Jerzmanowa|Jerzmanowej]]. Jest to obszar jednolity pod względem geograficznym, przyrodniczym i kulturowym, posiadający wysokie walory przyrodnicze. Na obszarze wzgórz położone sa cztery [[rezerwat przyrody|rezerwaty przyrody]], [[Obszar Chronionego Krajobrazu]] "Wzgórza Dalkowski", [[Zespół przyrodniczo-krajobrazowy]] "Grodowiec", oraz liczne [[użytek ekologiczny|użytki ekologiczne]] i [[pomnik przyrody|pomniki przyrody]] oraz walory kulturowe kościoły, pałace, zamki, parki podworskie, [[Sanktuarium Maryjne w Grodowcu|sanktuarium maryjne]] i grodziska [[Dziadoszanie|Dziadoszan]].

* [[Wzgórza Kożuchowskie]] jest to północno-zachodnia część wzgórz którą stanowi [[morena]] o max. wysokości do 197 m n.p.m.

Rzeźba terenu wzgórz jest w największej części efektem [[zlodowacenie bałtyckie|zlodowaceń bałtyckiego]] i [[zlodowacenie środkowopolskie|środkowopolskiego]]. Wzgórza Dalkowskie są malowniczą pozostałością działalności [[lodowiec|lodowca]] stanowią ciąg wzniesień, których średnia wysokość sięga 197 m. Rzeźba terenu jest bardzo urozmaicona. Wzgórza opadają bardziej stromo w kierunku ku północy w stronę [[Pradolina Głogowska|Pradoliny Głogowskiej]], a łagodniej na południe do Równiny Szprotawskiej i [[Wysoczyzna Lubińska|Wysoczyzny Lubińskiej]]. Forma wału zarysowuje się wyraźnie w części środkowej, gdzie występuje kulminacja 230m, w kierunku zachodnim i wschodnim wzniesienia obniżają się i stają się bardziej płaskie. Liczne pagórki i grzbiety często bez nazw poprzecinane są szerokimi dolinami.

Do piękniejszych wzniesień Dalkowskich Wzgórz, z których roztaczają się malownicze widoki należą: Bonowska Góra -– 229 m n.p.m., Dalkowskie Wzgórza -– 230 m n.p.m., Góra św. Anny -– 175 m n.p.m.

Wzgórza są częścią pasa wzniesień moren czołowych [[Wał Trzebnicki|Wału Trzebnickiego]], których powstanie wiąże się z młodszą fazą [[zlodowacenie|zlodowacenia środkowopolskiego]], kiedy [[lądolód]] zatrzymał się na krawędzi linii [[stadiał]]u warty, [[czoło lodowca]] naniosło zwały moren końcowych i spiętrzył swym naciskiem ilaste podłoże. Na skutek nacisku lądolodu osady starsze [[trzeciorzęd]]owe w części [[strop (geologia)|stropowej]]owej utworzyły wysoki wał, który zatrzymał nasunięcie lądolodu i włączony został w strefę tzw. [[glacitektonika|glacitektonicznych]] zaburzeń [[morena końcowa|moren końcowych]]. Na południowym przedpolu wału powstały wówczas piaszczyste stożki wód roztopowych zwane [[sandry|sandrami]].

Okolice wzgórz zamieszkuje ludność napływowa, po [[II wojna światowa|wojnie]] przybyli tu ludzie z centralnej Polski, [[repatriacja|repatrianci]] z [[Zabużanie|Kresów]] oraz ludzie powracający z [[emigracja|emigracji]]. Większość ludności zamieszkuje w środowisku wiejskim.

Obszar wzgórz należy do strefy umiarkowanej klimatycznie, leży w pasie przejściowym klimatu ciepłego morskiego do ciepłego kontynentalnego. Najkorzystniejsze warunki termiczne występują na najbardziej płaskich terenach wysoczyzny. Klimat jest łagodny, o ciepłej i łagodnej zimie stosunkowo ciepłym okresie latnimletnim. Średnie temperatury dobowe wynoszą, w zaokrągleniu: stycznia -– +1C, lipca -– +18 C roczna -– +8 C. Opady atmosferyczne w skali rocznej wynoszą około 732 mm, a w okresie letnim okołokoło 550 mm. Przeważają wiatry zachodnie i południowo-zachodnie. Okres wegetacyjny trwa około 220 dni.

Wzgórza Dalkowskie należą do [[zlewisko|zlewiska]] [[Morze Bałtyckie|Morza Bałtyckiego]], położone są w [[dorzecze|dorzeczu]] [[Odra|Odry]]. Największą rzeką jest [[Rudna (rzeka)|Rudna]] lewostronny dopływy Odry. Wody z północno-wschodnich zboczy wzgórz odprowadza kilka niedużych cieków, m.in. Czarna – dopływ rzeki Rudnej, Kanał Głogowski, Rzuchowska Struga , Guzicki Potok i kilka mniejszych strumieni bez nazwy. Z południowo-zachodnich zboczy wody odprowadzane są przez potoki i strumienie stanowiące dopływy [[Szprotawa (rzeka)|Szprotawy]]. Potoki do ujść przebijają się przez wzgórza malowniczymi dolinami.

Lesistość obszaru Wzgórz Dalkowskich jest niewielka zajmuje niecałe 10% całości powierzchni. Lasy występują niewielkimi płatami i tworzą przede wszystkim [[monokultura sosnowa|monokultury sosnowe]] najczęściej na [[siedlisko|siedliskach]] nieborowych. Wzgórza miejscowo porastają [[las mieszany|lasy mieszane]], z fragmentami pierwotnej buczyny. W miejscach o dużym nachyleniu dominuje [[świerk]]. W [[poszycie|poszyciu]] i [[runo|runie]] roślinność wykazuje cechy właściwe dla terenów [[pogórze|pogórza]]. Najciekawsze fragmenty wzgórz objęte są ochroną rezerwatową, na Grzbiecie Dalkowskim utworzono [[Obszar chronionego krajobrazu|obszar krajobrazu chronionego]]. Dla północnej części charakterystyczne są kultury leśne, z przewagą suchych borów sosnowych. Do wyróżniających się środowisk należy pas podmokłych [[olsza|olszyn]] wzdłuż odcinka Krzyckiego Rowu i [[enklawa|enklawy]] wydm w okolicy [[Krzekotówek|Krzekotówka]]. W lasach Wzgórz Dalkowskich występują liczne [[gatunek chroniony|gatunki chronionych]] roślin, występuje około 300 stanowisk roślin chronionych. W [[las łęgowy|lasach łęgowych]] występuje: [[pierwiosnka wyniosła]], [[listera jajowata]], [[śnieżyca wiosenna]], [[kopytnik pospolity]], [[czarna porzeczka]]. Z suchymi lasami liściastymi związane są: [[lilia złotogłów]], [[marzanka wonna]], kwitnący i owocujący [[bluszcz pospolity]], [[barwinek pospolity]], [[wiciokrzew pomorski]], [[konwalia majowa]], [[widłak goździsty]] i wiele innych. Faunę reprezentują ssaki:głównie są to [[sarna|sarny]], [[jeleń|jelenie]], [[dzik]]i z mniejszych ssaków występują [[zając]]e, [[tchórz]]e, [[łasica|łasice]], [[kuna|kuny]], [[wiewiórka|wiewiórki]]. [[Płazy]] i [[gady]] występujące w tym rejonie to [[zaskroniec|zaskrońce]], [[padalec|padalce]], [[traszka|traszki]], ślimaki i żaby..