Raimondo Montecuccoli: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Kelvin (dyskusja | edycje)
ToBot (dyskusja | edycje)
m Wspomagane przez robota ujednoznacznienie: Flandria - Zmieniono link(i) Flandria (region); zmiany kosmetyczne
Linia 1:
[[GrafikaPlik:Raimondo-montecuccoli.jpg|thumb|Hrabia Raimondo Montecúccoli]]
 
'''Raimondo, hrabia de Montecúccoli''' lub '''Montecucculi''', Raimondo Graf Montecúccoli (ur. [[21 lutego]] [[1608]] lub [[1609]] w zamku Montecucculo w [[Modena|Modenie]], zm. [[16 października]] [[1680]] w [[Linz]]u) – cesarski wódz, książę [[Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego|Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego]] i [[neapol]]itański książę [[Melfi]].
 
== Początki - wojna trzydziestoletnia ==
Rodzina jego wywodziła się z [[Burgundia|Burgundii]] i osiedliła się w północnych [[Włochy|Włoszech]] w [[X wiek|X w.]]. W wieku 16 lat Montecuccoli rozpoczął karierę wojskową, służąc pod dowództwem swego wuja, hrabiego [[Ernest Montecuccoli|Ernesta Montecuccolego]], generała [[austria]]ckiego. Cztery lata później, po bardzo czynnej służbie w [[Niemcy|Niemczech]] i [[Niderlandy (region historyczny)|Niderlandach]], został [[kapitan (ranga)|kapitanem]] [[piechota|piechoty]]. Został ciężko ranny podczas szturmu na [[Neubrandenburg]] i jeszcze w tym samym [[1631]] r. wpadł w ręce [[Szwecja|Szwedów]] podczas [[I bitwa pod Breitenfeld|I bitwy pod Breitensfeld]]. Ponownie został ranny w [[bitwa pod Lützen (1632)|bitwie pod Lützen]] w 1632 r. Podczas rekonwalescencji został awansowany na [[major]]a w [[regiment|regimencie]] swego wuja. Wkrótce potem został pułkownikiem-porucznikiem [[kawaleria|kawalerii]]. Odznaczył się w [[I bitwa pod Nördlingen|bitwie pod Nordlingen]] w [[1634]] r. oraz podczas szturmu [[Kaiserslautern]]. W następnym roku został [[pułkownik]]iem za wyczyn wojskowy o niezwykłej błyskotliwości, za znakomitą [[szarża|szarżę]] przełamującą dowodzonej przez niego ciężkiej kawalerii.
 
Linia 10:
Po uwolnieniu ponownie wyróżnił się podczas walk na [[Śląsk]]u. W [[1642]] r. pobił Szwedów w bitwach pod [[bitwa pod Opawą|Opawą]] i [[bitwa pod Brzegiem|Brzegiem]].
 
== Walki z Rakoczym i koniec wojny trzydziestoletniej ==
W [[1643]] r. na żądanie [[władcy Niemiec|cesarza]] [[Ferdynand III Habsburg|Ferdynanda III]] wyruszył do Włoch. Awansował do stopnia [[feldmarszałek|feldmarszałka]] lejtnanta i otrzymał stanowisko w Radzie Wojennej. W latach [[1645]]-[[1646]] służył na [[Węgry|Węgrzech]], walcząc przeciwko [[władcy Siedmiogrodu|księciu siedmiogrodzkiemu]] [[Jerzy II Rakoczy|Jerzemu Rakoczemu]], a następnie toczył walki nad [[Dunaj]]em i [[Neckar]]em przeciwko [[Francja|Francuzom]]. Potem znów wałczył na [[Śląsk]]u i [[Czechy|Czechach]] przeciwko [[Szwecja|Szwedom]]. Zwycięstwo pod [[Trzebiel]]ą na Śląsku wyniosło go do rangi [[generał]]a [[jazda|kawalerii]]. W [[bitwa pod Zusmarshausen|bitwie pod Zusmarshausen]] w [[1648]] r. zajadła postawa dowodzonej przez niego [[Ariergarda|ariergardy]] uratowała armię cesarską przed całkowitym zniszczeniem.
 
