Wikipedia

Aleksander mazowiecki: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Mathiasrex (dyskusja | edycje)
345 374 edycje
grafika
WP:SK, drobne redakcyjne
Linia 3:
|Portret = Alexander of Masovia tomb effigy in Stephansdom in Vienna.PNG
|Herb = POL województwo mazowieckie COA.svg
|Dewiza =
|Dewiza_pol =
|Data_wyboru = [[1425]]
|Data_urodzenia = [[1440]]
|Miejsce_urodzenia =
|Data_śmierci = [[2 czerwca]] [[1444]]
|Miejsce_śmierci = [[Wiedeń]]
Linia 14:
 
== Pochodzenie ==
'''Aleksander''' był piątym (najmłodszym) pod względem starszeństwa synem [[książęta mazowieccy|księcia płockiego]] - [[Siemowit IV|Siemowita IV]] i [[Aleksandra Olgierdówna|Aleksandry litewskiej]], siostry króla [[Polska|Polski]] - [[Władysław II Jagiełło|Władysława Jagiełły]].
 
== Początek kariery kościelnej. Opieka Władysława Jagiełły ==
Linia 21:
W latach [[1415]]-[[1422]] podjął studia na [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytecie Krakowskim]], gdzie jednak nauka nie szła mu zbyt dobrze. W każdym razie nie udało mu się skończyć żadnego kierunku. Niemniej jednak, na zakończenie nauki w [[1422]], (jako bliskiego krewnego Jagiełły), wybrano go na rektora honorowego, co było sprzeczne z prawem uniwersytetu.
 
W [[1422]] Władysław Jagiełło podjął nieskuteczną próbę osadzenia krewniaka na [[biskupi poznańscy|biskupstwie poznańskim]]. Nie zrażając się niepowodzeniem w roku następnym, wystarał się u [[Papież Marcin V|papieża Marcina V]] o inną diecezję – było to położone na granicy [[Włochy|Włoch]] i [[Niemcy|Niemiec]] biskupstwo ze stolicą w [[Trydent|Trydencie]]. Dopiero wówczas '''Aleksander''' zdecydował się przyjąć święcenia kapłańskie i udał się w daleką podróż.
 
== Biskup trydencki ==
Do stolicy diecezji [[Mazowsze|mazowiecki]] [[Piastowie|Piast]] przybył [[25 czerwca]] [[1424]], zaś uroczystość wyświęcenia na biskupa odbyła się z nieznanych przyczyn dopiero ponad rok później – [[27 września]] [[1425]] Jako biskup Trydentu, stał się przy okazji władcą państwa biskupiego położonego na strategicznej trasie u podnóża [[Alpy|Alp]].
 
Państwo biskupie stanowiło łakomy kąsek dla potężnych sąsiadów – rządzonego przez [[Habsburgowie|Habsburgów]] księstwa [[Tyrol (region)|tyrolskiego]], którego Trydent był formalnie wasalem oraz [[Wenecja|Wenecji]]. Zresztą wybór księcia z dalekiego kraju był dla miejscowych sporym zaskoczeniem i długo nie mogli się do nowego biskupa, otaczającego się przybyszami z Polski, przyzwyczaić. Do wyboru '''Aleksandra''' na biskupa pewnie by nie doszło, gdyby nie wcześniejszy ślub siostry księcia, [[Cymbarka mazowiecka|Cymbarki]], z [[Ernest Habsburg|Ernestem Habsburgiem]].
 
== Polityka niezależności i współpraca z Zygmuntem Luksemburczykiem ==
Linia 39:
Aktywna polityka zagraniczna i zbytnie oddawanie urzędów biskupstwa przybyszom z Polski o mało w tym samym roku nie skończyło się utratą diecezji w związku z buntem miejscowego kleru. Z najwyższym trudem i tylko dzięki pomocy Zygmunta Luksemburczyka udało mu się utrzymać w końcu na stanowisku.
 
