Śmierć mózgu: Różnice pomiędzy wersjami

'''Śmierć mózgu''' – definicja śmierci utożsamiająca [[śmierć]] człowieka jako całości z nieodwracalnym ustaniem funkcji mózgu. Obecnie przyjęta w Polsce definicja śmierci jako śmierci całego mózgu obowiązuje od 2007 roku.

Rozpoznanie śmierci mózgu pozwala na zaprzestanie dalszego, niecelowego leczenia oraz na pobranie ze zwłok narządów do celów transplantacyjnych.

 

Klasyczna, przyjęta przez wieki definicja śmierci głosiła, że śmierć człowieka jako całości równoznaczna jest z nieodwracalnym ustaniem oddychania i krążenia krwi. Jednak wraz z rozwojem medycyny i upowszechnieniem metod reanimacji oraz podtrzymywania oddechu klasyczna definicja coraz częściej była niewystarczająca. W tzw. Deklaracji z Sydney sformułowanej na 22. spotkaniu Światowego Stowarzyszenia Lekarzy (''World Medical Assembly'') w 1968 roku po raz pierwszy zastąpiono "śmierć na skutek ustania czynności serca" "śmiercią mózgową"<ref>{{Cytuj pismo | autor=Machado C, Korein J, Ferrer Y, Portela L, García Mde L, Chinchilla M, Machado Y, Machado Y, Manero JM | tytuł=The Declaration of Sydney on human death | rok=2007 | czasopismo=Journal of medical ethics | doi=10.1136/jme.2007.020685 | wydanie=33 | numer=12 | miesiąc=grudzień | pmid= 18055899 | strony=699–703}}</ref><ref>Gilder SSB. Twenty-second World Medical Assembly. Br Med J 1968; 3: 493–4.</ref>. Tego samego dnia ukazał się raport Nadzwyczajnej Komisji [[Harvard University|Harwardzkiej Szkoły Medycznej]] do Zbadania Definicji Śmierci Mózgowej (''Ad Hoc Committee of the Harvard Medical School to Examine the Definition of Brain Death''), w którym podano nowe kryteria śmierci rozumianej jako nieodwracalne, trwałe ustanie czynności całego mózgu, potwierdzonego przez brak reakcji na bodźce, brak samoistnego lub będącego reakcją na bodźce ruchu mięśni, brak samoistnej czynności oddechowej oraz brak odruchów pniowych i [[odruchy ściegniste|głębokich odruchów ścięgnistych]]. W raporcie zalecono wykonanie [[Elektroencefalografia|badań elektroencefalograficznych]] i powtórne przeprowadzenie wszystkich testów klinicznych po upływie doby od pierwszego badania<ref>A definition of irreversible coma: report of the Ad Hoc Committee of the Harvard Medical School to Examine the Definition of Brain Death. JAMA 205/6: 85–88 (1968)</ref>. W 1980 roku w Stanach Zjednoczonych powołano Prezydencką Komisję ds. Studiów Problemów Etycznych w Medycynie oraz Badań Biomedycznych i Behawioralnych, która przedstawiła raport ''Defining Death: Medical, Legal, and Ethical Issues in the Determination of Death''<ref>[http://www.bioethics.gov/reports/past_commissions/defining_death.pdf Defining Death: Medical, Legal, and Ethical Issues in the Determination of Death]</ref> stanowiący postawę dla Aktu Jednolitego Ustalania Śmierci (''Uniform Determination of Death Act'', UDDA)<ref>[http://www.law.upenn.edu/bll/archives/ulc/fnact99/1980s/udda80.htm Uniform Determination of Death Act]</ref>. W dokumencie tym zalecono wszystkim stanom stosowanie ujednoliconych kryteriów śmierci mózgu. Na świecie najwcześniej odpowiednie ustawodawstwo wprowadziła [[Finlandia]] (w marcu 1971 roku)<ref>{{Cytuj pismo | autor=Wijdicks EF | tytuł=Brain death worldwide: accepted fact but no global consensus in diagnostic criteria | rok=2002 | czasopismo=Neurology | doi= | wydanie=58 | numer=1 | miesiąc=styczeń | pmid= 11781400 | strony=20–5}}

</ref>.

W Polsce definicję śmierci mózgu wprowadzono 1 lipca 1984 roku Komunikatem Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej<ref>Komunikat w sprawie wytycznych Krajowych Zespołów Specjalistycznych w dziedzi-nach: anestezjologii i intensywnej terapii, neurologii i medycyny sądowej w sprawie kryteriów śmierci mózgu. Dz.Urz. MZOS, z 26 czerwca 1984 r., nr 6, poz. 38</ref>. Definicję w niewielkim stopniu zmodyfikowały komunikaty Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w 1994 i 1996 roku<ref>Komunikat Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 29 października 1996 r. o wytycznych w sprawie kryteriów stwierdzania trwałego i nieodwracalnego ustania funkcji pnia mózgu (śmierci mózgowej), Dz.Urz. MZOS z 30 listopada 1996 r. nr 13 poz. 36;</ref>. Obecnie obowiązujące wytyczne znalazły się w obwieszczeniu Ministra Zdrowia z dnia 17 lipca 2007.

