Jan Długosz (taternik): Różnice pomiędzy wersjami

Jeden z najwybitniejszych polskich [[wspinaczka|wspinaczy]], trwale związany ze środowiskiem krakowskim (od młodości mieszkał w Krakowie). Lista wytyczonych przez niego nowych dróg i pierwszych przejść jest dość długa, ale znaczenie jego wspinaczek polega przede wszystkim na spowodowaniu przełomu jakościowego w świadomości polskich taterników. Do jego najwybitniejszych osiągnięć tatrzańskich należą: I wejście lewą stroną pnpłn.-wsch. ściany [[Kazalnica Mięguszowiecka|Kazalnicy Mięguszowieckiej]] (19-21 lipca [[1955]], z [[Czesław Momatiuk|Czesławem Momatiukiem]]) i I wejście środkiem wschodniej [[Ściana (góry)|ściany]] [[Mnich (Tatry)|Mnicha]] (12-13 października [[1955]], tzw. ''[[Wariant R|Wariantem R]]'', z [[Andrzej Pietsch|Andrzejem Pietschem]]). Zimą nowej taktyki i rozmachu wymagało dokonane przez Długosza I zimowe wejście pnpłn.-wsch. ścianą Kazalnicy (6-8 marca [[1957]], z Czesławem Momatiukiem, Andrzejem Pietschem i [[Marian Własiński|Marianem Własińskim]]), poprzedzone I kompletnym zimowym przejściem najdłuższej formacji ścianowej Tatr Polskich, filara [[Mięguszowiecki Szczyt Wielki|Mięguszowieckiego Szczytu]] (28-31 marca [[1956]], z Andrzejem Pietschem), dokonanym non- stop.

Dodatkowe znaczenie miało to, że w trakcie tych przejść Długosz i partnerzy (zwł. Momatiuk) wprowadzali w Tatry nowatorskie techniki i taktykę, uznawane czasem za kontrowersyjne, lecz wówczas niezbędne dla postępu. Np. osadzali tzw. [[Nit (wspinaczka)|nity]] (kilkanaście na Kazalnicy oraz wywiercili 3 otwory na nity w gładkiej płycie na Mnichu latem 1955 – później już tej techniki Długosz zaniechał), stosowali słynne [[hak (wspinaczka)|haki specjalne]] tzw. "jedynki" (znane od 1955 także w słowackiej części Tatr, ale opatentowane wiele lat potem na Zachodzie przez strony trzecie), zaś zimą 1957 na Kazalnicy zastosowali tzw. [[poręczowanie]].

Długosz wspinał się także w [[Alpy|Alpach]] (1957, 1960, 1961), [[Kaukaz (pasmo górskie)|Kaukazie]] (1958, 1959) oraz w [[Pirin|Pirynie]] (zimą 1958). Przełomem w skali naszego kraju oraz postrzegania możliwości polskich wspinaczy przez nacje alpejskie było 7. powtórzenie zachodniej ściany [[Aiguille du Dru|Petit Dru]] (z Momatiukiem i [[Stanisław Biel|Stanisławem Bielem]], 31.07- lipca – 2.08.[[ sierpnia 1957]]), ściany, która wśród alpinistów ma rangę wręcz symboliczną. Jeszcze szerszym echem zagranicznym odbił się udział Długosza w pierwszym przejściu środkowego [[filar Frêney|filara Frêney]] w południowych urwiskach [[Mont Blanc]] (27-29 sierpnia [[1961]]), w zespole z Brytyjczykami [[Christian Bonington|Christianem Boningtonem]], [[Ian Clough|Ianem Cloughem]] i [[Don Whillans]]em. Filar ten przedtem odparł ataki najlepszych alpinistów francuskich i włoskich i był areną bardzo głośnej tragedii – fakt, iżże w ostatecznym rozwiązaniu tak trudnego i skupiającego uwagę mediów alpejskiego problemu uczestniczył Polak, zdarzył się po raz pierwszy w historii polskiego [[alpinizm]]u i ośmielił Polaków do atakowania pierwszorzędnych problemów w Alpach i górach wyższych.

