Otnielozaur: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Dawid Mika (dyskusja | edycje) uzupełnienie i poprawki |
dokarmienie stuba przy pomocy en.wiki |
||
Linia 1:
{{Zwierzę infobox
|
|
|
|
|
|
|
| infragromada = [[archozauromorfy]]
|
| rząd = [[dinozaury ptasiomiedniczne]]
| podrząd =
| infrarząd =
| rodzina =
|
| ranga podtaksonu = [[gatunek (biologia)|Gatunki]]
|Obrazek=Othnielosaurus BW.jpg▼
| podtaksony = * ''O. consors'' <small>([[Othniel Charles Marsh|Marsh]], 1878)
| opis =
|Commons=Category:Othnielosaurus▼
| wikispecies =
}}
'''Otnielozaur''' (''Othnielosaurus'') – [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] niewielkiego [[dinozaury ptasiomiedniczne|dinozaura ptasiomiednicznego]] żyjącego w późnej [[jura|jurze]], od około 155 do 148 mln lat temu, na terenie formacji [[formacja Morrison|Morrison]] w obecnych zachodnich [[Stany Zjednoczone|Stanach Zjednoczonych]]. Jego nazwa honoruje amerykańskiego paleontologa [[Othniel Charles Marsh|Othniela Charlesa Marsha]], który oryginalnie zaklasyfikował otnielozaura do rodzaju ''[[laozaur|Laosaurus]]''. Nazwa ''Othnielosaurus'' została ukuta dla skamieniałości przypisanych początkowo do rodzaju ''[[otnielia|Othnielia]]'' – uznawanego obecnie za [[nomen dubium|wątpliwy]]. ''Othnielosaurus'' był przeważnie klasyfikowany jako przedstawiciel [[hipsylofodonty|hipsylofodontów]] – niewielkich [[dwunożność|dwunożnych]] [[roślinożerność|roślinożerców]] lub [[wszystkożerność|wszystkożerców]] – jednak nowsze badania podają w wątpliwość istnienie hipsylofodontów jako odrębnej grupy.
== Morfologia ==
''Othnielosaurus'' jest znany ze skamieniałości wszystkich części ciała, w tym dwóch dobrze zachowanych szkieletów, jednak [[czaszka]] pozostaje słabo poznana<ref name=Normanetal>{{Cytuj książkę |nazwisko r=Norman |imię r=David B. |nazwisko2 r=Sues |imię2 r=Hans-Dieter |nazwisko3 r=Witmer |imię3 r=Larry M. |nazwisko4 r=Coria |imię4 r=Rodolfo A. |rok=2004 |rozdział=Basal Ornithopoda |nazwisko=Weishampel |imię=David B. |nazwisko2=Dodson |imię2=Peter |nazwisko3=Osmólska (red.) |imię3=Halszka |tytuł=The Dinosauria |wydanie=drugie |miejsce=Berkeley |wydawca=University of California Press |strony=393–412 |isbn=0-520-24209-2}}</ref>. Był niewielkim zwierzęciem – mierzył około dwóch metrów długości i ważył niespełna 10 kg<ref name=Foster>{{Cytuj książkę |nazwisko=Foster |imię=John R. |rok=2003 |tytuł=Paleoecological Analysis of the Vertebrate Fauna of the Morrison Formation (Upper Jurassic), Rocky Mountain Region, U.S.A. |seria=New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 23 |miejsce=Albuquerque, New Mexico |wydawca=New Mexico Museum of Natural History and Science |strony=29}}</ref>. Otnielozaur miał krótkie przednie i długie kończyny tylne, z dużymi wyrostkami służącymi jako miejsca przyczepu [[mięsień|mięśni]]<ref name=Othnielia>{{Cytuj stronę |url=http://skeletaldrawing.com/psgallery/pages/othnielia.html |tytuł=''Othnielia'' |autor=Scott Hartman |język=en |data dostępu=18 kwietnia 2009}}</ref>. Dłonie były krótkie i szerokie z krótkimi