Czopek (farmaceutyka): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
poszerzyłam |
|||
Linia 1:
{{disambigR|formy przyjmowania leków|[[czopki]] - światłoczułe receptory [[
{{wikisłownik|czopek}}
[[Plik:Suppositories three different sizes 2.jpg|right|200px|thumb|Czopki o wadze 1 g, 2 g i 3 g]]
Linia 10:
== Zalety i wady czopków ==
'''Zalety:'''
* Dzięki podaniu leku drogą inną niż doustna, częściowo eliminuje się [[efekt pierwszego przejścia]] przez wątrobę. Lek uwolniony z czopka wchłania się przez błonę śluzową odbytnicy i drogą żyły brzusznej środkowej i górnej trafia od razu do krążenia ogólnego. Dzięki temu zwiększa się [[Dostępność biologiczna|biodostępność]] leków, gdyż ich metabolizm jest wolniejszy.
* Możliwość bezpiecznego podania leków drażniących przewód pokarmowy oraz nietrwałych w środowisku [[
* [[Lek]] można podać pacjentom nieprzytomnym, wymiotującym i innym, u których doustna droga podania jest niemożliwa lub niewskazana.
* Możliwość miejscowego działania na odbytnicę.
Linia 22:
* Droga podania doodbytniczego może być uważana za nieestetyczną.
== Metody sporządzania czopków ==
=== Metoda ręczna ===
Jest to metoda stosowana wyłącznie w recepturze [[apteka|aptecznej]].
Polega na rozcieraniu substancji stałych mających się znaleźć w czopku razem z podłożem i następnie formowaniu z powstałej masy czopków. Jeśli lek jest rozpuszczalny w wodzie, najpierw się go rozpuszcza, a potem włącza do podłoża.
=== Metoda wytłaczania w czopikarce ===
Stosowana jest zarówno w aptekach jak i w przemyśle (rzadziej). Nadaje się wyłącznie do produkcji czopków na podłożach lipofilowych.
Produkcja czopków w czopikarce polega na wymieszaniu wszystkich składników czopka (z odpowiednim nadmiarem podłoża) i umieszczeniu mieszaniny w komorze czopikarki. Następnie za pomocą tłoka wyciska się czopki przez odpowiednią formę.
=== Metoda wylewania ===
Jest to metoda powszechnie wykorzystywana przez przemysł farmaceutyczny. Stosuje się ją również w recepturze aptecznej.
Linia 43:
Podłoża czopkowe są substancjami, lub mieszaninami substancji, stanowiącymi środowisko, w którym umieszcza się substancję leczniczą. Ich zadaniem jest nadawanie czopkom odpowiedniego kształtu i właściwości, w związku z czym muszą wykazywać pewne cechy.
Podłoża czopkowe nie mogą się topić w temperaturze pokojowej, ale jednocześnie muszą wykazywać małą róznicę w temperaturze topnienia i krzepnięcia (topnieć lekko ogrzane i krzepnąć szybko w temperaturze pokojowej). Muszą wykazywać lepkość, zapewniającą równomierne rozmieszczenie substancji leczniczej i zapobiegającą jej opadaniu na dno, w trakcie procesu technologicznego. Podłoża powinny wykazywać zjawisko [[kontrakcja|kontrakcji]], czyli zmniejszać objętości w trakcie krzepnięcia. Cecha ta jest szczególnie korzystna w produkcji czopków metodą wylewania, z wykorzystaniem form wielokrotnego użytku - czopki zmniejszające się podczas krzepnięcia można łatwo wyjąć z formy, bez uszkadzania. Dobrej jakości podłoża czopkowe powinny ponadto posiadać dobre właściwości [[
=== Podział podłoży ===
* Podłoża [[hydrofobowość|lipofilowe]], nierozpuszczalne w wodzie. Podłoża lipofilne topią się w temperaturze ciała (35–37 [[skala Celsjusza|°C]]) i w ten sposób uwalniają substancję czynną. Do grupy tej zalicza się następujące substancje:
** [[
*** [[masło kakaowe]]
*** [[Olej z orzechów arachidowych|olej arachidowy]]
** Glicerydy syntetyczne zawierające obok trójglicerydów jedno- i dwuglicerydy kwasów: [[kwas stearynowy|stearynowego]], [[kwas mirystynowy|mirystynowego]], [[kwas palmitynowy|palmitynowego]]. Tworzą [[emulsja|emulsje]] typu woda/olej; najczęściej wykazują kontrakcję; są stosunkowo trwałe i mają małą rozpiętość między temperaturą topnienia i krzepnięcia. Ich główną wadą jest łamliwość. Przykłady:
*** witepsol,
*** massa estarinum,
*** Adeps solidus
* Podłoża [[hydrofilowość|hydrofilne]], rozpuszczalne w wodzie. Podłoża hydrofilowe uwalniają lek po rozpuszczeniu się w wydzielinie, obecnej w miejscu stosowania. Niektóre podłoża są [[
** podłoża żelatynowo-glicerolowe - stanowią mieszaninę [[żelatyna|żelatyny]], [[woda|wody]] i [[
** [[Poli(tlenek etylenu)|Makrogole]] (PEG) - jako podłoża czopkowe stosuje się mieszaninę polimerów o masach od 400-6000. Konsystencja zależy od proporcji składników – im więcej cząsteczek ciężkich, tym mniej płynne podłoże. Wszystkie mieszaniny używane jako podłoża, topnieją w temperaturze wyższej od 40[[skala Celsjusza|°C]]. Są higroskopijne, trwałe, odporne na temperaturę i dobrze rozpuszczają wiele substancji leczniczych.
== Jakość czopków ==
Linia 76:
Innym wyznacznikiem jakości czopków jest ich czystość [[mikrobiologia|mikrobiologiczna]]. Czopki doodbytnicze, jako leki przeznaczone do jam ciała, powinny spełniać wymagania czystości<ref>Farmakopea Polska VI</ref>:
* nie więcej niż 1000 bakterii i 100 grzybów w jednym [[gram]]ie leku,
* nieobecność drobnoustrojów z gatunków: ''[[Gronkowiec złocisty|Staphylococcus aureus]]''
* nie więcej niż 100 drobnoustrojów z rodzaju ''[[Enterobakterie|Enterobacteriaceae]]'' i innych pałeczek [[Bakterie Gram-ujemne|Gram-ujemnych]] w 1 gramie leku.
W globulkach dopochwowych wymagania czystości mikrobiologicznej są takie jak dla czopków doodbytniczych i dodatkowo wymaga się, aby leki te były wolne od bakterii z gatunków: ''[[Pałeczka ropy błękitnej|Pseudomonas aeruginosa]]'' i ''[[Pałeczka okrężnicy|Escherichia coli]]''.
== Bibliografia ==
| |||