Pirogen: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Pirogeny egzogenne: drobne redakcyjne |
|||
Linia 1:
'''Pirogen''' – jest to substancja wywołująca gorączkę. Substancje pirogenne oddziałują na ośrodek termoregulacyjny, który znajduje się w [[podwzgórze|podwzgórzu]] i przestawiają biologiczny wzorzec temperatury ciała tzw. ''set point'' na wyższy poziom.
== Pirogeny egzogenne ==
Wyróżniamy pirogeny egzogenne i endogenne. Najlepiej znanym pirogenem egzogennym jest '''[[endotoksyna]]''' [[bakterie|bakterii]] [[Bakterie Gram-ujemne|gram ujemnych]] ([[lipopolisacharyd]]). Wspólną cechą wszystkich pirogenów egzogennych jest to, że mają one na tyle dużą cząsteczkę, że nie mogą przenikać przez [[bariera krew-mózg|barierę krew-mózg]]. Pod ich wpływem dochodzi do uwolnienia pirogenów endogennych, endotoksyna wywołuje więc wzrost temperatury ciała działając pośrednio. Pirogeny wprowadzone do krwiobiegu powodują, poza gorączką, [[dreszcze]], bóle głowy, zaburzenia oddychania, [[leukopenia|leukopenię]] i [[leukocytoza|leukocytozę]]. W związku z tym leki do wstrzyknięć (podawane w objętości powyżej 15ml) muszą być wolne od pirogenów, czyli '''apirogenne'''.
Pirogeny giną w wyniku wyjaławiania nasyconą parą wodną w temp. 120 °C i ciśnieniu 1.2 [[ciśnienie atmosferyczne|atm.]] Niszczy je również działanie [[
== Pirogeny endogenne ==
Do pirogenów endogennych, które odgrywają największą rolę w procesie gorączkotwórczym należą [[interleukiny]]: Il-1β, IL-6 oraz TNF-α (czynnik martwicy nowotworu). Są to substancje uwalniane do krwi w sytuacji zagrożenia organizmu - po dostaniu się do niego bakterii i innych patogenów, a także po uszkodzeniu komórek ciała.
== Badanie pirogenności ==
Leki pozajelitowe podlegają kontroli pirogenności. Badanie przeprowadza się jedną z dwóch metod:
=== Metoda biologiczna ===
Polega na wstrzyknięciu badanego roztworu do żyły brzeżnej ucha trzech królików, w ilości 0,5-10 ml/kg masy ciała, w czasie 4 min. Następnie mierzy się temperaturę ciała zwierząt po upływie 60, 90, 120, 150 i 180 min. Badany roztwór określa się jako wolny od pirogenów jeśli suma maksymalnych przyrostów temperatur nie przekracza 1,4 °C i u żadnego z nich nie stwierdza się wzrostu temperatury o 0.6 °C lub więcej.<
Jeżeli u któregoś z królików temperatura wzrosła o więcej niż 0.6 °C, badanie powtarza się na 5 królikach. Preparat jest apirogenny jeśli suma maksymalnych przyrostów temperatury dla ośmiu królików nie przekracza 3,7 °C i u najwyżej trzech z ośmiu królików wzrosła temp o 0.6 °C.
=== Metoda z użyciem lizatu amebocytów skrzypłocza ===
Krew [[skrzypłocz]]y ma specyficzną właściwość reagowania na [[Endotoksyna|endotoksyny]] produkowane przez [[bakterie Gram-ujemne]]: w kontakcie z nimi natychmiast wytwarza widoczne gołym okiem jako osad "agregaty obronne", otaczające drobnoustroje i natychmiast je niszczące. Dzięki temu w ciągu kliku sekund od nałożenia wypreparowanych [[amebocyt]]ów (elementu morfotycznego krwi skrzypłoczy) jest wiadomo, czy badana powierzchnia lub roztwór są pirogenne lub zainfekowane bakteriami oraz jak dużo jest tych bakterii. Ilość powstającego żelu (lub osadu) jest proporcjonalna do ilości pirogenów obecnych w badanej próbce, jest to zatem metoda ilościowa.
Testy z użyciem lizatu amebocytów są sporządzane przemysłowo. Oznaczanie pirogenności jest wygodne i szybkie, dlatego jest stosowane w przemyśle farmaceutycznym do rutynowej kontroli jakości leków parenteralnych. Metoda ta jest poza tym czulsza od biologicznej.
== Źródła ==
{{Cytuj książkę | nazwisko= Janicki | imię=Stanisław | nazwisko2= Fiebig | imię2=Adolf | nazwisko3= Sznitowska | imię3=Małgorzata | nazwisko4= Achmatowicz | imię4=Teresa | inni= | tytuł= Farmacja stosowana : podręcznik dla studentów farmacji | data=2003 | wydawca=Wydaw. Lekarskie PZWL | miejsce=Warszawa | isbn=83-200-2847-7 | strony=}}
{{hmed}}
[[Kategoria:Choroby]]
[[sl:Pirogen]]
| |||