Historia fizyki: Różnice pomiędzy wersjami

Zagadką była również natura [[wszechświat]]a: kształt [[Ziemia|Ziemi]], zachowanie się ciał niebieskich takich jak [[Słońce]] czy [[Księżyc]], ruch na nieboskłonie gwiazd stałych i planet. Proponowano wiele teorii. Wiele z nich było sformułowanych w terminach filozoficznych i nigdy nie sprawdzonych przez testy doświadczalne. Były jednak wyjątki: np. w III wieku p.n.e. [[Archimedes]] podał wiele poprawnych ilościowych opisów z zakresu mechaniki i hydrostatyki.

 

 

Pod koniec [[XVI wiek|XVI]] w. [[Galileusz]] zapoczątkował użycie eksperymentu jako środka potwierdzającego teorię fizyczną, co stało się kluczową ideą [[metoda naukowa|metody naukowej]]. Sformułował i z powodzeniem potwierdził doświadczeniem wiele wyników z dziedziny dynamiki, m.in. zasadę bezwładności, prawo spadania ciał i zasadę względności. W [[1687]] [[Isaac Newton|Newton]] opublikował ''Principia Mathematica'' omawiające dwie obszerne teorie fizyczne: [[Zasady dynamiki Newtona|prawa ruchu]], które zapoczątkowały powstanie [[mechanika klasyczna|mechaniki klasycznej]], oraz prawo [[grawitacja|grawitacji]]. Obie teorie potwierdzał eksperyment. Mechanika klasyczna została znacząco rozwinięta przez [[Joseph Louis Lagrange|Lagrange'a]], [[William Rowan Hamilton|Hamiltona]] i innych, którzy formułowali ją na wiele odmiennych sposobów, podali nowe zasady i wyniki. Prawo grawitacji zainicjowało powstanie [[astrofizyka|astrofizyki]] opisującej zjawiska [[astronomia|astronomiczne]] przy użyciu nowo powstałych teorii fizycznych.

[[Elektryczność]] i [[magnetyzm]] były studiowane przez [[Michael Faraday|Faradaya]], [[Georg Ohm|Ohma]] i innych. W [[1855]] [[James Clerk Maxwell|Maxwell]] zunifikował obie dziedziny w jedną: [[Oddziaływanie elektromagnetyczne|elektromagnetyzm]]. Kluczem do niej są [[równania Maxwella]]. Przewidywała ona, że światło jest falą elektromagnetyczną.

 

 

W [[1897]], [[Joseph John Thomson|Thomson]] odkrył [[elektron (cząstka elementarna)|elektron]], cząstkę elementarną, która przenosi prąd elektryczny. W [[1904]] zaproponował pierwszy model [[atom]]u znany jako model typu "ciasto z rodzynkami".

W [[1905]] [[Albert Einstein|Einstein]] sformułował [[szczególna teoria względności|szczególną teorię względności]] unifikującą [[czas (fizyka)|czas]] i [[przestrzeń]] w jedną strukturę: [[czasoprzestrzeń]]. Wymóg zgodności z teorią elektromagnetyzmu Maxwella doprowadził do modyfikacji naszego spojrzenia na czas i przestrzeń oraz na własności i rolę materii. W nowej teorii transformacje między [[układ inercjalny|inercjalnymi układami odniesienia]] wyglądają inaczej niż w mechanice klasycznej – rozwinięta została [[Szczególna teoria względności|mechanika relatywistyczna]], która zastąpiła mechanikę klasyczną. W granicy małych prędkości obie teorie pokrywają się. W [[1915]] Einstein rozszerzył szczególną teorię względności, tak by tłumaczyła zjawisko [[grawitacja|grawitacji]]. Tak powstała [[ogólna teoria względności]], która zastąpiła newtonowskie prawo grawitacji. W zakresie małych mas i energii te dwie teorie także pokrywają się.

 

 

 

Mechanika kwantowa dostarczyła teoretycznych narzędzi [[fizyka materii skondensowanej|fizyce materii skondensowanej]], dziedzinie badającej zachowanie materii w stanach stałym i ciekłym, a m.in. obiekty takie jak [[Faza krystaliczna|kryształy]], [[półprzewodnik]]i, i zjawiska takie jak [[nadprzewodnictwo]] czy [[nadciekłość]]. Jednym z pionierów tej dziedziny był [[Felix Bloch|Bloch]] – twórca kwantowo-mechanicznego opisu zachowania elektronów w strukturze krystalicznej ([[1928]]).

Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]], obie strony konfliktu prowadziły badania w zakresie [[fizyka jądrowa|fizyki jądrowej]]. Cel – konstrukcja broni jądrowej, nie został osiągnięty przez Niemców, których wysiłkami kierował Heisenberg. Udało się to Amerykanom w ramach [[projekt Manhattan|projektu Manhattan]] prowadzonego przez [[Enrico Fermi|Fermiego]]. Jego zwieńczeniem była pierwsza kontrolowana przez człowieka [[reakcja łańcuchowa]] ([[1942]]). W [[1945]] w [[Alamogordo]] w stanie [[Nowy Meksyk]] miała miejsce pierwsza w dziejach ludzkości eksplozja nuklearna.

 

 

Kwantowa teoria pola dostarczyła ram dla współczesnej [[fizyka cząstek elementarnych|fizyki cząstek elementarnych]] badającej [[oddziaływania podstawowe]] i cząstki elementarne. W [[1954]] [[Yang Chen Ming|Yang]] i [[Robert Mills|Mills]] rozwinęli klasę [[teoria pola z cechowaniem|teorii z cechowaniem]], której przykładem jest [[Model Standardowy]] z powodzeniem opisujący prawie wszystkie obecnie obserwowane cząstki elementarne.

 

 

{{Przypisy}}

 

[[Kategoria:Historia fizyki| ]]