|
==Powinność moralna a celowość==
PowinnosciPowinności moralnej i dobra moralnego nie można adekwatnie wyrazić przez [[realacja|relacje]] środka do ostatecznego celu człowieka, nie.Nie wynika z tego, że można je określić z pominięciem kategorii celu w ogóle. [[Czyn]] jest moralnie dobry dzięki temu, że jest aktem[[akt]]em [[afirmacja|afirmacji]] osoby (a w wielu wypadkach także bytów[[byt]]ów [[osoba|pozaosobowych]]) ze wzgledu na jej własną wartość ([[godność]]), czyli z wyłączeniem innych celów działającego podmiotu. Godność osoby, ku której akt działającego jest skierowany ([[personalizm]] w etyce), jest [[miara|miarodajna]] w sposób konieczny i wystarczający;. osobaOsoba przez swą godność, jest celem dla siebie (''"cel wsobny"'') i na mocy swego istnienia ustanawia dla wszystkich osób (nie wyłączając własnej) powinność afirmowania jej w tym charakterze. TaJest to powinność jest powinnością moralnąmoralna, zaś wartość czynu afirmującego tę godność dla niej samej jest ''"moralnym dobrem"'' tego czynu; powinności tej przysługuje bezwarunkowość, a cechą realizującego ją czynu jest bezinteresowność. Właściwą [[racja|racją]] i przedmiotem tej powinności jest osoba, jako cel wsobny, i dlatego moralnej powinnoscipowinności oraz moralnego dobra czynu nie można zdefiniować z pominięciem celu; (dzieje się to jednak na innej zasadzie, aniżeli w teleologizmieteleologiżmie etycznym (w przesadnej reakcji na deontologizm)<ref>J.Keller, ''Etyka'', Warszawa 1954, I 45–819</ref>.
Cel występuje w etyce również przy okreslaniuokreślaniu wyznaczników ''"moralności czynu ludzkiego"'', tj. [[intencja|intencji]] działania, czyli motywu[[motyw]]u (''"finis operandisoperantis"''), skłaniającego podmiot do działania, oraz tzw. przedmiotu (''"finis operis"''), czyli tego, ku czemu działanie zmierza obiektywnie, niezaleznieniezależnie od intencji działajacegodziałającego.
W obu przypadkach (intencja, przedmiot) celu działającego i działania pełni z osobna rolę warunku koniecznego i zarazem niewystarczającego dla określenia moralnego dobra czynu<ref>M. H. Szymeczko, ''Cel i wzór w etyce sw. Tomasza z Akwinu'', Lb 1965 (mps BKUL)</ref>, tj. jego zgodności z normą, podczas gdy stwierdzenie nezgodnośinezgodności któregokolwiek z nich z tą normą wystarcza dla okresleniaokreślenia moralnego zła czynu.
== Własności celu ==
|
