Bitwa pod Nieuport: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
JoJan (dyskusja | edycje)
→‎Literatura: - Commons
m literówki
Linia 23:
'''Bitwa pod Nieuport''' miała miejsce [[2 lipca]] [[1600]] r. w trakcie wojny holendersko-hiszpańskiej [[1595]]–[[1609]] r. toczonej w ramach [[wojna osiemdziesięcioletnia|wojny osiemdziesięcioletniej]].
 
W roku [[1600]] [[Maurycy Orański]] wylądował we [[Flandria|Flandrii zelandzkiej]] w celu odblokowania [[Ostenda|Ostendy]]. Po zdobyciu kontroli nad ujściem [[Skalda|Skaldy]] wojska Maurycego zadały namiestnikowi Niderlandów arcyksięciu [[Albrecht Austriacki|Albrechtowi Austriackiemu]] kleskęklęskę pod '''Nieuport'''. Pomimo zwycięstwa z powodu zbyt wydłużonych linii komunikacyjnych armia niderlandzka musiała zrezygnować ze zdobycia twierdzy Nieuport.
 
Wkrótce, pomimo poniesionej klęski, Hiszpanie przystąpili do [[Oblężenie Ostendy|oblężenia Ostendy]], które trwało 4 lata i kosztowało życie 70 tys. ludzi po obu stronach. Ostatecznie Hiszpania odzyskali utraconą wcześniej twierdzę, a w roku [[1609]] obie strony podpisały rozejm na okres 12 lat.
Linia 32:
Spodziewano się, że trwające od dłuższego czasu na obszarze Niderlandów walki powstańcze na tyle osłabiły wojska hiszpańskie, że arcyksiążę Albrecht nie zdoła skoncentrować odpowiednio silnej armii, by dać skuteczną odsiecz twierdzy Nieuport.
 
Do [[21 czerwca]] Maurycy zebrał siły wielkości 12 [[regiment]]ów piechoty i 25 [[kornet]]ów jazdy – razem 12 tys. piechoty i 2 tys. jazdy<ref>według Małej Encyklopedii Wojskowej Maurycy mialmiał 1800 jazdy</ref>, a następnie [[22 czerwca]] przeprawił się przez ujście Skaldy na licznych małych statkach i skierował swe wojska na Ostendę, która miała być bazą dla jego operacji. Wzmocnił tamtejszy garnizon połową regimentu i czterema kornetami, po czym [[30 czerwca]] ruszył na [[Nieuwpoort|Nieuport]], który był bazą korsarską Hiszpanów.
 
Gdy Maurycy przybył [[1 lipca]] pod Nieuport, przeprawił dwie trzecie swych sił przez rzekę [[Yser]], by zablokować twierdzę od zachodu. W nocy z 1 na [[2 lipca]], gdy armia niderlandzka czyniła przygotowania do regularnego oblężenia, Maurycy otrzymał wiadomość, że w jego kierunku zbliża się wraz z całą armią liczącą 7,7 tys. piechoty i 1200 jazdy<ref name="ESP"/> namiestnik Niderlandów, arcyksiążę Albrecht. Widząc, że został odcięty od swej bazy, Maurycy wysłał z częścią sił swego kuzyna [[Ernest Nassauski|Ernesta Nassauskiego]] z zadaniem opóźniania pochodu armii hiszpańskiej. Uzyskany czas miał umożliwić Maurycemu ściągnięcie swych najlepszych oddziałów, które znajdowały się za rzeką Yser. Po połączeniu swej armii, nie mając innego wyjścia prócz ucieczki drogą morską, zamierzał stawić czoło nadchodzącej armii arcyksięcia Albrechta.
Linia 38:
Ernest Nassauski otrzymał rozkaz przechwycenia mostu w Leffinge na rzece [[Yperlee]]. W tym celu ruszył w kierunku leżącej na południu przeprawy wraz ze szkockim regimentem Edmonda, holenderskim regimentem van der Noota, 4 kornetami jazdy i 2 działami – łącznie 2,1 tys. piechoty i 400 jazdy<ref>Mała Encyklopedia Wojskowa</ref>. Gdy przybył na miejsce, okazało się, że nieprzyjaciel panuje już nad przeprawą. Ernest rozwinął swe siły, licząc na to, że walka opóźni przeprawę Hiszpanów. Okazało się jednak, że ilość wojsk hiszpańskich, które zdążyły przejść już na drugą stronę rzeki jest bardzo duża, dlatego przeprowadzona przez wojska Albrechta szarża przebiła centrum Ernesta. Jazda niderlandzka uszła z pola walki, a piechota została całkowicie rozgromiona – szkocki regiment Edmonda został wybity niemal do ostatniego człowieka, natomiast niedobitki regimentu holenderskiego znalazły schronienie w Ostendzie. Na skutek doznanej klęski [[bitwa pod Leffinge|pod Leffinge]] Ernest został pozbawiony dowództwa.
 
