Bimetalizm: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m ref do cytatu
Linia 7:
System ten przetrwał aż do początków XX wieku, a w niektórych krajach parytet złotowy (pełne pokrycie wartości waluty w zasobach złota) zachowano jeszcze do niedawna.
 
== Bimetalizm w debacie politycznej w StananchStanach Zjednoczonych ==
[[Plik:Cross of gold speech cartoon.jpg|thumb|200px|Polityczna karykatura autorstwa Granta Hamiltona, nawiązująca do przemowy [[William Jennings Bryan|Williama Jenningsa Bryana]] na konwencji demokratów w 1896 roku]]
Bimetalizm istniał w [[Stany Zjednoczone|Stanach Zjednoczonych]] do [[1873]] roku, przy czym od 1836 roku obowiązywał sztywny kurs srebra w stosunku do złota 16:1. Wyczerpanie się amerykańskich zasobów srebra doprowadziło do wprowadzenia systemu waluty złotej, tzw. ''Gold Standard''. Po odkryciu nowych złóż srebra w [[Nevada|Newadzie]] pojawiły się naciski, by powrócić do bimetalizmu. Optowali za tym nie tylko właściciele kopalń srebra, ale i farmerzy, którzy walutę złotą obwiniali za spadek cen produktów rolnych (który był przede wszystkim wynikiem zwiększenia wydajności rolnictwa i zmniejszenia kosztów transportu). Za bimetalizmem opowiedziała się duża część [[Partia Demokratyczna (USA)|demokratów]] i wielu [[Partia Republikańska (USA)|republikanów]], a także farmerska partia tzw. [[Populist Party|populistów]].
Linia 13:
W 1878 roku Kongres, mimo weta prezydenta [[Rutherford Hayes|Rutherforda Hayesa]], uchwalił [[Bland-Allison Act]], zobowiązujący rząd USA do zakupu po cenach rynkowych zakupu srebra i wybijania z niego monet. Ustawa ta została w 1980 roku zastąpiona przez [[Sherman Silver Purchase Act]], podnoszącą ilość obowiązkowo nabywanego przez rząd srebra, za które płacono tzw. ceryfikatami, wymienialnymi na złote lub srebrne monety. W efekcie Stany Zjednoczone utraciły prawie połowę swoich zapasów złota, gdyż większość posiadających srebro sprzedawała je za certyfikaty, a te wymieniała na złoto.
 
W 1893 roku prezydent [[Grover Cleveland]] nakłonił Kongres do uchylenia ustawy Shermana. Spotkało się to z negatywną reakcją nie tylko populistów, ale także części demokratów. W rezultacie kandydatem demokratów na prezydenta podczas konwencji wyborczej w czerwcu 1896 został [[William Jennings Bryan]], radykalny zwolennik srebrnej monety. Na tej konwencji wyborczejBryan demokratówwygłosił (9płomienną czerwcamowę, 1896)znaną wygłosiłpóźniej onjako płomienną''Cross mowęof Gold Speech'', zakończoną słowami ''nie założycie człowiekowi pracy korony cierniowej na skronie, nie przybijecie ludzkości do krzyża ze złota''<ref>{{cytuj pismo |nazwisko = Flasiński |imię = Tomasz | tytuł = Czarnoksiężnik z dolarowego grodu |url = http://www.mowiawieki.pl/artykul.html?id_artykul=2701 |czasopismo = [[Mówią Wieki]] |numer = 3/09 |wydanie = |strony = 33–32 |data = |rok = 2009 |miesiąc = marzec |issn = 12304018 }}</ref> (''shall not press down upon the brow of labor this crown of thorns, you shall not crucify mankind upon a cross of gold''<ref>{{cytuj stronę| url = http://en.wikisource.org/wiki/Cross_of_Gold_Speech | tytuł = Cross of Gold Speech | data dostępu = 13 maja 2009| autor = William Jennings Bryan | opublikowany = Wikisource | język = en }}</ref>).
 
[[Plik:1896GOP.JPG|thumb|250px|RepublikańśkiRepublikański plakat wyborczy z 1896 roku, atakujący zwolenników "wolnego srebra"]]
Kwestia bimetalizmu spowodowała także rozłam w partii republikańskiej: zwolennicy srebra założyli [[Srebrna Partia Republikańska|Srebrną Partię Republikańską]], która poparła Bryana. Jego kontrkandydatem został [[William McKinley]], republikanin i zwolennik parytetu złota. Kwestia monety złotej i srebrnej stała się głównym motywem kampanii prezydenckiej obu kandydatów.