Powstania szkockie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Edk (dyskusja | edycje)
m poprawa linków
Xqbot (dyskusja | edycje)
m robot dodaje: es:Levantamiento jacobita; zmiany kosmetyczne
Linia 6:
W czerwcu siły powstańcze liczyły 8 batalionów i 2 kompanie, złożone głównie z górali. Atakowi dzikich i walecznych oddziałów klanowych nie potrafiły się przeciwstawić liczniejsze, zwarte oddziały nowoczesnej armii rządowej w bitwie pod [[Killiecrankie]]. Powstańcy stracili jednak w tej bitwie swego przywódcę, gdyż Dundee chcąc uhonorować swych dumnych góralskich żołnierzy walczył wbrew radom sztabu z bronią w ręku w pierwszej linii.
 
Kolejne bitwy (pod [[bitwa pod Cromdale|Cromdale]], [[Bitwa nad Boyne|Boyne]], [[Bitwa pod Dunkeld|Dunkeld]]) były w większości przegrane i powstanie wygasło w końcu 1691, zwłaszcza po ogłoszeniu ultimatum przez Wilhelma. Ostatnim zbrojnym akcentem powstania była zbrodnia wojsk orańskich dokonana w [[Rzeź w Glencoe|Glencoe]].
 
=== 1708 ===
Linia 30:
* '''[[II powstanie Jakobickie|Druga Wielka Rebelia]]''' (zwana "drugim jakobickim powstaniem", "powstaniem 45. roku") - powstanie zorganizowane przez "Młodego Pretendenta", księcia [[Karol Edward Stuart|Karola Edwarda Stuarta]], syna Jakuba II. Jako jedyne z powstań szkockich miało pełne szanse na powodzenie.
 
Rozpoczęte przybyciem do Szkocji księcia Karola Edwarda, który przy braku tym razem wsparcia Francji, z własnej kieszeni finansował przedsięwzięcie. [[2 sierpnia]][[1745]]r. młody książę wylądował na [[Hebrydy|Hebrydach]] z niewielką grupą jakobickich emigrantów, 700 ochotnikami z [[Irlandzka Brygada (Szkocja)|Irlandzkiej Brygady]] i ładunkiem broni dla powstańców.
 
Młodzieńczy zapał Karola Edwarda, jego szacunek dla góralskich tradycji oraz krwawe rządy angielskich najeźdźców przyczyniły się do masowego poparcia powstania. Prócz większości klanów góralskich przyłączali się również jakobici z nizin i Anglii. Armia powstańcza prawie bez walki zajęła stolicę [[Szkocja|Szkocji]] - [[Edynburg]]. Pierwsze wielkie zwycięstwo w [[Bitwa pod Prestonpans|bitwie pod Prestonpans]] [[21 września]] przyczyniło się do podniesienia morale wojsk i dalszego napływu ochotników. Powstańcy rozpoczęli marsz na [[Newcastle upon Tyne|Newcastle]], w [[Londyn]]ie zapanowała panika. Jednak niezdecydowanie dowódców, niesnaski w sztabie i zaczynające się dezercje wśród ochotników przyczyniły się do klęski. Armia rządowa została natomiast wsparta świeżymi [[hanower]]skimi siłami, ściągniętymi z kontynentu. Mimo to wojska szkockie zdołały jeszcze pokonać Anglików w [[Bitwa pod Falkirk (1746)|bitwie pod Falkirk]]. Ostateczną klęskę siły jakobickie poniosły [[16 kwietnia]] [[1746]] r. w [[Bitwa pod Culloden|bitwie pod Culloden Moor]], na moczarach opodal [[Inverness]]. "Młody pretendent" został siłą wycofany z walki i po kilku miesiącach ukrywania się wśród góralskich stronników wrócił do Francji.
 
Anglicy i ich zwolennicy pod wodzą głównodowodzącego [[książę Cumberland|księcia Cumberland]] rozpoczęli krwawe represje. Większość rannych pod Culloden została dobita, ponad 1000 jeńców sprzedano jako niewolników na plantacje w Ameryce, w Szkocji zaczęły się prawdziwe polowania na jakobitów. System klanowy został zakazany, zakazano nawet używania narodowego stroju szkockiego, [[język szkocki gaelicki|języka gaelickiego]] i posiadania broni. Syn [[Jerzy II Hanowerski|Jerzego II]], książę Cumberland zyskał miano "rzeźnika Cumberlanda".
Linia 52:
 
[[en:Jacobite rising]]
[[es:Levantamiento jacobita]]
[[fr:Rébellion jacobite]]
[[ko:재커바이트의 반란]]