Mina wytykowa: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Ujednoznacznienie linku z Mina na Mina (wojskowość) przy pomocy Popups
fotka i drobne ulepszenia
Linia 1:
'''Mina wytykowa''' - rodzaj uzbrojenia [[okręt|okrętów]], używanego w drugiej połowie [[XIX]] wieku, nazywana także [[torpeda|torpedą]] wytykową.
[[File:19th century Spar torpedo boat.jpg|thumb|300px|Kuter parowy z miną wytykową (w położeniu marszowym)]]
 
Mina wytykowa był to [[ładunek wybuchowy]] ([[Mina (wojskowość)|mina]]) umieszczony na długiej - kilkumetrowej belce (wytyku), przytwierdzonej do [[dziób okrętu|dziobowej]] części okrętu. Stosowany był głównie na małych [[kuter (okręt)|kutrach]] parowych, pierwowzorach [[kuter torpedowy| kutrów torpedowych]], na których był najefektywniejszy z powodu małych rozmiarów, ułatwiających podpłynięcie, ale także stanowił uzbrojenie większych okrętów, np. [[torpedowiec|torpedowców]]. Przed użyciem, minę wytykową opuszczano pod powierzchnię wody. Okręt uzbrojony w minę wytykową podpływał z możliwie dużą prędkością bezpośrednio do [[burta|burty]] wrogiego okrętu i starał się uderzyć miną w tę burtę, co powodowało wybuch miny obok części podwodnej atakowanego okrętu. Zazwyczaj używano [[zapalnik]]a uderzeniowego, powodującego wybuch miny przy uderzeniu. Uzbrojenie to było jednak niebezpieczne w użyciu, gdyż wymagało podejścia na bezpośrednią bliskość atakowanego okrętu, a wybuch miny zagrażał także samemu kutrowi. Zbliżoną bronią tego okresu były także miny holowane za kutrem, jednakże okazały się mniej skuteczne i jeszcze trudniejsze w użyciu. Miny wytykowe ostatecznie zanikły z chwilą bardziej powszechnego wprowadzenia udoskonalonych [[torpeda|torped]] samobieżnych.
== Historia użycia ==
 
[[Image:CSS David drawing.jpg|thumb|300px|Szkic "Davida" z widoczną miną wytykową]]
Prawdopodobnie jako pierwsi miny wytykowe zastosowali i użyli bojowo [[Skonfederowane Stany Ameryki|konfederaci]] podczas [[wojna secesyjna|wojny secesyjnej]] w USA. Po kilku nieudanych próbach, w nocy 5 października [[1863]] konfederacki kuter [[CSS David|CSS "David"]] uszkodził w ten sposób [[fregata pancerna|fregatę pancerną]] Unii USS "New Ironsides" pod [[Charleston (miastoKarolina w Karolinie PołudniowejPołudniowa)|Charleston]]. Następnie 17 lutego [[1864]] konfederacki [[okręt podwodny]] CSS "[[CSSH.L. Hunley|Hunley]]", uzbrojony także w minę wytykową, zatopił [[slup wojenny|slup]] USS "[[USS Housatonic (1862)|Housatonic]]" (mina użyta w "Hunley" odpalana była na nieco innej zasadzie, gdyż wyposażona była w harpun do wbicia jej w drewniane poszycie okrętu; po uderzeniu w burtę okrętu i przyczepieniu miny okręt podwodny miał się wycofać i odpalić minę za pomocą sznura, którym była połączona z okrętem podwodnym). Z kolei, w nocy z 27 na 28 października 1864 kuter parowy Unii (kapitan [[William B. Cushing]]) zatopił konfederacki okręt pancerny [[CSS Albemarle|CSS "Albemarle"]] na rzece Roanoke.
 
Następnie, siły rosyjskie pod dowództwem wiceadmirała [[Stiepan Makarow|Stiepana Makarowa]] intensywnie używały bojowo kutrów z minami wytykowymi podczas wojny rosyjsko-tureckiej w [[1877]] roku. Kutry takie zatopiły nocą 14 maja (wg kalendarza juliańskiego) 1877 turecki [[monitor (okręt)|monitor]] "Seyfi" na [[Dunaj]]u.