Friedlieb Ferdinand Runge: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
drobne redakcyjne, int.
Linia 11:
'''Friedlieb''' (Friedrich, Friedlob) '''Ferdinand Runge''' (ur. [[8 lutego]] [[1795]] w [[Billwärder]] koło [[Hamburg]]a, zm. [[25 marca]] [[1867]] w [[Oranienburg]]u) – niemiecki [[chemia analityczna|chemik analityk]].
 
Przyszedł na świat w rodzinie pastora protestanckiego, jako trzecietrzeci z siedmiorga rodzeństwa. Od młodości prowadził liczne eksperymenty chemiczne, m.in. przypadkowo odkrył wpływ [[pokrzyk wilcza jagoda|pokrzyku wilczej jagody]] (belladonny) na rozszerzanie [[źrenica|źrenicy]] [[oko|oka]] (zjawisko [[mydriasis]]). W [[1819]] roku, na skutek spotkania z [[Johann Wolfgang von Goethe|J.W.Johannem Wolfgangiem Goethem]], podjął się analizy chemicznej składników [[kawa|kawy]] i kilka miesięcy później jako pierwszy zidentyfikowałodkrył [[kofeina|kofeinę]].
 
Runge ukończył studia na [[Uniwersytet w Jenie|Uniwersytecie w Jenie]] (1819), po czym na [[Uniwersytet Humboldtów w Berlinie|Uniwersytecie Berlińskim]] w [[1822]] uzyskał doktorat z chemii. Po ukończeniu trzyletniej podróży po [[Europa|Europie]] wykładał technologię chemiczną jako [[profesor]] na Śląskim Uniwersytecie im. Fryderyka Wilhelma (obecnie [[Uniwersytet Wrocławski]]) aż do roku 1831. Od tego czasu pracował na kierowniczym stanowisku w fabryce chemicznej w Oranienburgu, jednak w 1852 otrzymał wypowiedzenie z powodu konfliktu z przełożonym. Umarł we względnym ubóstwie piętnaście lat później, pod koniec życia utrzymując się z pisania artykułów do gazet i czasopism.
 
=== Okoliczności odkrycia kofeiny ===
SpotykającW momencie spotkania z [[Johann Wolfgang von Goethe|GoethegoGoethem]], Runge miał 25 lat i wciąż studiował pod okiem swojego mistrza, chemika [[Johann Wolfgang Döbereiner|Johanna Wolfganga Döbereinera]] (1780-1849), którego ważne prace teoretyczne przyczyniły się do stworzenia [[układ okresowy pierwiastków|układu okresowego pierwiastków]]. Döbereiner był darzony dużym szacunkiem przez Goethego, który w późniejszym okresie swojego życia żywo interesował się rozwojem nauk ścisłych i pozostawał z nim w bliskim kontakcie, służąc radą w zagadnieniach związanych z [[chemia|chemią]]. To on wspomniał poecie o dokonaniach swego ucznia, który wówczas zajmował się badaniami nad związkami pochodzenia roślinnego. Zaintrygowany szczególnie właściwościami [[pokrzyk wilcza jagoda|wilczej jagody]], Goethe zaprosił do siebie Rungego w celu obejrzenia demonstracji omawianych zjawisk. Wizyta w [[Weimar]]ze u najsławniejszego pisarza tego okresu była olbrzymim zaszczytem dla młodego naukowca. Pokaz przeprowadzony przez Rungego wywarł zamierzone wrażenie na gospodarzu, który na koniec podarował mu małe opakowanie szlachetnej odmiany [[kawa mocha|kawy z Mocha]], sugerując jej analizę pod kątem czynnych substancji chemicznych. Możliwe, że dzięki temu bodźcowi Runge zdążył ukończyć swoje prace jeszcze w 1819, o rok lub dwa wyprzedzając swoich konkurentów: [[Pierre Jean Robiquet|Pierre'a-Jeana Robiqueta]], [[Pierre Joseph Pelletier|Pierre'a Pelletiera]] z [[Joseph Bienaimé Caventou|Josephem Caventou]] oraz [[Friedrich Sertürner|Friedricha Sertürnera]].
 
=== Osiągnięcia ===