|
'''Dialekty nowoaramejskie''' -– zespół języków i dialektów stanowiących najpóźniejszą fazę rozwojową [[język aramejski|języka aramejskiego]]. Pierwsze świadectwa pisane, w których występują wyraźnie nowoaramejskie cechy językowe, pochodzą z XVI wieku. Języki te były używane na obszarze rozciągającym się od [[Syria|Syrii]] po [[Iran]].
Ponieważ użytkownicy języków nowoaramejskich -– bliskowschodni chrześcijanie i żydzi -– podlegali licznym prześladowaniom ze strony muzułmańskiej większości, wiele spośród tych języków jest obecnie zagrożonych lub wręcz na granicy wymarcia.
[[GrafikaPlik:Jewish-Aramaic map.png|right|thumb|300px|Rozmieszczenie żydowskich dialektów nowoaramejskich w latach 50-tych. XX wieku]]
Dialekty nowoaramejskie dzielą się na cztery grupy:
* zachodnia -– używana w trzech wsiach na terenie Syrii ([[Maalula]], Bakh'a i Jubb'adin)
* centralna -– używana w Turcji (prowincja [[Mardin]]), obejmująca języki [[turoyo]] i niedawno wymarły mlahsô
* północno-wschodnia (zwana też NENA od ''North-Eastern Neo-Aramaic'') -– obejmująca liczne języki używane przez żydów i chrześcijan z terenu [[Kurdystan]]u, [[Irak]]u, [[Azerbejdżan]]u, [[Iran]]u
* nowomandejska -– używana przez współczesnych [[mandaizm|mandejczyków]]
Cechą dialektów nowoaramejskich szczególnie przykuwającą uwagę badaczy jest unikalny na tle [[języki semickie|języków semickich]] system czasownikowy, w którym odmiana [[koniugacja]] oparta jest na dawnych imiesłowach np. ''domax-no'' "śpię" (dosł. śpiący-ja), ''mḥalaq-li'' "rzuciłem" (dosł. rzucony-dla mnie), ''ptīḫ-lē'' "on otworzył" (otwarty-dla niego).
=== Bibliografia ===
M. Tomal. "Nowoaramejski -– język irackich chrześcijan i żydów" [w:] ''Niemuzułmańskie mniejszości Iraku : historia, kultura, problemy przetrwania'', red. Michael Abdalla. Wydawnictwo Poznańskie: Poznań 2008.
[[Kategoria:Języki semickie|Nowoaramejskie dialekty]]
| 