Wikipedia

Emblemat: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m drobne techniczne
Vigilium (dyskusja | edycje)
8397 edycji
m drobne
Linia 1:
[[ImagePlik:Ganimede Ganymede - In Deo laetandum.gif|thumb|200px|Emblemat ze zbioru Andrea Alciatiego, z lemmą, obrazem i subskrypcją]]
'''Emblemat''' – kompozycja [[literatura|literacko]]-[[obraz (malarstwo)|obrazowa]], [[gatunek literacki |gatunek]] powstały w [[XVI wwiek]]u. Na dojrzałą postać emblematu (druga poł. [[XVI wiek|XVI]] w. i wiek [[XVII wiek|XVII]] ) składały się:
* inskrypcja, czyli sentencja, zwana (łac.) ''lemma'' lub ''motto'' (zazwyczaj ograniczona do 2-5 słów),
* obraz, zwany (łac.) ''imago'' - czyli [[rycina]] przedstawiająca różne wyobrażenia,
* subskrypcja, która była zazwyczaj utworem wierszowanym, [[epigramat]]em lub tekstem obszerniejszym, wyjaśniającym i rozwijającym sens obrazu i jego związki z ''lemmą''.
 
Celem emblematu było wyszukanie związków pomiędzy [[słowo|słowem]] a obrazem – przez zestawienie treści motta z treścią imago na zasadzie intrygującej gry znaczeń, enigmatycznego rebusu, a następnie wyjaśnienie ich związku treściowego w subskrypcji. W XVI i XVII wieku popularne były książki zawierające zbiór emblematów. Pierwszą taką książką emblematyczną była wydana w Augsburgu w [[1531]] roku ''Emblematum liber'' (''Książka emblematów''), której autorem był [[Andrea Alciati]].
Linia 10:
 
W Polsce do najsłynniejszych twórców emblematów należeli [[Mikołaj Rej]], [[Zbigniew Morsztyn]] i [[Stanisław Herakliusz Lubomirski]]. Najważniejsze polskie zbiory emblematów to:
* [[Mikołaj Rej |Mikołaja Reja]]: ''Źwierzyniec''
* [[Andrzej Maksymilian Fredro |Andrzeja Maksymiliana Fredry]]: ''Peristromata regum'' (zbiór napisany po [[łacina |łacinie]])
* [[Zbigniew Morsztyn |Zbigniewa Morsztyna]]: ''Emblemata''
* [[Stanisław Herakliusz Lubomirski |Stanisława Herakliusza Lubomirskiego]]: ''Adverbia moralia'' (zbiór napisany po [[łacina |łacinie]], do którego [[rycina |ryciny]] zaprojektował [[Tylman z Gameren]])
 
== Bibliografia ==
* Paulina Buchwald-Pelcowa: ''Emblematy w drukach polskich i Polski dotyczących XVI-XVIII wieku''. Wrocław 1981▼
 
* [[Janusz Pelc]]: ''Obraz - słowo - znak. Studium o emblematach w literaturze staropolskiej''. Wrocław 1973
▲*Paulina Buchwald-Pelcowa: ''Emblematy w drukach polskich i Polski dotyczących XVI-XVIII wieku''. Wrocław 1981
* [[Janusz Pelc]]: ''Obraz - słowoSłowo -i znakobraz. StudiumNa opograniczu emblematachliteratury wi literaturzesztuk staropolskiejplastycznych''. WrocławKraków 19732002
*[[Janusz Pelc]]: ''Słowo i obraz. Na pograniczu literatury i sztuk plastycznych''. Kraków 2002
 
[[Kategoria:Symbole]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Emblemat”