 

Przed rozpoczęciem procedury orzekania o śmierci mózgu, konieczny jest odpowiednio długi okres obserwacji wstępnej. Za jego początek przyjmuje się moment, w którym odnotowano pojawienie się klinicznych cech śmierci mózgu. Trwa on co najmniej 6 godzin w pierwotnych uszkodzeniach mózgu i co najmniej 12 godzin w uszkodzeniach wtórnych; u dzieci do 2. roku życia zawsze powyżej 12 godzin.

 

# Stwierdzenie, że chory jest w [[śpiączka|śpiączce]]

# Stwierdzenie, że chory jest [[Wentylacja mechaniczna (medycyna)|sztucznie wentylowany]]

# Stwierdzenie, że uszkodzenie to jest nieodwracalne wobec wyczerpania możliwości terapeutycznych i upływu czasu

# Wykluczenie:

#* chorych w stanie [[hipotermia|hipotermii]] (≤35° ciepłoty powierzchniowej)

#* [[noworodek|noworodków]] donoszonych mających mniej niż 7 dni życia

 

# Brak odruchów pniowych:

#* reakcji [[źrenica|źrenic]] na światło

#* [[odruch rogówkowy|odruchu rogówkowego]]

#* spontanicznych ruchów gałek ocznych, ruchów gałek ocznych przy [[próba kaloryczna|próbie kalorycznej]] z zimną wodą

#* odruchów [[wymioty|wymiotnych]] i [[kaszel|kaszlowych]]

#* [[odruch oczno-głowowy|odruchu oczno-głowowego]]

* ruchy nawrotne i wyprostne kończyny dolnej

 

W sytuacjach szczególnych gdy zachodzą trudności diagnostyczne, podejrzenie śmierci mózgowej może lub musi być potwierdzone badaniami instrumentalnymi. Sytuacja taka ma miejsce, gdy niewykonalne jest pełne badanie odruchów nerwowych, jego interpretacja, lub gdy doszło już do śmierci pnia mózgu bez jednoczesnego nieodwracalnego uszkodzenia pozostałych struktur mózgu.

 

** [[angiografia|angiografia mózgowa]] (zalecana aortoarteriografia)

 

Chorego bada komisja składająca się z trzech lekarzy specjalistów, która w oparciu o spełnione wymagane kryteria wstępne stwierdzenia i wykluczenia wykonane próby oraz (jeśli konieczne) wyniki przynajmniej jednego badania instrumentalnego stwierdza zgon, mimo utrzymującej się czynności serca. W skład komisji ds. stwierdzania śmierci mózgu wchodzi trzech lekarzy specjalistów, w tym co najmniej jedne specjalista w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii oraz jeden w dziedzinie neurologii lub [[neurochirurgia|neurochirurgii]]. Czas śmierci wyznacza stwierdzenie śmierci mózgu przez komisję, nie odłączenie respiratora i zatrzymanie czynności serca.

 

{{Przypisy}}

 

* Nestorowicz A, Bohatyrewicz R, Jóźwiak S, Kusza K, Kwieciński H, Mayzner-Zawadzka E, Mądro R, Roszkowski M, Ząbek M. Kryteria i sposób stwierdzania trwałego nieodwracalnego ustania czynności mózgu ustalone przez specjalistów z dziedzin medycyny: anestezjologii i intensywnej terapii, neurologii, neurochirurgii oraz medycyny sądowej. Załącznik do obwieszczenia Ministra Zdrowia z dnia 17 lipca 2007&nbsp;r. [http://www.poltransplant.pl/Download/prawo/obw17072007_zal.pdf PDF]

* Biesaga T. Kontrowersje wokół nowej definicji śmierci. Medycyna praktyczna 2, 20-28 (2006) [http://sdb.krakow.pl/~etyka/wp-content/iv-1-biesaga-t-kontrowersje-wokol-nowej-definicji-smierci-mp-22006-20-2328.pdf PDF]

* {{Cytuj książkę | nazwisko= Kamiński | imię=Bogdan | nazwisko2= Kübler | imię2=Andrzej | nazwisko3= Andres | imię3=Janusz | tytuł= Anestezjologia i intensywna terapia: podręcznik dla studentów medycyny | data=2000 | wydawca=Wydawnictwo Lekarskie PZWL | miejsce=Warszawa | isbn=83-200-2399-8 | strony=239-240}}

{{Hmed}}

 

[[ar:موت دماغي]]