palcami. Na podstawie częściowo zachowanych czaszek [[holotyp]]u oraz osobnika przezwanego „Barbara” wnioskuje się, że czaszka otnielozaura była stosunkowo niewielka. ''Othnielosaurus'' miał niewielkie, liściokształtne zęby policzkowe, podczas gdy zęby premaksillarne były żłobkowane w mniejszym stopniu<ref name=Galton>{{Cytuj książkę |nazwisko r=Galton |imię r=Peter M. |rok=2007 |rozdział=Teeth of ornithischian dinosaurs (mostly Ornithopoda) from the Morrison Formation (Upper Jurassic) of the western United States |nazwisko=Carpenter (red.) |imię=Kenneth |tytuł=Horns and Beaks: Ceratopsian and Ornithopod Dinosaurs |miejsce=Bloomington and Indianapolis |wydawca=Indiana University Press |strony=17–47 |isbn=0-253-34817-X}}</ref>. Podobnie jak inne [[ornitopody]] z grupy hipsylofodontów lub [[iguanodony|iguanodontów]], takich jak ''[[hipsylofodon|Hypsilophodon]]'', ''[[teskelozaur|Thescelosaurus]]'' czy ''[[Talenkauen]]'', otnielozaur miał wzdłuż żeber pancerz składający się z [[chrząstka|chrzęstnych]] płytek<ref name=BG08>{{Cytuj pismo |nazwisko=Butler |imię=Richard J. |nazwisko2=Galton |imię2=Peter M. |rok=2008 |tytuł=The 'dermal armour' of the ornithopod dinosaur ''Hypsilophodon'' from the Wealden (Early Cretaceous: Barremian) of the Isle of Wight: a reappraisal |czasopismo=Cretaceous Research |numer=29 |wydanie=4 |strony=636–642 |doi=10.1016/j.cretres.2008.02.002 |język=en}}</ref>.
==
''Othnielosaurus'' (znany także jako ''Laosaurus'', ''[[nanozaur|Nanosaurus]]'' i ''Othnielia'') jest zazwyczaj uznawany za ornitopoda z grupy hipsylofodontów – kiepsko poznanej i słabo zdefiniowanej grupy niewielkich, biegających roślinożernych dinozaurów<ref name=SN90>{{Cytuj książkę |nazwisko r=Sues |imię r=Hans-Dieter |nazwisko2 r=Norman |imię2 r=David B. |rok=1990 |rozdział=Hypsilophodontidae, ''Tenontosaurus'', Dryosauridae |nazwisko=Weishampel |imię=David B. |nazwisko2=Dodson |imię2=Peter |nazwisko3=Osmólska (red.) |imię3=Halszka |tytuł=The Dinosauria |wydanie=pierwsze |miejsce=Berkeley |wydawca=University of California Press |strony=498–509 |isbn=0-520-06727-4}}</ref><ref name=Normanetal/><ref name=Galton/>. [[Robert Bakker]] i współpracownicy w opisie nowego [[takson]]u ''[[Drinker|Drinker nisti]]'' z 1990 podzielili rodzaj ''Othnielia'' na dwa gatunki – ''O. rex'' i ''O. concors'' – i umieścili „otnielidy” jako bardziej [[klad bazalny|bazalne]] niż hipsylofodonty<ref name=Bakkeretal>{{Cytuj pismo |nazwisko=Bakker |imię=R. T. |nazwisko2=Galton |imię2=P. M. |nazwisko3=Siegwarth |imię3=J. |nazwisko4=Filla |imię4=J. |rok=1990 |tytuł=A new latest Jurassic vertebrate fauna, from the highest levels of the Morrison Formation at Como Bluff, Wyoming. Part IV. The dinosaurs: A new ''Othnielia''-like hypsilophodontoid |czasopismo=Hunteria |numer=2 |wydanie=6 |strony=8–14 |język=en}}</ref>. Ogólna idea bazalności „otnielidów” w stosunku do innych ornitopodów została wsparta nowszymi badaniami wskazującymi na [[takson parafiletyczny|parafiletyzm]] Hypsilophodontidae<ref name=Zalmoxes>{{Cytuj pismo |nazwisko=Weishampel |imię=David