Teatr (budynek): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
LaaknorBot (dyskusja | edycje)
m robot dodaje: pt:Teatro (arquitectura)
Skotos (dyskusja | edycje)
m Ujednoznacznienie linku z Scena na Scena (teatr) przy pomocy Popups
Linia 5:
W okresie [[średniowiecze|średniowiecza]] nie budowano obiektów przeznaczonych dla odgrywania w nich widowisk teatralnych. Przedstawienia odbywały się w [[kościół (budynek)|kościołach]], w salach [[Zamek|zamkowych]] lub na prowizorycznie wzniesionych scenach, [[podium|podiach]] z ustawioną dekoracją w postaci lekkich ścianek symbolicznie wydzielających wnętrza rozgrywanej sztuki. Czasem był to ażurowy [[pawilon]] tzw. "mansjon" symbolizujący obiekt, w którym przebiega akcja sztuki.
 
Stałe obiekty, przeznaczone specjalnie dla wystawiania sztuk zaczęto wznosić dopiero w [[XVI wiek|XVI]] – [[XVII wiek]]u. W budynkach takich umieszczano [[scenaScena (teatr)|scenę]] i widownię w jednym dużym pomieszczeniu. Forma architektoniczna takiego rozwiązania wzorowana była na scenach ustawianych np. na dziedzińcach zamkowych, placach przy zajazdach itp. wcześniejszych podwyższeń na których rozgrywała się sztuka obserwowana przez widzów z okalających place [[ganek (architektura)|ganków]], [[okno|okien]] i [[balkon]]ów. W budynku teatralnym znajduje się wiele innych pomieszczeń przeznaczonych dla aktorów (np. [[garderoba|garderoby]], charakteryzatornie), rekwizytornie, pracownie, w których przygotowywane są dekoracje, rekwizyty, stroje (ubrania, peruki) i wiele innych pomieszczeń niezbędnych dla przygotowania przedstawienia (np. sale prób śpiewu, tańca). Oprócz pomieszczeń zaplecza technicznego związanego z właściwym oświetleniem, nagłośnieniem itp. w budynku teatralnym znajdują się miejsca ogólno dostępne dla widza. Wejście do teatru, zazwyczaj wykonane w reprezentacyjnej formie prowadzi przez [[hall (budownictwo)|hall]] do [[foyer]]. Widownia teatralna często złożona jest z części parterowej o [[amfiteatr]]alnie ustawionych rzędach krzeseł i części piętrowej rozlokowanej [[balkon]]ach. Balkony zajmują dwa-, trzy- czasem cztery piętra. Najwyższe nazywane są "jaskółkami", dawniej mieściły tylko miejsca stojące. Balkony, najczęściej tylko pierwszego piętra, dzielone są na [[loża|loże]]. Najbardziej reprezentacyjne miejsca na widowni umieszczone są w loży balkonu I piętra, na wprost sceny. Przy lożach, zwłaszcza przy loży środkowej, umieszczano mały [[gabinet]] służący do odpoczynku i spotkań towarzyskich w trakcie [[antrakt]]u. Loże budowano także w poziomie parteru, pod usytuowanymi nad nimi balkonami.
 
Scena oddzielona jest od widowni tzw. [[rampa (teatr)|rampą]]. W czasach obecnych jest to po prostu krawędź sceny. Dawniej wzdłuż niej ustawiano szereg lamp oświetlających scenę. W zagłębieniu przed sceną, częściowo pod nią mieści się pomieszczenie dla orkiestry (w teatrach przystosowanych do wystawiania spektakli muzycznych: oper, baletu). Dawniej, w środkowej części sceny, tuż przy rampie umieszczano tzw. budkę suflera. Z widowni była widoczna w postaci wystającej nad poziom sceny niskiej osłony, często w kształcie muszli. Kurtyna oddzielająca scenę od widowni składa się właściwie z trzech zasłon. Najlżejsza używana jest do zasłaniania sceny podczas przerw w przedstawieniu. Druga, często o bogatej dekoracji widoczna jest przez widzów tuż przed widowiskiem Trzecia oddziela scenę od widowni w czasie, gdy teatr jest zamknięty dla widzów. Pełni ona rolę przegrody pożarowej, zabezpieczając teatr.