Po odniesionym zwycięstwie arcyksiążę zebrał swych oficerów na naradę wojenną. Większość pragnęła, by okopać się w poprzek drogi na Ostendę, co zmusiłoby Maurycego do ataku wzdłuż wąskiego frontu w miejscu, gdzie ciężka jazda holenderska miałaby gorsze warunki do walki od lekkiej jazdy hiszpańskiej. Pomysł spotkał się z ostrym sprzeciwem tej części, która liczyła na zdobycze wojenne i z tego powodu pragnęła jak najszybciej doprowadzić do walki. Ponadto Albrecht liczył na to, że dopadnie wojska MAurycegoMaurycego pod murami Nieuport i pokona go z pomocą miejscowego garnizonu. Ostatecznie przeważyło pragnienie łupów i armia arcyksięcia ruszyła w szyku bojowym wzdłuż wybrzeża. W środku dnia z powodu przypływu maszerujące wojska hiszpańskie musiały opuścić zwężającą się z biegiem czasu plażę, wspinając się na złożone z sypkiego piasku wydmy. Spowolniło to marsz armii arcyksięcia Albrechta, dająćdajać Maurycemu Nassauskiemu czas na koncentrację sił i przygotowanie wojsk do bitwy. Korzystając z danego mu czasu Marycy przeprawił brodem na prawy brzeg rzeki Yser około 1 tys. jazdy i 4 tys. najlepszej piechoty.
 
==Bitwa==
Linia 47:
Korzystając z odpływu, Albrecht wyprowadził swe wojska na wydmy i na drogę do Ostendy. To samo zrobił Maurycy, więc dalsze walki toczyły się na wydmach i drodze do Ostendy. Maurycy, który w międzyczasie przeprawił już wszystkie swe wojska przez Yser, ustawił armię w trzech rzutach – jazda na drodze i w rezerwie, natomiast niemal cała piechota w centrum, na wydmach. Ponadto na flankującym drogę do Ostendy wzgórzu stanęły 2 działa i 250 strzelców. Armia hiszpańska także ustawiła się w trzech rzutach – z piechotą na wydmach i jazdą na drodze.
 
Najpierw ruszyła naprzód hiszpańska piechota, uformowana w postaci chrakterystycznychcharakterystycznych ''tercios'', na których czele stali Sapena i Avila. Zaatakowali oni prawe skrzydło niderlandzkie, gdzie znajdował się regiment fryzyjski. Maurycy posłał tam resztę swojej drugiej linii, dzięki czemu utrzymał front.
 
Następnie Maurycy rzucił całą swoją jazdę (nie licząc niewielkiej grupy jazdy z drugiego rzutu, którą trzymał w rezerwie za stanowiskami piechoty) na hiszpańskie skrzydło. Holenderscy kirasjerzy z łatwością rozbili lekką jazdę hiszpańską (która dostała się pod ogień flankowy wojsk niderlandzkich) oraz kornety sił nieregularnych, które poszły w rozsypkę i opuściły pole bitwy. Jednak atak jazdy holenderskiej został w końcu powstrzymany – dokonał tego trzeci rzut hiszpańskiej piechoty, wsparty przez kilka dział. Jazda holenderska wycofała się z ciężkimi stratami.
 
W tym czasie na lewym skrzydle wojsk niderlandzkich angielskie regimenty musiały stawić czoło hiszpańskim ''tercios'' złożnymzłożonym ze starych weteranów. Tymi elitarnymi jednostkami piechoty dowodzili Monroy i Villar. Dobrze wyszkoleni w nowej taktyce Maurycego Anglicy utrzymywali ciągły ogień na posuwających się w górę wzniesienia, ciężko sŧąpających piechurów hiszpańskich. Pochód hiszpańskiej piechoty osłaniały grupki arkebuzerów. Gdy doszło w końcu do starcia na piki, Hiszpanie zepchnęli Anglików ze szczytu wzniesienia. Widzący niebezpieczeństwo Francis Vere domagał sie posiłków, które jednak nie zdążyły na czas i Anglicy zostali całkowicie rozgromieni.
 
Jednak Hiszpanie, zmęczeni po całym dniu walki i marszu w trudnym terenie, posuwali się bardzo wolno. Co gorsza, oddziały hiszpańskich pikinierów i muszkieterów wymieszały się ze sobą. Maurycy posłał przeciwko nim resztę swej jazdy w sile trzech kornetów, której szarża odniosła niespodziewany sukces. Zaskoczeni atakiem Hiszpanie przystąpili do powolnego odwrotu. Vere, któremu udało się zebrać kilka angielskich kompanii pod osłoną baterii dział, ponownie włączył się do walki. Wkrótce wsparły jego działania regimenty trzeciego rzutu, które wreszcie dotarły na miejsce. Potężnie napierani Hiszpanie wycofali się w nieładzie.
Linia 62:
 
==Po bitwie==
Chociaż Maurycy pokonał armię hiszpańską, co nie zdarzało się zbyt często w końcu [[XVI wiek]]u, bitwa nie przyniosła niderlandzkim powstańcom żadnych konkretnych korzyści. Maurycy, pomimo zwycięstwa, ze względu na zbyt wydłużone linie komunikacyjne musiał się wkrótce wycofać, tym bardziej, że Flamandowie wbrew oczekiwaniom nie przyłączyli się do powstania i pozostali lojalni wobec hiszpańskiej monarchii. Ponadto potężny port w Dunkierce, który był głównym celem kampanii Maurycego, pozostał poz zasięgiem wojsk niderlandzkich i będąc w rękach Hiszpanów, pozostał bazą dla kaprów atakujacychatakujących niderlandzkie statki handlowe przez najbliższe lata.
 
W przyszłości Holendrzy zdołali zemścić się na Hiszpanach bijąc ich na morzu i rugując z pozycji pierwszego mocarstwa morskiego w drugiej połowie [[XVII wiek]]u. Od strony taktycznej bitwa przebiegalaprzebiegała paradoksalnie – przeprowadzone przez Maurycego reformy piechoty były niewątpliwie uzasadnione, jednak to nie zreformowana piechota zadecydowała o zwycięstwie, lecz szarżująca kawaleria niderlandzka.
 
==Szyk obu armii==