B. |nazwisko2=Jianu |imię2=Coralia-Maria |nazwisko3=Csiki |imię3=Z. |nazwisko4=Norman |imię4=David B. |rok=2003 |tytuł=Osteology and phylogeny of ''Zalmoxes'' (n.g.), an unusual euornithopod dinosaur from the latest Cretaceous of Romania |czasopismo=Journal of Systematic Palaeontology |numer=1 |wydanie=2 |strony=1–56 |doi=10.1017/S1477201903001032 |język=en}}</ref><ref name=Normanetal/><ref name=VMK07>{{Cytuj pismo |nazwisko=Varricchio |imię=David J. |nazwisko2=Martin |imię2=Anthony J. |nazwisko3=Katsura |imię3=Yoshihiro |rok=2007 |tytuł=First trace and body fossil evidence of a burrowing, denning dinosaur |czasopismo=Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences |numer=274 |strony=1361–1368 |doi=10.1098/rspb.2006.0443 |url=http://rspb.royalsocietypublishing.org/content/274/1616/1361.full.pdf+html |język=en}}</ref>, jednak ''Drinker'' pozostał kontrowersyjny, gdyż nie ukazały się na jego temat inne prace poza jego pierwszym opisem. Z otnielozaurem łączone były również inne bazalne ornitopody, w szczególności ''[[heksinluzaur|Hexinlusaurus]]''<ref name=Buchholz>{{Cytuj książkę |nazwisko=Buchholz |imię=Peter W. |rok=2002 |rozdział=Phylogeny and biogeography of basal Ornithischia |tytuł=The Mesozoic in Wyoming, Tate 2002 |miejsce=Casper, Wyoming |wydawca=The Geological Museum, Casper College |strony=18–34}}</ref><ref name=VMK07/>, który przez co najmniej jednego autora został uznany za [[gatunek (biologia)|gatunek]] „otnielii”, ''O. multidens''<ref name=Paul>{{Cytuj książkę |nazwisko=Paul |imię=Gregory S. |rok=1996 |tytuł=The Complete Illustrated Guide to Dinosaur Skeletons |miejsce=Tokio |wydawca=Gakken Mook |strony=98 |isbn=4-05-400656-6}}</ref>. Nowe badania wspierają hipotezę, że ''Othnielosaurus'' jest bardziej bazalny niż zwierzęta uznawane tradycyjnie za hipsylofodonty, idą jednak dalej i wykluczają go z ornitopodów oraz [[cerapody|cerapodów]] – grupy obejmującej także [[ceratopsy]] i [[pachycefalozaury]]<ref name=BSN07>{{Cytuj pismo |nazwisko=Butler |imię=Richard J. |nazwisko2=Smith |imię2=Roger M. H. |nazwisko3=Norman |imię3=David B. |rok=2007 |tytuł=A primitive ornithischian dinosaur from the Late Triassic of South Africa, and the early evolution and diversification of Ornithischia |czasopismo=Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences |numer=274 |strony=1361 |doi=10.1098/rspb.2007.0367 |język=en}}</ref><ref name=BUN08>{{Cytuj pismo |nazwisko=Butler |imię=Richard J. |nazwisko2=Upchurch |imię2=Paul |nazwisko3=Norman |imię3=David B. |rok=2008 |tytuł=The phylogeny of the ornithischian dinosaurs |czasopismo=Journal of Systematic Palaeontology |numer=6 |wydanie=1 |strony=1–40 |doi=10.1017/S1477201907002271 |język=en}}</ref>.
*[http://www.dinosaurier-web.de/galery/pages_o/othnielosaurus.html otnielozaur na dinosaurier-web.de] {{lang|de}}▼
{{
== Linki zewnętrzne ==
▲* [http://www.dinosaurier-web.de/galery/pages_o/othnielosaurus.html
[[Kategoria:Dinozaury ptasiomiedniczne]]
[[Kategoria:Dinozaury jury]]
[[Kategoria:Dinozaury Ameryki Północnej]]
[[en:Othnielosaurus]]
| |||