Butryny: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m →Historia: poprawa linków |
m lit., drobne redakcyjne |
||
Linia 33:
'''Butryny''' – (niem. ''Wuttrienen'') [[wieś]] w [[Polska|Polsce]] położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[gmina Purda|gminie Purda]]. [[podział administracyjny Polski 1975-1998|W latach 1975-1998]] miejscowość administracyjnie należała do [[województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]].
Wieś sołecka na terenie historycznej [[Warmia|Warmii]], ze
Nazwa wsi pochodzi najprawdopodobniej od imienia pruskiego osadnika ''Butrym'' lub od domu (''but'' - dom).
Przez Butryny przebiegają trzy szlaki rowerowe, m.in.:
* żółty szlak rowerowy gminy Purda ([[Olsztyn]]-[[Zgniłocha]] 25 km)
* zielony szlak gminy [[Purda]] dookoła Butryn (15 km)
=== Historia===
Wieś założona na śródleśnej polanie w [[1412]] r. przez [[Kapituła Warmińska|Kapitułę Warmińską]], lokowana na prawie chełmińskim. W akcie lokacyjny dwaj Prusowie: ''Dibken'' i ''Kuniken'' otrzymali 40 włók, celem założenia wsi. W 1415 r. nazwę wsi zapisano jako ''Wotrienen'', w roku 1576 - ''Putrinen'', natomiast w 1615 r. zapisano jako ''Wutrienen'' i ''Wotrinen''. Pierwszy kościół wymieniany jest w dokumentach już w XIV w.<ref>J. Chłosta :Słownik Warmii", Wydawnictwo Littera, Olsztyn 2002</ref>
W czasie wojny polsko-krzyżackiej w [[1519]]-[[1521]] roku wieś była częściowo zniszczona. Pod Butrynami społeczność warmińska uroczyście witała nowych biskupów, przybywających z Rzeczypospolitej (zobacz [[Bałdy#Aleja_Biskupów|Aleja Biskupów)]]).
W [[1863]] roku schronili się tu polscy powstańcy. W 1883 r. we wsi została założona biblioteka Towarzystwa Czytelni Ludowych, natomiast w 1891 r. w Butrynach powstało Polsko-Katolickie Towarzystwo Ludowe pod wezwaniem św. Józefa. Towarzystwo Ludowe wystawiło miedzy innymi widowisko sceniczne pt. "Swaty warmińskie", autorstwa [[Jan Liszewski|Jana Liszewskiego]]. Jeszcze na początku XIX wieku nabożeństwa w miejscowym kościele odbywały się wyłącznie w języku polskim. Z tego okresu pochodzą liczne nagrobki znajdujące się na pobliskim cmentarzu, z napisami w języku polskim. W roku [[1883]] pracował tu znany działacz warmiński ks. [[Walenty Barczewski]] ([[1856]]-[[1928]]). W latach [[1903]]-[[1933]] proboszczem był ks. [[Wacław Osiński]] ([[1868]]-[[1945]]), polski działacz narodowy ([[Związek Polaków w Prusach Wschodnich]]) i oświatowy, szykanowany przez władze niemieckie. Obecnie proboszczem jest ks. [[Jan Pietrzyk]]. W plebiscycie w roku 1920 za Prusami Wschodnimi oddano w Butrynach 306 głosów, za przynależnością do Polski - 168 głosów.
Linia 61:
=== Zabytki ===
We wsi znajduje się [[Kościół (budynek)|kościół]] murowany pod wezwaniem św. Jakuba Apostoła, wybudowany w [[1689]] (wcześniejszy spłonął w 1682 r.), konsekrowany w [[1724]], uległ zniszczeniu w czasie [[pożar]]u w [[1886]]. Odbudowany został w latach [[1887]]-[[1888]] w stylu neogotyckim, z wykorzystaniem starych murów. Ołtarz barokowy pochodzący z 1681. W bocznym ołtarzu obraz św. Antoniego z Dzieciątkiem w XVII w.
We wsi [[cmentarz]] z licznymi, zabytkowymi nagrobkami. Obok cmentarza, przy drodze na [[Przykop (powiat olsztyński)|Przykop]], aleja starych drzew (głównie [[jesion|jesiony]]).
| |||