Chcąc być bardziej niezależny, w [[1438]] zawarł sojusz z [[Filip Maria Visconti|Filipem Marią Viscontim]], księciem [[Mediolan|mediolańskim]]. Przymierze to nie przyniosło '''Aleksandrowi''' żadnej konkretnej korzyści, a tylko wplątało Trydent w wojnę w latach [[1440]]-[[1441]] z Wenecją.
 
== Spór soboru z papieżem i opowiedzenie się '''Aleksandra''' po stronie soboru ==
Zdecydowane opowiedzenie się Aleksandra po stronie [[sobór|soboru]] (w obradach w [[Bazylea|Bazylei]] osobiście uczestniczył w [[1433]], [[1434]] i [[1442]]) przyniosło mu w grudniu [[1439]] tytuł patriarchy [[Akwileja|akwilejskiego]] z jednoczesnym zachowaniem godności biskupa trydenckiego. Papież soborowy - [[antypapież Feliks V|Feliks V]] nie miał wystarczającego poparcia, by tę decyzję wprowadzić w życie, zaś jego przeciwnik - [[papież Eugeniusz IV|Eugeniusz IV]], mianował na to stanowisko innego kandydata, który zdobył realną władzę (był nim [[Ludovico Trevisan|Ludwik Scrampi Mezzarota]]). Wkrótce potem sobór i papież Feliks V obsypali '''Aleksandra''' innymi zaszczytami (chodziło im o to, że spokrewniony z [[Jagiellonowie|Jagiellonami]] i [[Habsburgowie|Habsburgami]] Piast mógł wywrzeć na niezdecydowanych władcach poparcie dla nich) w postaci kapelusza kardynalskiego z tytułem Św. Wawrzyńca w [[Damaszek|Damaszku]] ([[12 października]] [[1440]]), biskupstwa położonego w [[Szwajcaria|Szwajcarii]] - [[Chur]] (marzec [[1442]]) i w końcu probostwo Kościoła św. Szczepana w [[Wiedeń|Wiedniu]] (dziś katedra). Z powodu równoczesnego obsadzenia tych stanowisk przez kandydatów Eugeniusza IV tylko probostwo św. Szczepana udało się '''Aleksandrowi''' realnie przejąć.
 
Oprócz nadania bogatych [[Prebenda|prebend]], otrzymał od soboru również ważne misje dyplomatyczne, jednak wojna z Wenecją uniemożliwiła mu uczestnictwo na Sejmie Rzeszy odbytym w [[Norymberga|Norymberdze]] i [[Moguncja|Moguncji]], czy podjęcie się próby rozjemstwa pomiędzy [[Austria|Austrią]] a [[Polska|Polską]] o tron [[Czechy|czeski]].
 
== Sprawa wyprawy antytureckiej i śmierć '''Aleksandra''' ==
W [[1442]] przybył do Wiednia, gdzie starł się z wysłannikiem Eugeniusza IV, kardynałem [[Julian Cesarini|Julianem Cesarinim]], który usiłował zachęcić tamtejszego władcę - [[Fryderyk III Habsburg|Fryderyka III]] - do opowiedzenia się po stronie jego mocodawcy oraz poparcia idei krucjaty [[Turcja|antytureckiej]]. Mianowany został w tym czasie przez Feliksa V legatem na Austrię, Węgry i Polskę i z powodzeniem udało mu się jednak przekonać Habsburga o nierealności tych pomysłów. Dyskusja była na tyle ostra, że mazowiecki Piast rzucił się z pięściami na przeciwnika.
 
W dalszych planach '''Aleksandra''' był wyjazd na Węgry, gdzie chciał namówić króla [[Władysław III Warneńczyk|Władysława III]] do odwołania niedorzecznego planu inwazji na Turcję. Na nieszczęście podczas przygotowań do wyjazdu rozchorował się i [[2 czerwca]] [[1444]] niespodziewanie zmarł. '''Księcia - biskupa Aleksandra''' pochowano w Kościele św. Szczepana w Wiedniu, gdzie do dnia dzisiejszego zachował się pięknej roboty jego nagrobek.
 
[[Kategoria:Piastowie mazowieccy]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Aleksander_mazowiecki”