Kilka lat później po [[pokój westfalski 1648|pokoju westfalskim]] Montecuccoli zaangażował się głównie w działania Rady Wojennej, a w międzyczasie wyjeżdżał do [[Flandria (region)|Flandrii]] i [[Anglia|Anglii]] jako reprezentant cesarza, a także do Szwecji jako wysłannik [[poczet papieży|papieża]] [[Innocenty X|Innocentego X]] do [[Krystyna Waza|królowej Krystyny]], następnie do [[Modena|Modeny]], gdzie nawet wziął udział w turnieju rycerskim na [[Kopia (broń)|kopie]], który wygrał.
 
== Wojna z Karolem Gustawem ==
W [[1657]] r., zaraz po ślubie z hrabiną [[Margarethe de Dietrichstein]], wziął udział w ekspedycji przeciwko Rakoczemu i Szwedom, którzy walczyli z [[Polska|Polską]]. W [[1659]] r. został feldmarszałkiem armii cesarskiej. Wspólnie z [[władcy Brandenburgii|elektorem Brandenburgii]] [[Fryderyk Wilhelm Hohenzollern (Wielki Elektor)|Fryderykiem Wilhelmem]] oraz ekspedycyjnymi wojskami polskimi pod [[Stefan Czarniecki|Stefanem Czarnieckim]] walczył w [[Dania|Danii]] przeciwko Szwedom. Walki te zakończył [[Pokój oliwski 1660|pokój w Oliwie w 1660]].
 
== Walki z Turkami ==
W latach [[1661]]-[[1664]] Montecuccoli, mając znacznie słabsze siły, bronił [[Austria|Austrii]] przed [[Imperium Ottomańskie|Turkami]]. W [[bitwa pod Szentgotthard|bitwie w pobliżu opactwa Szentgotthárd]] nad [[Raba (dopływ Dunaju)|Rabą]] całkowicie pobił Turków, co doprowadziło do dwudziestoletniego rozejmu ([[1 sierpnia]] [[1664]]). Otrzymał [[Order Złotego Runa (Austria)|Order Złotego Runa]] oraz został przewodniczącym Nadwornej Rady Wojennej, a także naczelnikiem [[artyleria|artylerii]]. Poświęcał się także swoim pracom z dziedziny historii sztuki wojennej oraz nauki.
 
== Wojna z Francją ==
Od [[1672]] r. przeciwstawiał się podbojom [[Francja|francuskich]] armii [[Ludwik XIV|Ludwika XIV]], a gdy nieuchronna wojna w końcu wybuchła otrzymał dowództwo nad cesarską armią. W kampanii [[1673]] r. z sukcesami manewrował, mając za rywala marszałka [[Henri de Turenne|de Turenne'a]] nad [[Neckar]]em i [[Ren]]em, następnie zabezpieczył zdobycie [[Bonn]]. Później połączył swą armię z armią [[Wilhelm III Orański|księcia orańskiego]] nad dolnym Renem.
 
Wycofał się, gdy w [[1674]] r. naczelnym wodzem nad Renem został [[Fryderyk Wilhelm Hohenzollern (Wielki Elektor)|Fryderyk Wilhelm]]. Jednak błyskotliwe sukcesy Turenne'a zimą 1674-[[1675]] spowodowały, że powrócił nad Ren. Przez miesiące dwaj wodzowie manewrowali w dolinie Renu do momentu, gdy w [[bitwa pod Nieder Sasbach|bitwie pod Nieder Sasbach]] Turenne poległ. Montecuccoli najechał zaraz Alzację, gdzie prowadził walkę manewrową z [[Ludwik II Burbon-Condé|Kondeuszem Wielkim]]. Ostatnim osiągnięciem Monteccuccoliego w wojnie było oblężenie [[Philipsburg]]a.
 
== Emerytura ==
Resztę życia spędził w [[Wiedeń|Wiedniu]] w wojskowej administracji, poświęcając się pracy literackiej i naukowej. W [[1679]] r. cesarz uczynił go księciem cesarstwa, a wkrótce potem od [[władcy Neapolu|króla Neapolu]] otrzymał księstwo [[Melfi]].
 
Montecuccoli zmarł w [[Linz]]u [[16 października]] [[1680]] na skutek wypadku. Był jednym z najwybitniejszych wodzów cesarskich. Jego ''Memorie della guerra'' (opublikowane w [[Wiedeń|Wiedniu]] w [[1703]] r.) znacznie wpłynęły na rozwój sztuki wojennej w następnym stuleciu.
{{commons|Raimondo Montecuccoli}}
== Bibliografia ==
*''Mała Encyklopedia Wojskowa'', wyd. I, 1967