Jan Długosz zginął [[2 lipca]] [[1962]] na grani [[Zadni Kościelec|Zadniego Kościelca]] w [[Tatry Wysokie|Tatrach Wysokich]] od uderzenia kamieniem, kontrolująckiedy kontrolował kursy wspinaczkowe na łatwej drodze.

Pochowany został na [[Cmentarz Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku|Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku]]. Pomysłodawcą nagrobku był partner od liny, architekt z zawodu – [[Jerzy Pilitowski]], który zdecydował, by zamiast pomnika, w miejscu pochówku postawić ważący ponad trzy tony kamień, pochodzący z moreny [[Morskie Oko|Morskiego Oka]] – miejsca, w którym zwykł odpoczywać po wspinaczce. Po ustawieniu tego głazu przez kilka dni górale w odświętnych strojach, pełnili przy nim wartę.

W środowisku wspinaczkowym nosił popularne przezwisko ''Palant'', które z czasem (o ile pisane wielką literą) nabrało wręcz charyzmatycznego wydźwięku, a Długosz stał się jedną z najbardziej legendarnych postaci taternickich w historii (obok poprzedników tej miary co [[Mieczysław Świerz]], [[Wincenty Birkenmajer]] czy [[Wiesław Stanisławski]]).

Znaczenie miała też jego obfita publicystyka alpinistyczna w prasie fachowej i przede wszystkim w prasie popularnej – co Długosz robił na nieznaną dotąd w kraju skalę (zwłaszcza w warunkach powojennych). Był w pewnym sensie pierwszym w Polsce alpinistą-zawodowcem, który uczynił ze wspinania i jego popularyzacji swój "pełny etat".

Był wielkim indywidualistą. Miał tendencje do popadania w konflikty, także z Klubem Wysokogórskim. Został dwukrotnie zawieszony w prawach członka Klubu, za samotne wspinaczki. Mimo swego uporu i charyzmy, doceniany był jednak wielokrotnie, czego wyrazem była powierzona mu przez władze klubowe funkcja przewodniczącego Komisji Sportowej, którą pełnił będącjako członkiemczłonek Zarządu Głównego Klubu Wysokogórskiego w latach 1956-1958.

Długosz miał również długofalowy pozawspinaczkowy wpływ na środowisko taternickie, poprzez piosenki (zarówno te układane, jak i przynoszone od Słowaków), happeningi, opowieści, styl zachowań, oraz otwarcie na środowisko filmowe i kabaretowe (od 1956 przez kilka lat współpracował z "[[Piwnica pod Baranami|Piwnicą pod Baranami]]", wprowadzony tam przez przyjaciela i partnera wczesnych wspinaczek Jerzego Pilitowskiego).

Śmierć Długosza była szokiem w środowisku wspinaczkowym i dlatego snuto najróżniejsze domysły, na temat jego wypadku. Najczęściej mówiono, że było to zaplanowane samobójstwo, ze względu na nieprzystosowanie społeczne oraz z powodu występujących często w jego utworach wątków fatalistycznych.

* [[1958]] – ''W urwisku zachodniej Dru''. [Rozdział w:] ''Burza nad Alpami'', red. [[Józef Nyka]], wydawn. "Iskry", Warszawa 1958 [bez ISBN], seria "Naokoło świata", s. 20-45, wyd. II 1959, s. 21-46

* [[1967]] – "[[Taternik]]" nr 3, 1967, zeszyt poświęcony Janowi Długoszowi (s. 111-130).

* [[1994]] – ''Komin Pokutników'' (zbiór opowiadań alpinistycznych), opisane jako ''wyd. III'', poprawione, Wydawn. "Prószyński i S-ka", Warszawa 1994, ISBN 83-85661-25-5, seria "Obieżyswiat", s. 254 (zgodne z wersją z 1964, bez wstępu z 1964, s. 253-254 dodano słowniczek), fotografie przedruk. z 1964, format 20 × 12,5 cm

* [[1967]] – ''Publikacje Jana Długosza'', [w:] ''Taternik nr 3, 1967, s. 130 [ok. 55 pozycji, włącznie z wywiadami]